Nguy cơ dòng vốn chảy khỏi các nền kinh tế mới nổi
Chính phủ nhiều nền kinh tế mới nổi đang hành động nhanh chóng để hỗ trợ nền kinh tế trong bối cảnh các điều kiện tài chính bị thắt chặt do dòng vốn nước ngoài ồ ạt rút khỏi thị trường.
Đại dịch đã làm đảo lộn cuộc sống của người dân trên toàn cầu và có thể đưa nhiều quốc gia tới bờ vực của một cuộc khủng hoảng kinh tế. Đó là những nước dễ bị tổn thương với “thâm hụt kép” bao gồm thâm hụt tài khoản vãng lai và thâm hụt ngân sách.
Sự bất ổn do dịch bệnh bùng phát chắc chắn sẽ nới rộng mức thâm hụt trong ngân sách quốc gia, trong khi giá cả hàng hóa xuất khẩu, như tài nguyên thiên nhiên và các sản phẩm nông nghiệp, cũng khiến thâm hụt cán cân tài khoản vãng lai trở nên tồi tệ hơn.
Bên cạnh đó, đồng nội tệ yếu khiến hàng hóa nhập khẩu trở nên đắt đỏ hơn đối với người tiêu dùng, dẫn đến giảm chi tiêu trong nước. Giao thông đi lại bị đình trệ khiến các doanh nghiệp nhỏ phải đóng cửa, làm tăng tỷ lệ thất nghiệp. Chi tiêu và đầu tư tiếp tục giảm dẫn sẽ đến suy thoái kinh tế.
Để đối phó với những ảnh hưởng tiêu cực của dịch COVID-19, ngân hàng trung ương ở các quốc gia mới nổi đã tích cực nới lỏng các chính sách tiền tệ để thúc đẩy nền kinh tế. Ít nhất 22 ngân hàng trung ương của các quốc gia mới nổi đã giảm lãi suất trong tuần này, với mức giảm 3 điểm phần trăm ở Ai Cập và 1 điểm phần trăm trở lên ở Ghana và Thổ Nhĩ Kỳ.
Brazil tuyên bố giảm lãi suất 0,5 điểm phần trăm xuống còn 3,75% vào tối ngày 18/3. Indonesia hôm 19/3 thông báo giảm lãi suất chủ chốt 0,25 điểm phần trăm xuống 4,5%. Philippines cùng ngày cũng giảm lãi suất cơ bản thêm 0,5 điểm phần trăm xuống 3,25%, đánh dấu quyết định hạ lãi suất trong hai cuộc họp chính sách liên tiếp.
Tuy nhiên, việc hạ lãi suất có xu hướng làm trầm trọng thêm sự mất giá của đồng nội tệ, do đó cần chờ xem các ngân hàng trung ương sẽ đi xa đến đâu trên con đường nới lỏng chính sách tiền tệ.
Ấn Độ, quốc gia nhập khẩu ròng xăng dầu, có thể được hưởng lợi nhờ giá dầu thấp. Tuy nhiên, quan ngại về ảnh hưởng của dịch bệnh đã khiến đồng rupee giảm giá và gây ra xu hướng rút vốn khỏi thị trường nước này. Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ngày 19/3 đã kêu gọi 1,3 tỷ công dân ở trong nhà để bảo vệ bản thân khỏi virus SARS-CoV-2. Ông đề nghị một lệnh giới nghiêm mà mọi người tự thực hiện từ 7 giờ sáng đến 9 giờ tối kể từ ngày 22/3. Điều này chắc chắn sẽ làm trầm trọng thêm các ảnh hưởng của COVID-19 đối với nền kinh tế.
Trong phiên giao dịch 19/3, đồng rupee của Ấn Độ đã giảm xuống mức thấp kỷ lục, với 75 rupee đổi 1 USD. Trong khi đó, đồng rupiah của Indonesia cũng đã có thời điểm giao dịch ở mức 15.400 rupiah đổi 1 USD, ghi nhận mức thấp nhất kể từ cuộc khủng hoảng tiền tệ châu Á năm 1998. Cùng phiên, đồng lira của Thổ Nhĩ Kỳ giảm giá so với đồng USD và chạm mức thấp nhất kể từ tháng 9/2018.
Đáng lưu ý, tại các quốc gia mới nổi, dòng vốn đang chảy khỏi thị trường chứng khoán và thị trường nợ ở quy mô chưa từng có.
Theo một báo cáo từ Viện Tài chính Quốc tế (IIF), trong vòng hai tháng tính từ phiên ngày 21/2 - thời điểm thị trường đón nhận tin tức đại dịch đã bùng phát ở Trung Quốc, các nhà đầu tư nước ngoài đã rút tổng cộng 78 tỷ USD từ thị trường cổ phiếu và trái phiếu của các thị trường mới nổi. Con số này cao gấp ba lần so với thống kê trong ba tháng sau khi cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu bùng nổ vào tháng 9/2008.
