“Nước cờ chiến lược” Mỹ - Nhật mang tên TPP
Trong khi Tokyo vẫn chưa thể quên nỗi đau đã để Bắc Kinh qua mặt trở thành nền kinh tế lớn thứ hai thế giới thì Washington lại đang phải “đau đầu để giữ vững ngôi vương” cũng như sức ảnh hưởng trước Trung Quốc.
Trong bối cảnh đó, thỏa thuận về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) vừa đạt được giữa 12 quốc gia tham gia hôm 5/10 là một “nước cờ đôi” để hai nước Mỹ và Nhật Bản vừa ổn định tình hình kinh tế-chính trị trong nước, vừa tạo thế đối trọng với Trung Quốc.
Ước vọng và thách thức
Là văn kiện thương mại lớn nhất trong lịch sử, TPP được kỳ vọng sẽ hạ hàng rào thuế quan, dỡ bỏ những hạn chế về đầu tư và tăng cường sự minh bạch về pháp lý giữa 12 nước thành viên - hiện chiếm đến 40% nền kinh tế thế giới với tổng sản lượng gần 30.000 tỷ USD.
Theo ước tính của các chuyên gia kinh tế thuộc Viện Kinh tế Quốc tế Peterson thì việc thực thi TPP sẽ là bước đột phá quan trọng trong hoạt động thương mại toàn cầu đang đình trệ, giúp GDP của thế giới tăng gần 300 tỷ USD/năm.
Với ý nghĩa kinh tế to lớn như vậy, cũng là điều dễ hiểu khi không ít người cho rằng động cơ thật sự đằng sau TPP của các quốc gia tham gia đàm phán, đặc biệt là hai “ông lớn” Mỹ - Nhật.
Đối với Washington, TPP được coi là trụ cột trong chính sách xoay trục sang châu Á để kiềm chế ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại khu vực.
TPP còn là động lực để Mỹ gia tăng sự tiếp cận tại khu vực Đông Nam Á - một trong số ít những thị trường năng động nhất thế giới.
Trong khi đó, Bắc Kinh đang từng bước mở cửa “vững chắc, rộng rãi và toàn diện” với một loạt sáng kiến mang tính đối trọng mà không có sự góp mặt của Mỹ.
Các dự án “Quan hệ đối tác kinh tế toàn diện khu vực” (RCEP), Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng châu Á (AIIB) và “Một Vành đai, Một Con đường” đang đặt Washington vào thế như “ngồi trên lửa”.
Chính quyền Mỹ hiểu rõ rằng để tiếp tục duy trì vị thế tại châu Á thì Washington không thể chỉ dựa vào sức mạnh quân sự mà cần phải gia tăng sự hiện diện về mặt thương mại trong khu vực.
Tổng thống Mỹ Barack Obama nhấn mạnh: “Khi hơn 95% khách hàng tiềm năng của chúng ta sống ở ngoài biên giới, thì chúng ta không thể để những nước như Trung Quốc định ra luật lệ kinh tế toàn cầu”.
Thỏa thuận vừa đạt được ở Atlanta sẽ thỏa mãn những điều này”.
Washington có thể coi hiệp định này như một bệ phóng cho những thỏa thuận kinh tế vĩ mô khác như Hiệp định Đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP).
TTIP bao gồm khối các nước Liên minh châu Âu và Mỹ, chiếm 50% GDP và 1/3 giá trị thương mại toàn cầu, một trong những “cơ hội vàng” để giúp châu Âu phát triển trong giai đoạn trung và dài hạn.
Dư luận Mỹ đang chào đón TPP một cách thận trọng, với những người chỉ trích TPP cho rằng hiệp định này sẽ gây tổn thương cho người tiêu dùng và thị trường việc làm Mỹ.
Do đó, nếu sau 90 ngày xem xét, Quốc hội Mỹ nói “không” với TPP thì đây sẽ là một đòn giáng mạnh vào chính sách xoay trục của ông Obama.
Lợi ích lớn
Tình hình phức tạp trong nội bộ nước Mỹ cũng là một trong những nguyên nhân khiến Washington quyết tâm đạt được TPP trong năm nay.
Thượng viện Mỹ ngày 24/6 đã thông qua dự luật về Quyền Thúc đẩy Thương mại (TPA). Đây là một dự luật cho phép Tổng thống có “quyền đàm phán nhanh” trong các hiệp định thương mại quốc tế quan trọng, điển hình là TPP.
Đối với Nhật Bản, ý nghĩa chính trị trong nước cũng luôn song hành cùng vai trò kinh tế trong quyết định tiến tới TPP.
TPP được hy vọng sẽ giúp dẹp tan những nghi ngờ trong nước về chương trình phục hồi tăng trưởng của Nhật Bản mang tên “Abenomics”.
Trong bối cảnh kinh tế Nhật tăng trưởng âm 1,6% trong quý II/2015, rõ ràng chính quyền Thủ tướng Abe đang rất cần TPP.
Bên cạnh đó, TPP cũng được dự đoán sẽ giúp Tokyo đẩy nhanh các tiến trình đàm phán thương mại khác của nước này, như hiệp định đối tác kinh tế với EU.
TPP cũng là động cơ để EU phải đẩy nhanh việc hoàn tất đàm phán với Nhật Bản.
Về cơ bản, phía sau TPP là thỏa thuận thương mại tự do giữa nền kinh tế lớn nhất thế giới (Mỹ) và lớn thứ ba thế giới (Nhật Bản).
Trong khi đó, nếu nhìn vào bản đồ thế giới thì 12 quốc gia thành viên TPP sẽ tạo thành một vành đai bao quanh khu vực Thái Bình Dương.
