Nguy cơ khủng hoảng tài chính đang rình rập
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) lâu nay vẫn luôn phàn nàn về tình trạng thiếu kiểm soát tài chính tại một số quốc gia bị ảnh hưởng bởi khủng hoảng, ví dụ như Hy Lạp và Argentina.
Tuy nhiên, kể từ cuộc khủng hoảng tài chính hồi năm 2008-2009, thể chế này dường như đã nới lỏng hơn trong các vấn đề chính sách tài khóa.Dù vậy, mọi thứ đang dần thay đổi và IMF cũng thế. Bà Gita Gopinath, Phó Giám đốc điều hành thứ nhất của IMF, đã kêu gọi các quốc gia “tập trung vào đổi mới chính sách tài khóa và thiết lập lại tư duy về chính sách tài khóa”.Nợ công đã đạt mức cao so với các tiêu chuẩn trước đây. Biểu đồ cập nhật của IMF cho thấy tỷ lệ nợ công trên Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của các quốc gia có thu nhập cao ở mức 112% trong năm 2023, giảm so với mức đỉnh gần đây nhất là 124% được ghi nhận hồi năm 2020. Trong khi đó, tỷ lệ nợ ở các nền kinh tế mới nổi đã lên tới 69% GDP, một kỷ lục khác.Mức đỉnh của năm 2020 ngang bằng với mức đỉnh trước đó đạt được vào năm 1946. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là mức đỉnh của năm 1946 xảy ra vào thời điểm sau Chiến tranh thế giới thứ hai, còn mức đỉnh của năm 2020 xảy ra trong thời bình.Điều này khiến các chuyên gia kinh tế đặt câu hỏi liệu thảm họa nợ công có đang rình rập kinh tế thế giới hay không? Và nếu có, liệu sẽ xảy ra kịch bản vỡ nợ, lạm phát, đàn áp tài chính (cố gắng giữ nợ ở mức rẻ) hoặc sự kết hợp của cả ba hay không?Ông Olivier Blanchard, cựu chuyên gia kinh tế trưởng của IMF hiện làm việc tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson ở Washington DC, đã nhắc đến vấn đề nợ trong một bài viết gần đây.Theo ông, các yếu tố quyết định bao gồm: Thứ nhất, mối quan hệ giữa lãi suất vay và tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế và thứ hai là tỷ lệ thâm hụt tài chính cơ bản (thâm hụt trước khi trả lãi vay) trên GDP. Đối với yếu tố thứ hai, điểm quan trọng nhất là nợ không được tăng vọt.Tỷ lệ nợ khi đứng một mình không thể phản ánh sự bền vững hoặc không bền vững. Nhưng trên cơ sở thực nghiệm hoặc lý thuyết, tỷ lệ nợ ban đầu càng cao và tốc độ tăng trưởng càng nhanh thì khoản nợ đó càng kém bền vững.Chuyên gia Blanchard lập luận rằng “các nền kinh tế tiên tiến có thể duy trì tỷ lệ nợ cao hơn, miễn là nợ không ‘vỡ’”. Tuy nhiên, có khả năng (mặc dù không chắc chắn) lãi suất tăng sẽ khiến mức nợ tăng. Nếu vậy, nợ có thể sẽ “vỡ”.Nếu muốn duy trì tỷ lệ nợ ổn định thì tốc độ tăng trưởng kinh tế phải ngang bằng với lãi suất trung bình. Nếu khoảng cách giữa lãi suất và tốc độ tăng trưởng càng lớn (lãi suất tăng vượt tốc độ tăng trưởng), thì thặng dư tài chính cơ bản sẽ càng lớn và ngược lại.Vậy, nợ tài chính và thâm hụt ngân sách của các nền kinh tế lớn có thu nhập cao ngày nay đến từ đâu? Tỷ lệ nợ ròng của những nền kinh tế lớn hiện cao hơn nhiều so với hai thập kỷ trước. IMF dự báo tỷ lệ nợ/GDP ở Anh, Pháp và Mỹ vào năm 2024 sẽ ở mức ở mức gần 100%, ở Italy là 133% và ở Nhật Bản là 156%.Ngược lại, năm 2001, tỷ lệ của các nước này là dưới 50% ở Anh, Pháp và Mỹ, 75% ở Nhật Bản và 100% ở Italy. Những “bước nhảy vọt” này đã xảy ra bất chấp môi trường lãi suất thấp. Vì vậy, không có gì đáng ngạc nhiên khi thâm hụt ngân sách cơ bản rất lớn.Dự báo của IMF cho giai đoạn 2024-2028 đưa ra mức tăng trưởng thực tế trung bình là 1,9% ở Mỹ, 1,8% ở Canada, 1,6% ở Anh và Pháp, 1,4% ở Đức, 0,9% ở Italy và 0,6% ở Nhật Bản. Đây là mức thấp rõ ràng so với môi trường lãi suất thực tế ngày nay.Nếu các chính phủ muốn tránh rủi ro bùng nổ nợ mà không phải sử dụng các biện pháp gây lạm phát hoặc áp chế tài chính bất ngờ, họ sẽ phải thắt chặt các chính sách tài khóa mà cho đến nay hầu hết vẫn ở mức siêu lỏng.Tuy vậy, trong một xã hội già cỗi, với nền kinh tế tăng trưởng chậm và gánh nặng quốc phòng ngày càng gia tăng, liệu điều này có khả thi?Tăng trưởng nhanh hơn sẽ giúp ích. Tuy nhiên, như nước Anh dưới thời cựu Thủ tướng Liz Truss đã chứng minh, điều này là không dễ dàng. Những lựa chọn tài chính khó khăn dường như đang ở phía trước.Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Hàng trăm dự án dầu khí mới được phê duyệt bất chấp cuộc khủng hoảng khí hậu
14:38' - 01/12/2023
Hơn 400 dự án khai thác dầu khí đã được phê duyệt trên toàn cầu trong hai năm qua bất chấp những lời kêu gọi từ bỏ nhiên liệu hóa thạch.
