Thế giới có thể đối mặt cú sốc năng lượng lớn nhất lịch sử

Một báo cáo mới đây của ngân hàng Goldman Sachs cho hay thế giới có thể đối mặt với một trong những cú sốc năng lượng lớn nhất từ trước đến nay, khi căng thẳng Nga - Ukraine chưa đi đến hồi kết và các nước phương Tây áp đặt một loạt lệnh trừng phạt với Moskva.

Các chiến lược gia của Goldman Sachs nhận định sự không chắc chắn về cách thức giải quyết tình trạng căng thẳng trên và tình trạng thiếu hụt nguồn cung dầu này là chưa từng có.

Cú sốc nguồn cung lớn nhất kể từ năm 1990

Ngày 8/3, Nhà Trắng đã thông báo ra lệnh cấm nhập khẩu dầu của Nga. Cùng ngày, Vương quốc Anh cam kết sẽ loại bỏ dần nguồn dầu nhập khẩu từ nước này vào cuối năm nay.

Công ty dịch vụ năng lượng Rystad Energy (Na Uy) ngày 9/3 khuyến cáo, nếu các quốc gia phương Tây khác nối bước Mỹ và cấm vận dầu của Nga, giá dầu thô có thể tăng vọt lên tới 240 USD/thùng vào mùa Hè này. Một động thái như vậy sẽ tạo ra "lỗ hổng” 4,3 triệu thùng/ngày trên thị trường – con số không thể nhanh chóng thay thế bằng các nguồn cung khác.

Trong khi đó, Goldman Sachs nhấn mạnh với vai trò quan trọng của Nga trong việc cung cấp năng lượng cho toàn cầu, nền kinh tế thế giới có thể sớm phải đối mặt với một trong những cú sốc cung cấp năng lượng lớn nhất từ trước đến nay.

Theo ước tính của Goldman Sachs, những hệ lụy do căng thẳng Nga-Ukraine có thể khiến khoảng 3 triệu thùng dầu/ngày xuất khẩu qua đường biển của Nga bị mất đi. Nếu tình hình đó kéo dài, nó sẽ trở thành sự gián đoạn nguồn cung theo tháng lớn thứ năm kể từ Thế chiến thứ hai, chỉ sau Cuộc cấm vận dầu mỏ Arab hồi năm 1973, Cách mạng Iran năm 1978, chiến tranh Iran-Iraq năm 1980 và chiến tranh Iraq – Kuwait (Cô-oét) vào năm 1990.

Trong báo cáo mới nhất, Goldman Sachs đã nâng dự báo giá dầu Brent lên 135 USD/thùng, tăng từ mức 98 USD/thùng trước đó. Ngân hàng hiện dự kiến giá dầu Brent giao dịch ở mức 115 USD/thùng vào năm tới, tăng từ ước tính 105 USD/thùng trước đó.

Có hay không những biện pháp bù đắp khả thi?

Vấn đề lớn ở đây là không có cách nào có thể nhanh chóng bù đắp nguồn cung dầu mất đi của Nga.

Ngay sau khi Mỹ và các nước đồng minh “giải phóng” kho dự trữ dầu khẩn cấp, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) tăng sản lượng và khả năng Mỹ dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran và Venezuela (Vê-nê-xu-ê-la), Goldman Sachs cho biết thị trường dầu thế giới sẽ không còn “vùng đệm". Khi đó, thị trường có thể sẽ phải giảm nhu cầu thông qua giá cao hơn.

Nói cách khác, thế giới sẽ buộc phải sử dụng ít dầu hơn. Điều đó có thể gây thiệt hại cho nền kinh tế nếu các hoạt động như lái xe, đi lại hàng không và sản xuất đều phải giảm.

Một nguồn cung được nhắc đến trong giai đoạn gần đây là dầu đá phiến của Mỹ. Nhiều khả năng sản lượng dầu của nước này sẽ tăng đáng kể để đáp ứng với nhu cầu và giá cao hơn.

Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ hôm 8/3 cho biết sản lượng dầu của nước này dự kiến sẽ tăng lên mức trung bình 12 triệu thùng/ngày trong năm nay. Con số đó phù hợp với dự báo trước đó của cơ quan này vào tháng Hai, trước khi giá dầu tăng lên mức cao nhất kể từ năm 2008.

Tuy nhiên, EIA đã nâng đáng kể dự báo về sản lượng dầu của Mỹ vào năm 2023 khi nâng mức trung bình lên 13 triệu thùng/ngày so với dự báo trước đó là 12,6 triệu thùng/ngày. Kỷ lục về sản lượng dầu của Mỹ được thiết lập vào năm 2019, khi nước này sản xuất được 12,3 triệu thùng dầu mỗi ngày.

Song Goldman Sachs lưu ý đà phục hồi sản lượng của các công ty Mỹ đến nay vẫn khá chậm, một phần do các công ty dầu mỏ gần đây tập trung vào việc thanh toán tiền mặt cho các cổ đông.

Goldman Sachs nhận định nguồn cung dầu đá phiến ban đầu sẽ vẫn ở mức khiêm tốn do thời gian khoan dài, sự thận trọng của các nhà sản xuất và ngành dịch vụ năng lượng bị thắt chặt. Ngân hàng này cho rằng giới đầu tư không nên phụ thuộc vào nguồn cung từ các công ty khoan dầu của Mỹ để “giải cứu” thị trường./.