Tất nhiên việc triển khai TPP sẽ không chỉ giúp thắt chặt hơn nữa quan hệ Mỹ - Nhật mà còn gắn kết những đối tác mới như Việt Nam với các nước trong khu vực.
TPP được đánh giá là sẽ giúp kiềm chế các động thái của Trung Quốc nhằm mở rộng tầm ảnh hưởng tại khu vực này. Cùng với luật an ninh và TPP, quan hệ Mỹ - Nhật được đánh giá đã trở nên bền chặt trên cả lĩnh vực kinh tế và quốc phòng.
Phương Nga (Tổng hợp)
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Việt Nam – Nhật Bản kỳ vọng tăng hợp tác kinh tế sau TPP
14:00' - 14/10/2015
Theo đại diện Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản, hiện nay, doanh nghiệp Nhật Bản đầu tư vào Việt Nam thì tỷ lệ nội địa hoá rất thấp, chỉ đạt khoảng 33%, trong khi Thái Lan 55%, Indonesia 43%.
-
Kinh tế Việt Nam
Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng: Chuẩn bị cho TPP ngay từ giờ
18:26' - 12/10/2015
Theo Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, chậm nhất là đến cuối năm 2016, Quốc hội có thể phê chuẩn thông qua TPP. Thời gian vẫn còn, song Chủ tịch Quốc hội đề nghị phải có sự chuẩn bị ngay từ bây giờ.
-
Kinh tế Thế giới
Những dấu mốc chính trong lộ trình đàm phán TPP
18:31' - 08/10/2015
Sau chặng đường hơn 5 năm đàm phán, tối 5/10/2015, tại thành phố Atlanta của Mỹ, Bộ trưởng Thương mại 12 nước đã đạt được thỏa thuận cuối cùng về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP).
-
Kinh tế Thế giới
TPP sẽ tạo lực đẩy cho Hiệp định Đối tác xuyên Đại Tây Dương
11:28' - 07/10/2015
Theo Thứ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Italy, việc tạo lập một khu vực thương mại tự do tại Thái Bình Dương có thể tạo đà cho cuộc đàm phán EU-Mỹ về Hiệp định Đối tác xuyên Đại Tây Dương (TTIP).
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Động đất mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ: Số nạn nhân thiệt mạng lên hơn 1.200 người
18:05' - 06/02/2023
Cơ quan chức năng Thổ Nhĩ Kỳ và Syria đang tiếp tục cập nhật con số nạn nhân thương vong trong thảm họa động đất có độ lớn 7,8 vào rạng sáng 6/2.
-
Kinh tế Thế giới
Thêm một quốc gia áp giá trần với các sản phẩm dầu mỏ của Nga
16:25' - 06/02/2023
Ngày 6/2, Bộ Ngoại giao Nhật Bản thông báo nước này cũng sẽ áp giá trần đối với các sản phẩm dầu mỏ của Nga.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc trao công hàm phản đối Mỹ bắn hạ khinh khí cầu
14:19' - 06/02/2023
Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Trung Quốc Tạ Phong ngày 5/2 đã trao công hàm cho Đại sứ quán Mỹ tại Trung Quốc phản đối việc "Mỹ sử dụng vũ lực tấn công khinh khí cầu dân sự không người lái của Trung Quốc".
-
Kinh tế Thế giới
Động đất mạnh tại Thổ Nhĩ Kỳ: Số người thiệt mạng tăng lên gần 180
13:07' - 06/02/2023
Số người thiệt mạng trong trận động đất có độ lớn 7,8 xảy ra rạng sáng 6/2 tại Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lên hơn 170 người, ở cả nước này và láng giềng Syria.
-
Kinh tế Thế giới
Giới chuyên gia: Trung Quốc bước ra khỏi làn sóng COVID-19 mới nhất
11:23' - 06/02/2023
Giới quan sát nhận định số ca tử vong giảm mạnh và số ca mắc COVID-19 có xu hướng giảm cho thấy Trung Quốc đã bước ra khỏi làn sóng dịch hiện nay.
-
Kinh tế Thế giới
Việt Nam kêu gọi ngành du lịch ASEAN hợp tác cùng phát triển
08:50' - 06/02/2023
Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đoàn Văn Việt, nhiệm vụ rất quan trọng của các nước thành viên Hiệp hội ASEAN là hỗ trợ, hợp tác cùng phát triển và khai thác thị trường nội khối.
-
Kinh tế Thế giới
IEA: Khoảng 50% mức tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ toàn cầu sẽ từ Trung Quốc
07:06' - 06/02/2023
Ngày 5/2, Giám đốc điều hành Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA) Fatih Birol cho rằng các nhà sản xuất dầu mỏ có thể phải xem xét lại chính sách sản lượng sau khi nhu cầu ở Trung Quốc phục hồi.
-
Kinh tế Thế giới
Thủ tướng Pháp nhượng bộ trong vấn đề cải cách lương hưu
21:09' - 05/02/2023
Ngày 5/2, Thủ tướng Pháp Elisabeth Borne đã đề nghị điều chỉnh kế hoạch cải cách hệ thống lương hưu, theo đó cho phép những người bắt đầu làm việc từ khi còn rất trẻ được nghỉ hưu sớm.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc phản đối việc Mỹ bắn hạ khinh khí cầu dân sự
09:29' - 05/02/2023
Theo Tân Hoa xã, Bộ Ngoại giao Trung Quốc ngày 5/2 ra tuyên bố bày tỏ "hết sức bất bình và phản đối việc Mỹ sử dụng vũ lực tấn công khinh khí cầu dân sự".