Theo Robin Brooks, nhà kinh tế trưởng của IIF, xu hướng này đã làm cho cho dòng vốn đột ngột bị đình trệ và gây ra sự thắt chặt trong điều kiện tài chính, khiến các hộ gia đình, doanh nghiệp và chính phủ “đói” tín dụng.
Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đã tìm cách giảm bớt nguy cơ thiếu hụt USD trên toàn cầu bằng cách thiết lập các hệ thống hoán đổi tiền tệ với 8 ngân hàng trung ương ở các nền kinh tế phát triển và mới nổi, bao gồm Anh, Nhật Bản, Canada, Thụy Sỹ, châu Âu (ECB), Brazil, Mexico và Hàn Quốc.
Fed sẽ cung cấp cho các ngân hàng này nguồn vốn bằng đồng USD lên tới 60 tỷ USD mỗi lần trong ít nhất sáu tháng. Biện pháp này tương tự như những gì đã được thực hiện nhằm cung cấp thanh khoản trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008-2009.
Tuy nhiên, 10 năm sau cuộc khủng hoảng đó, các điều kiện tài chính đã thay đổi đáng kể đối với nhiều nền kinh tế mới nổi.
Theo Richard Kozul-Wright, Giám đốc chiến lược toàn cầu hóa và phát triển tại Cơ quan thương mại và phát triển của Liên Hợp Quốc (UNCTAD), đồng bạc xanh sẽ tiếp tục mạnh lên và các nền kinh tế mới nổi sẽ chịu áp lực lớn hơn nữa. Theo ông Kozul-Wright, các quốc gia ở châu Phi phía Nam sa mạc Sahara là những nước dễ bị tổn thương nhất bởi nợ nước ngoài lớn trong những năm gần đây và họ sẽ không thể trả được bất kỳ khoản nợ nào.
Nhiều chính phủ của các quốc gia mới nổi đã củng cố dự trữ ngoại hối - vốn được coi là một bộ đệm chống khủng hoảng, và thành công trong việc giảm lạm phát và biến động tiền tệ. Điều này đã giúp xây dựng lòng tin của các nhà đầu tư. Trong bối cảnh hiện nay, các nhà hoạch định chính sách tại thị trường mới nổi đã nhanh chóng nới lỏng các điều kiện tài chính trong thời gian này.
William Jackson, nhà kinh tế trưởng về thị trường mới nổi tại công ty tư vấn Capital Economics nhận định, điều tích cực là các ngân hàng trung ương đã ưu tiên hỗ trợ tăng trưởng sản lượng thông qua việc cắt giảm lãi suất hay vì lo lắng về áp lực đối với giá trị đồng nội tệ. Phản ứng trong chính sách tiền tệ đã rất nhanh chóng, không chỉ bằng sự điều chỉnh lãi suất mà với nhiều biện pháp khác nhau sẽ giúp các nước này dễ dàng tiếp cận thanh khoản và trả nợ hơn, chuyên gia này cho biết.
Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng hiệu quả của chính sách tiền tệ có thể là tương đối nhỏ. Nhiều quốc gia đã có thâm hụt ngân sách lớn trong vòng 10 năm qua khiến việc tăng chi tiêu công trở nên khó khăn hơn. Ví dụ, các khoản nợ nước ngoài của các nước châu Phi cận Sahara đã tăng mạnh, từ 235 tỷ USD trong năm 2008 lên 634 tỷ USD vào năm 2019, theo Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), tương đương mức tăng từ 21% GDP lên 36% GDP.
Chuyên gia Jackson nhận xét chính sách tiền tệ có thể hỗ trợ rất ít trong việc giải quyết mối đe dọa do dịch COVID-19 gây ra cho các cộng đồng nghèo khó. Đây cũng là những quốc gia mà hệ thống phúc lợi và dịch vụ y tế rất yếu và nguy cơ dịch bệnh có thể lây lan rất nhanh. Nhiều nền kinh tế lớn mới nổi sẽ gặp rất nhiều khó khăn để tăng chi tiêu công như cách mà họ đã áp dụng để giải quyết cuộc khủng hoảng 2008-2009.
IMF ngày 16/3 cam kết sẽ cung cấp các khoản vay tổng trị giá 1 triệu USD để hỗ trợ các quốc gia đối phó với đại dịch COVID-19 trong đó 50 tỷ USD dành cho các nền kinh tế mới nổi và 10 tỷ USD dành cho các nước thu nhập thấp với lãi suất 0%. Ngân hàng Thế giới (WB) cũng cho biết sẽ bổ sung thêm 14 tỷ USD trong gói hỗ trợ tài chính nhanh để giúp các công ty và chính phủ ứng phó với dịch bệnh./.
Tin liên quan
-
Thị trường
Đồng USD lên giá mạnh so với các đồng tiền chủ chốt phiên 23/3
10:41' - 23/03/2020
Các ngân hàng trung ương lớn đã tăng cường nỗ lực để giảm bớt cuộc khủng hoảng nguồn USD trên toàn cầu, trong khi nhu cầu về đồng USD vẫn cao do dịch COVID-19 vẫn đang lây lan nhanh.