-
Tài chính
Đức: Khủng hoảng ngân sách thúc đẩy cải cách giới hạn vay vốn
15:05' - 27/11/2023
Cuộc khủng hoảng ngân sách ở Đức đã làm dấy lên những lời kêu gọi cải cách các giới hạn vay vốn từ chính những người thuộc phe đối lập bảo thủ.
-
Ý kiến và Bình luận
Khủng hoảng ngân sách tác động đến kinh tế Đức thế nào trong những năm tới?
09:13' - 27/11/2023
Chính phủ Đức đang nỗ lực chứng minh sự lỗi thời của lệnh cấm đối với các khoản thâm hụt ngân sách lớn của nước này.
-
Phân tích - Dự báo
"Giải mã" khủng hoảng của ngành năng lượng Mặt Trời và gió
05:30' - 26/11/2023
Theo bài viết trên trang mạng kênh truyền hình NTV của Đức, thời gian qua các công ty năng lượng gió và Mặt Trời ở Đức đã được hưởng lợi lớn với rất nhiều đơn đặt hàng mới.
-
Tài chính
Khủng hoảng ngân sách ở nền kinh tế đầu tàu châu Âu
08:11' - 23/11/2023
Cuộc bỏ phiếu cuối cùng về ngân sách của Đức năm tới sẽ phải lùi lại sau phán quyết việc chuyển đổi mục đích khoản tín dụng 60 tỷ euro cho đại dịch COVID-19 sang Quỹ Khí hậu là vi hiến.
-
Phân tích - Dự báo
Lợi ích của “Mạng lưới ứng phó khủng hoảng” IPEF
05:30' - 22/11/2023
Bên lề Hội nghị các nhà lãnh đạo kinh tế APEC, các thành viên IPEF thảo luận xây dựng chuỗi cung ứng ổn định của các loại khoáng sản quan trọng và thúc đẩy hợp tác năng lượng sạch.
Tin cùng chuyên mục
-
Phân tích - Dự báo
“Bùa chú” của ngành bán lẻ Thái Lan
05:30' - 26/04/2024
Có một điều không thể phủ nhận là AI đang làm thay đổi trải nghiệm mua sắm và trở thành động lực chính cho tăng trưởng trực tuyến và lợi nhuận cho các nhà bán lẻ Thái Lan.
-
Phân tích - Dự báo
Đồng yen suy yếu có làm ảnh hưởng đến sự phục hồi kinh tế Nhật Bản
08:39' - 25/04/2024
Thông tin về đồng yen yếu liên tục xuất hiện trên các phương tiện truyền thông, từ TV, báo chí cho đến các quầy giao dịch ngân hàng.
-
Phân tích - Dự báo
Liệu Trung Quốc có vượt qua bẫy thu nhập trung bình?
05:30' - 25/04/2024
Tờ The Edge Malaysia đăng bình luận của tác giả Nouriel Roubini, Giáo sư danh dự kinh tế tại Đại học New York về việc Trung Quốc đang phải đối mặt với bẫy thu nhập trung bình.
-
Phân tích - Dự báo
Vì sao đà tăng của giá dầu bị suy yếu?
06:47' - 24/04/2024
Bất chấp tình hình địa chính trị tại khu vực Trung Đông đang leo thang, giá dầu trong những ngày gần đây đã quay đầu đi xuống, khiến kỳ vọng về ngưỡng giá 100 USD/thùng ngày càng trở nên yếu hơn.
-
Phân tích - Dự báo
Sức mạnh của đồng USD - kịch bản nằm ngoài dự báo cho năm 2024
09:11' - 23/04/2024
Các thị trường tài chính thế giới đang đối diện với một kịch bản không hề được dự báo cho năm 2024. Đó là sức mạnh của đồng USD.
-
Phân tích - Dự báo
Thách thức trên con đường phục hồi kinh tế Nhật Bản
06:38' - 23/04/2024
So với các nước khác, kinh tế Nhật Bản không thể nói là đang phát triển tốt. Nhật Bản, từng là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đã bị Trung Quốc và gần đây là Đức vượt qua.
-
Phân tích - Dự báo
Ngành bán dẫn Nhật Bản sẽ sớm trở lại thời kỳ huy hoàng?
05:30' - 22/04/2024
Trong liên tiếp nhiều năm, Nhật Bản đã phải vượt qua một loạt thách thức để khẳng định mình là một trung tâm bán dẫn có sức hấp dẫn toàn cầu.
-
Phân tích - Dự báo
Cuộc chiến giá xe điện lan sang Malaysia
06:30' - 21/04/2024
Đối với Malaysia, tốc độ thay đổi nhanh chóng trên thị trường toàn cầu đã có tác động đáng kể đến lĩnh vực sản xuất ô tô của quốc gia Đông Nam Á này.
-
Phân tích - Dự báo
Xung đột tại Trung Đông leo thang phủ bóng kinh tế toàn cầu
05:30' - 21/04/2024
Theo tờ Financial Times, sự leo thang xung đột ở Trung Đông là nguy cơ lớn đối với tăng trưởng kinh tế thế giới, phủ bóng lên các thị trường và đẩy giá dầu lên cao hơn.