Ngoại trưởng Anh Boris Johnson tại cuộc họp Hội đồng đối ngoại EU ở Brussels, Bỉ ngày 13/11. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Andrew Monaghan, chuyên gia nghiên cứu về Nga thuộc trường Cao đẳng Pembroke, Đại học Tổng hợp Oxford, không nên quá lạc quan trông chờ những kết quả cụ thể của chuyến thăm này.
Việc tạo nên được một chương trình nghị sự tích cực sẽ rất khó bởi vì nhiều quan điểm của Nga và nước Anh hiện nay không chỉ đơn giản là không trùng khớp mà thậm chí còn mâu thuẫn nhau.
Ngoại trưởng Boris Johnson đến Moskva trong bối cảnh có nhiều tuyên bố của các quan chức chính trị cao cấp của nước Anh, bao gồm Thủ tướng Theresa May, cáo buộc Nga sử dụng “thông tin như vũ khí”, thậm chí Bộ trưởng Quốc phòng mới được bổ nhiệm của nước Anh Gavin Williamson còn cho rằng Nga đang triển khai cuộc chiến tranh lạnh với Vương quốc Anh.
Chính ông Johnson từng tuyên bố rằng kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, Nga chưa bao giờ đi ngược lại những lợi ích của nước Anh và phương Tây như hiện nay. Ông cũng chỉ ra các hoạt động hiếu chiến của Nga ở Crimea và phía Tây Balkan.
Chuyến công du Nga của ông Johnson diễn ra sau nhiều thăng trầm trong quan hệ hai nước thập kỷ vừa qua, chẳng hạn như vụ giết hại Aleksandr Litvinenko hồi năm 2006, sự cố gây tổn hại cho quan hệ song phương mà cho tới tận bây giờ vẫn chưa hồi phục hoàn toàn.
Chính vì những khó khăn kéo dài trong quan hệ Nga - Anh mà chuyến thăm lần này của ông Johnson là một trong ít lần liên hệ giữa các quan chức cấp cao của hai nước.
Trong các phát biểu gần đây về quan hệ hai nước, ông Johnson thường sử dụng các ẩn dụ đầy màu sắc, song cũng đã nhấn mạnh về mối quan hệ truyền thống với Nga và sự cần thiết phải phát triển hơn nữa quan hệ tích cực với Moskva - giống như sự hợp tác trước đây giữa hai nước, bao gồm trong cuộc chiến tranh chống chủ nghĩa phát xít.
Như vậy, Ngoại trưởng nước Anh cũng nhận thấy sự cần thiết phải tiến hành đối thoại giữa London và Moskva. Ghi nhận tầm quan trọng của chuyến thăm lần này, ông Johnson cũng thể hiện sự sẵn sàng tham gia nỗ lực khôi phục mối quan hệ hai nước một cách thực tế.
Chính bởi vậy, thông điệp của vị Ngoại trưởng nước Anh là: “Chúng ta phải kiên quyết và không nhượng bộ, nhưng London cũng sẵn sàng phát triển quan hệ”.
Có thể hy vọng vào một sự "tan băng" hoàn toàn quan hệ song phương hay không? Vấn đề ở chỗ vẫn đang tồn tại những khác biệt suốt hơn một thập kỷ qua giữa nước Anh và Nga trong quan hệ song phương cũng như trong các vấn đề quốc tế như trong khuôn khổ an ninh châu Âu - Đại Tây Dương và hơn thế nữa. Cả hai bên thường xuyên công khai về sự mất niềm tin nghiêm trọng lẫn nhau.
Sẽ là quá lạc quan khi mong đợi rằng chỉ một chuyến thăm có thể thay đổi mọi thứ. Điều quan trọng ở đây là cả Nga và nước Anh đã có thể nói chuyện với nhau để giảm đến mức tối thiểu những hiểu lầm và tính toán sai lầm trong quan hệ song phương, để tạo ra cơ chế đối thoại, “và tin rằng nước Anh rất nghiêm túc trong quan hệ với Nga, đặc biệt là đối với vai trò của Nga trong các vấn đề quốc tế.
Chính bởi vậy mà có khả năng chuyến thăm của Ngoại trưởng Boris Johnson sẽ đánh dấu sự khởi đầu cho việc khôi phục lại cơ chế trao đổi các chuyến thăm. Nhưng, chuyên gia về Nga nhấn mạnh một chuyến thăm sẽ không thể làm 'tan băng' một cách toàn diện quan hệ song phương”.
Sẽ rất khó để tạo nên một chương trình nghị sự tích cực bởi vì có nhiều quan điểm của nước Anh và Nga không chỉ đơn giản là không trùng khớp, mà còn mâu thuẫn nghiêm trọng với nhau, chẳng hạn như những bất đồng về vấn đề Syria.
Ngoại trưởng Boris Johnson cho rằng cần phải trao đổi với Nga về vai trò của Nga tại Syria và phải hiểu như thế nào về mối quan hệ giữa Nga và Syria. Ngoài ra, cũng có những bất đồng về an ninh châu Âu và nhiều vấn đề khác.
Do đó, điều quan trọng là cơ chế đối thoại đã được khôi phục, nhưng sẽ khó để tìm ra lĩnh vực có thể hiện thực hoá sự hợp tác giữa hai nước. Điều này sẽ đòi hỏi nhiều thời gian và nhiều cuộc gặp hơn nữa giữa lãnh đạo cấp cao hai nước./.