-
Kinh tế Thế giới
Thượng viện Mỹ bất đồng về dự luật cứu trợ 1.000 tỷ USD
09:54' - 23/03/2020
Các nghị sĩ đảng Dân chủ tại Thượng viện Mỹ đã bác bỏ dự luật cứu trợ khẩn cấp trị giá hơn 1.000 tỷ USD do đảng Cộng hòa đề xuất nhằm ngăn nguy cơ bất ổn kinh tế do tác động của đại dịch COVID-19.
-
Doanh nghiệp
Dịch COVID-19: Sáu ngân hàng trung ương tăng cường thanh khoản đồng USD
13:24' - 21/03/2020
Sáu ngân hàng trung ương, trong đó có Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) và Ngân hàng trung ương Nhật Bản (BoJ), ngày 20/3 đã thông báo hành động phối hợp nhằm tăng thanh khoản bằng đồng USD do COVID-19.
-
Tài chính & Ngân hàng
Thụy Sỹ công bố gói tài chính trị giá hơn 32 tỷ USD để hỗ trợ nền kinh tế
10:03' - 21/03/2020
Thụy Sỹ ngày 20/3 đã ban bố lệnh cấm tụ tập hơn 5 người tại nơi công cộng trên toàn quốc để ngăn chặn sự lây lan dịch COVID-19 và gói tài chính trị giá 32 tỷ CHF (32,7 tỷ USD) để hỗ trợ nền kinh tế.
Tin cùng chuyên mục
-
Tài chính
Mỹ tăng thuế nhập khẩu đối với thép và nhôm Trung Quốc sẽ không ảnh hưởng tới lạm phát
08:05'
Nhà Trắng giải thích các chính sách và khoản trợ cấp của Trung Quốc cho ngành thép và nhôm trong nước của họ đang ảnh hưởng đến những sản phẩm chất lượng cao của Mỹ.
-
Tài chính
Nghị quyết của Chính phủ về hoàn thiện chính sách thuế giá trị gia tăng
20:10' - 17/04/2024
Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 49/NQ-CP ngày 17/4/2024 phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật tháng 4 năm 2024.
-
Tài chính
LOTTE Finance và ZaloPay ký thỏa thuận hợp tác Buy Now Pay Later
13:08' - 17/04/2024
Sự hợp tác sẽ giúp người dùng thanh toán online một cách nhanh chóng với sự hỗ trợ tài chính từ LOTTE Finance và nền tảng công nghệ của ZaloPay.
-
Tài chính
Bitcoin đi ngang, giá ở dưới mốc 64.000 USD/BTC
09:08' - 17/04/2024
Trong những ngày qua giá Bitcoin dao động từ khoảng 62.000 USD đến 64.000 USD.
-
Tài chính
Hàn Quốc sẽ can thiệp nếu thị trường tài chính phản ứng quả mức
08:34' - 17/04/2024
Bộ Tài chính Hàn Quốc ngày 17/4 cho biết sẽ thực hiện các biện pháp "tức thì và mạnh mẽ" nếu biến động trên thị trường tài chính diễn biến quá mức do tác động của căng thẳng leo thang ở Trung Đông.
-
Tài chính
Hàn Quốc tiếp tục giảm thuế nhập khẩu xăng dầu
07:20' - 16/04/2024
Hàn Quốc dự kiến sẽ đăng công báo dự thảo sửa đổi Thông tư thi hành Luật thuế giao thông, năng lượng và môi trường, Thông tư thi hành Luật thuế tiêu thụ đặc biệt để gia hạn giảm thuế xăng dầu.
-
Tài chính
Thanh toán bảo hiểm tài sản doanh nghiệp và nhà ở tại Anh lên tới hơn 6 tỷ USD năm 2023
07:00' - 16/04/2024
Hiệp hội các công ty bảo hiểm Anh (ABI) cho biết tiền thanh toán bảo hiểm tài sản các ngôi nhà và doanh nghiệp của nước này đã lên tới 4,86 tỷ bảng Anh (6,07 tỷ USD) trong năm 2023.
-
Tài chính
Anh: Giá trị yêu cầu bồi thường bảo hiểm nhà ở do bão gây ra đạt mức kỷ lục
21:53' - 15/04/2024
Ngày 15/4, Hiệp hội các nhà bảo hiểm Anh (ABI) cho biết tổng giá trị các yêu cầu bồi thường bảo hiểm nhà ở liên quan đến thiệt hại do bão gây ra đã tăng lên mức kỷ lục trong năm ngoái.
-
Tài chính
Bộ Tài chính đề nghị các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công
20:55' - 15/04/2024
Bộ Tài chính đã đề nghị các bộ, ngành, địa phương chủ động thực hiện quyết liệt, đồng bộ, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công tại các nghị quyết của Chính phủ.