Sự gia tăng lao động nước ngoài giúp cải thiện cán cân tài chính tại Nhật Bản

Một khảo sát của Nikkei cho thấy đa số các nhà kinh tế tin rằng việc gia tăng số lượng cư dân nước ngoài tại Nhật Bản sẽ cải thiện cán cân tài chính của đất nước, nhờ vào đóng góp thuế và bảo hiểm xã hội của họ, đồng thời góp phần nâng cao mức sống của người dân Nhật Bản.

Nikkei, phối hợp với Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Nhật Bản (Japan Center for Economic Research - JCER), đã mời gần 50 nhà kinh tế thành lập một Ban Cố vấn Kinh tế vào năm 2024. Các nhà kinh tế được lựa chọn dựa trên thành tích học thuật và tầm ảnh hưởng của họ, có xét đến lĩnh vực chuyên môn và tầm quan trọng của sự đa dạng. Ban này đã xem xét các câu hỏi liên quan đến các vấn đề tài khóa, tài chính, cũng như chính sách của Nhật Bản đối với công dân ở nước ngoài.

Trong số các thành viên của ban cố vấn, 66% đồng ý rằng việc gia tăng số lượng cư dân nước ngoài tại Nhật Bản có thể cải thiện cán cân tài chính quốc gia. Họ chỉ ra rằng có thêm nhiều lao động trẻ người nước ngoài sẽ giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt lao động và những lao động này sẽ đóng góp đáng kể thông qua việc nộp thuế và các khoản bảo hiểm xã hội. Nhiều thành viên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng các khuôn khổ thể chế nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cư dân nước ngoài sinh sống tại Nhật Bản, cũng như đáp ứng nhu cầu của họ khi về già.

Tính đến cuối năm ngoái, Nhật Bản có khoảng 3,7 triệu người nước ngoài cư trú, tăng 11% so với năm trước. Mặc dù nhiều người Nhật Bản tin rằng việc chào đón lao động nước ngoài là thiết yếu cho nền kinh tế trong nước, nhưng vẫn có lo ngại rằng sự hiện diện của họ có thể dẫn đến cạnh tranh việc làm với người lao động Nhật Bản và có thể ảnh hưởng tiêu cực đến trật tự công cộng.

Từ ngày 18-28/7, Nikkei và JCER đã khảo sát 47 nhà kinh tế về việc liệu việc tăng số lượng cư dân nước ngoài có cải thiện mức sống của người dân Nhật Bản hay không.

Kết quả là 76% số người được hỏi đồng ý với điều này. Trong số này, 6% hoàn toàn đồng ý, và 70% đồng ý. Mari Tanaka, Phó Giáo sư kinh tế lao động tại Đại học Tokyo cho biết: “Việc tăng số lượng lao động nước ngoài sẽ giúp giảm bớt tình trạng thiếu hụt hàng hóa và dịch vụ, cũng như giá cả leo thang.”

Hầu hết những người được khảo sát dự đoán rằng cạnh tranh việc làm giữa lao động Nhật Bản và lao động nước ngoài sẽ bị hạn chế.

Giáo sư lịch sử kinh tế so sánh tại Đại học Hitotsubashi nhận định: “Nghiên cứu thực nghiệm cho thấy lao động nước ngoài và lao động Nhật Bản chủ yếu có mối quan hệ bổ sung [và] [lao động nước ngoài] không tác động tiêu cực đến tiền lương hoặc tỷ lệ thất nghiệp của lao động Nhật Bản”.

Nhiều nhà kinh tế nhấn mạnh lợi ích của sự đa dạng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Theo Taisuke Nakata, Phó Giáo sư kinh tế vĩ mô tại Đại học Tokyo: “Những ý tưởng mới được đưa vào nơi làm việc [bởi lao động nước ngoài] có thể nâng cao năng suất”.

Nhiều lo ngại đã được nêu ra về việc việc có thêm cư dân nước ngoài có thể ảnh hưởng đến cán cân tài chính, đặc biệt là các khoản trợ cấp phúc lợi và việc không đóng bảo hiểm xã hội . Tuy nhiên, khảo sát do Nikkei và JCER thực hiện cho thấy 66% số người được hỏi tin rằng việc có thêm lao động nước ngoài sẽ giúp cân bằng tài chính của Nhật Bản.

Một tỷ lệ đáng kể người được hỏi dự đoán tác động tích cực đến cán cân tài chính của Nhật Bản vì cư dân nước ngoài chủ yếu còn trẻ. Theo số liệu thống kê do Bộ Tư pháp công bố, những người trong độ tuổi 20 và 30 chiếm 55,9% tổng số cư dân nước ngoài tại Nhật Bản tính đến cuối năm 2024.

Hiroyuki Kasahara, Giáo sư thương mại quốc tế tại Đại học British Columbia ở Canada cho biết: “Việc chấp nhận người nước ngoài nhiều hơn sẽ thúc đẩy tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi lao động chính, đồng thời mang lại nguồn thu thuế và đóng góp an sinh xã hội cao hơn”.

Trong khi đó, Motohiro Sato, Giáo sư tài chính công tại Đại học Hitotsubashi nói thêm rằng: “Nhiều cư dân nước ngoài thuộc thế hệ lao động và đóng góp thuế và phí bảo hiểm nhiều hơn mức họ nhận được từ phúc lợi”.

Thiết kế thể chế trong tương lai sẽ đóng vai trò then chốt trong việc quyết định liệu việc tiếp nhận thêm nhiều lao động nước ngoài có đóng góp vào sự ổn định của kinh tế và tài chính Nhật Bản trong dài hạn hay không. Ông Sato nhấn mạnh rằng Nhật Bản “cần cung cấp giáo dục đầy đủ cho con cái của người nước ngoài và đảm bảo phúc lợi cho họ khi về già”.

Hiện nay, người sinh ra ở nước ngoài chiếm 3% số dân Nhật Bản, trong khi mức trung bình ở các nước thành viên OECD là 11%. Ở nhiều nước châu Âu và các nước khác có lịch sử lâu đời trong việc tiếp nhận người nhập cư, chi phí liên quan đến nhập cư, đặc biệt là thách thức về hội nhập xã hội của cư dân nước ngoài, đã trở thành mối quan ngại.

Yoshifumi Konishi, Giáo sư kinh tế vi mô thực nghiệm tại Đại học Keio, nhấn mạnh nhu cầu tạo ra các thỏa thuận thể chế dài hạn, cho biết: “Để xây dựng một xã hội nơi những cá nhân có xuất thân đa dạng có thể cùng tồn tại bền vững, điều cần thiết là phải thực hiện các chính sách chung sống đa văn hóa bao gồm cả chi tiêu tài chính”.