Sự cố tại kênh đào Suez: Linh hoạt gỡ khó cho doanh nghiệp

Mặc dù ngay tại thời điểm xảy ra sự cố, Bộ Công Thương đã chỉ đạo Thương vụ Việt Nam tại khu vực này theo dõi sát diễn biến để chủ động ứng phó. Sáng 29/3, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) đã có cuộc chia sẻ với phóng viên TTXVN về giải pháp linh hoạt giúp doanh nghiệp thay đổi phương án xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Phóng viên: Sự cố siêu tàu container mắc kẹt tại kênh đào Suez - điểm quan trọng trên hành trình xuất khẩu hàng hóa sang châu Âu đang gây lo ngại sẽ ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường quan trọng này. Xin ông cho biết về những ảnh hưởng của sự cố này đến hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam sang châu Âu? 

Ông Trần Thanh Hải: Thực ra, việc siêu tàu container mắc kẹt tại kênh đào Suez đã ảnh hưởng không chỉ riêng Việt Nam mà ngay cả hàng hoá của Trung Quốc cũng sẽ bị ảnh hưởng vì chỉ có một tuyến duy nhất.
Ngoài ra, ở câu chuyện hãng tàu, mọi người nói Việt Nam không có hãng tàu nên mới không chủ động được, Mỹ cũng còn không có hãng tàu nào và đấy là một thị trường cực kỳ khắc nghiệt. Do vậy, Việt Nam cũng đã từng có khát vọng xây dựng hãng tàu với Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam nhưng đấy không phải là dễ để tham gia cuộc chơi này.
Kênh đào Suez là tuyến hàng hải huyết mạch quan trọng của thương mại thế giới. Đối với Việt Nam đây cũng là tuyến đường cho hàng hóa xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và khu vực châu Âu, kể cả một phần khu vực bờ Đông nước Mỹ.
Có thể thấy rằng, hiện nay châu Âu đang là đối tác thương mại lớn thứ 4 của Việt Nam tính theo tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hai chiều. Hơn nữa, Việt Nam cũng đã ký được các hiệp định thương mại tự do với EU, với Anh và với khu vực Liên minh Kinh tế Á Âu (EAEU). Do vậy, lưu lượng thương mại của Việt Nam gia tăng đồng nghĩa với khối lượng hàng hóa đi qua kênh đào Suez cũng gia tăng tương ứng.
Theo số liệu thống kê, chỉ qua 2 tháng đầu năm 2021, số lượng hàng hóa xuất nhập khẩu của chúng ta với khu vực châu Âu cũng đã có những tăng trưởng rất tích cực với con số tăng xuất khẩu là 18% và tăng nhập khẩu là 12%. Điều này cho thấy vai trò của kênh đào Suez rất quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và khu vực châu Âu.
Phóng viên: Trước sự cố tắc nghẽn trong những ngày qua, lượng hàng hóa của doanh nghiệp Việt xuất khẩu ước tính khoảng bao nhiêu và theo ông nếu tình trạng này kéo dài hơn thì sẽ tác động ra sao tới doanh nghiệp Việt?
Ông Trần Thanh Hải: Hiện nay, ngoài số lượng hàng hóa không lớn được vận chuyển bằng đường hàng không hoặc là bằng đường sắt về cơ bản hàng hóa xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và châu Âu vận chuyển thông qua tuyến đường biển của kênh đào Suez.
Thống kê cho thấy, trong 2 tháng đầu năm 2021, Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường châu Âu khoảng 7 tỷ USD. Tính trung bình, mỗi một ngày lưu lượng trao đổi hàng hóa xuất nhập khẩu, xuất khẩu của Việt Nam sang khu vực EU cũng đạt kim ngạch khoảng 100 triệu USD.
Vì thế, việc ùn tắc ở kênh đào Suez cũng sẽ làm giao dịch thương mại bị chậm lại đáng kể, từ đó sẽ phát sinh những chi phí và đương nhiên các doanh nghiệp cũng bị ảnh hưởng về tiến độ giao hàng cũng như chiều nhập nguyên liệu để sản xuất các mặt hàng ở Việt Nam.

Phóng viên: Vậy trong hoàn cảnh này doanh nghiệp Việt cần làm gì và Bộ Công Thương đưa ra giải pháp nào để hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, thưa ông? 

Ông Trần Thanh Hải: Đây là vấn đề của lĩnh vực vận tải, của hoạt động logistics nhưng lại có tác động cực kỳ quan trọng trong hoạt động xuất nhập khẩu và hoạt động thương mại.
Trong bối cảnh như hiện nay những tác động về mặt chính trị, xã hội, thiên tai, dịch bệnh có ảnh hưởng rất lớn đến với cung ứng toàn cầu cũng như là với hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam.
Do vậy, các doanh nghiệp Việt Nam cần phải chủ động lên phương án thích ứng và có thể chống chịu những biến động có thể xảy ra bất kỳ lúc nào cũng như là ở bất kỳ đâu, gây tác động đến chuỗi cung ứng và có các phương án dự phòng cho những trường hợp bất lợi để có thể kịp xử lý.
Phóng viên: Được biết có phương án đó là một số tàu thuyền lựa chọn đi vòng thì theo ông đối với lĩnh vực logistics và xuất khẩu hàng hóa tỷ suất lợi nhuận trong ngành tương đối thấp vì còn sự cạnh tranh trên thế giới. Do đó, việc phải gia tăng chi phí logistics qua việc phải vận chuyển đi vòng như vậy liệu có phải phương án khả thi mà doanh nghiệp có thể linh hoạt thay đổi không hay vẫn cần phụ thuộc vào con đường này?
Ông Trần Thanh Hải: Một phương án mà có thể thấy rõ là các tàu vượt đại dương có thể đi vòng qua mũi Hảo Vọng Nam Phi sang Đại Tây Dương lên phía châu Âu. Tuy nhiên, tuyến đường này đòi hỏi phải dài thêm từ 10 đến 15 ngày và đương nhiên chi phí cũng sẽ tốn kém hơn rất là nhiều.
Vì vậy, hiện nay các hãng tàu trên thế giới đều đang xem xét khả năng, theo dõi chặt chẽ tiến độ giải cứu con tàu Ever Given ở kênh Suez và nếu kéo dài thì việc đi vòng qua mũi Hảo Vọng sẽ là phương án tính đến.
Đối với doanh nghiệp Việt Nam, hàng của các doanh nghiệp Việt Nam được chất xếp ở các con tàu khác nhau và với các hàng hóa từ nhiều các chủ hàng từ các quốc gia khác nhau.
Do đó, việc điều hướng con tàu chuyển hướng đi qua mũi Hảo Vọng cần phải có sự trao đổi thông tin chặt chẽ với hãng tàu để có thể nắm bắt được tình hình và có thay đổi hướng đi hay không.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!