Thỏa thuận về Brexit vẫn còn xa vời

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker phát biểu trước Nghị viện châu Âu ở Strasbourg, Pháp ngày 12/9. Ảnh: AFP/TTXVN

London hy vọng cuộc gặp không chính thức của Thủ tướng Vương quốc Anh Theresa May và các nhà lãnh đạo của 27 nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) tại Salzburg sẽ tạo đà cấp bách cho cuộc đàm phán "ly hôn" giữa hai bên.

Tuy nhiên, ngay khi khai mạc hội nghị, Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Jean-Claude Juncker đã thẳng thừng nói rằng thỏa thuận Brexit vẫn “xa vời”.
Phát biểu họp báo trước thềm hội nghị thượng đỉnh EU ở Salzburg, Chủ tịch Hội đồng châu Âu ông Donald Tusk hoan nghênh một số đề xuất trong kế hoạch Brexit của Thủ tướng Anh Theresa May, song cảnh báo "về các vấn đề khác như biên giới Ireland hay khuôn khổ hợp tác kinh tế, các đề xuất của Anh cần phải được điều chỉnh". Ông Tusk cũng nhấn mạnh hiện có nhiều kịch bản cho Brexit, không loại trừ kịch bản Brexit “không thỏa thuận”.
Bất chấp tuyên bố của các nhà lãnh đạo EU, số 10 phố Downing tin tưởng rằng sự nhượng bộ của bà May sẽ dần tạo sự linh hoạt hơn từ phía Brussels trong giai đoạn đàm phán Brexit quan trọng, từ cuộc họp hội đồng châu Âu vào tháng 10 đến hội nghị thượng đỉnh mang tính quyết định trong tháng 11 tới.
Tại Salzburg tối ngày 19/9 giờ địa phương, Thủ tướng Theresa May nhấn mạnh với các nhà lãnh đạo EU rằng kế hoạch tạo lập một biên giới hải quan chung giữa nước Anh và Bắc Ireland là “không thể tin được” và bà sẽ bác bỏ đề xuất mới của ông Barnier.

Vấn đề biên giới Ireland hiện là một trong những vấn đề gai góc cuối cùng trong tiến trình đàm phán Brexit.

Các quan chức chính phủ Anh cho biết Thủ tướng May sẽ không chấp nhận kế hoạch mới của ông Barnier nếu như ông vẫn bám vào ý tưởng duy trì một biên giới hải quan giữa Bắc Ireland và phần còn lại của nước Anh. Sự kiên định của bà May trong vấn đề này là nguyên nhân khiến Chủ tịch EC tuyên bố rằng thỏa thuận Brexit vẫn “xa vời”.

Ngoài những ngôn từ cho thấy sự không thỏa hiệp từ cả hai phía, cũng có một số dấu hiệu khác nữa cho thấy hai bên khó có thể để đi tới một thỏa thuận trong mùa Thu này.
Thủ tướng May cũng nêu rõ quan điểm của bà là sẽ không có cuộc trưng cầu ý dân lần hai ở nước Anh và khẳng định đất nước này sẽ rời EU vào ngày 29/3/2019 cho dù có đạt được thỏa thuận hay không.

Trong khi đó, mặc dù ông Donald Tusk ca ngợi sự cải thiện về lập trường của Chính phủ Anh trong những tháng gần đây cũng như những nhượng bộ trong kế hoạch Brexit của bà May được Nội các nước Anh thông qua tại Chequers hồi giữa tháng 7/2018, song các nhà lãnh đạo EU vẫn thể hiện sự bất đồng sâu sắc về một điểm trọng tâm trong kế hoạch Brexit của Thủ tướng May, đó là việc nước Anh sẽ tham gia một phần Khu vực thị trường chung châu Âu, bao gồm lĩnh vực hàng hóa chế tạo và nông nghiệp.
Cuộc gặp nói trên, diễn ra trong hai ngày 19-20/9, là dịp đầu tiên Thủ tướng Theresa May hội đàm trực tiếp với các nhà lãnh đạo của 27 nước thành viên EU liên quan đến vấn đề Brexit, chỉ việc nước Anh rời khối này, thay vì phải đàm phán thông qua ông Michel Barnier, Trưởng đoàn đàm phán Brexit của EU.
Vương quốc Anh và EU đều hy vọng đạt một thỏa thuận Brexit tại một hội nghị thượng đỉnh EU vào tháng 10 để cho phép Quốc hội nước Anh và nghị viện châu Âu kịp phê chuẩn thỏa thuận này trước thời điểm chính thức "ly hôn" vào tháng 3/2019.

Tuy nhiên, ông Tusk cho biết ông sẽ triệu tập một hội nghị thượng đỉnh EU đặc biệt về Brexit giữa tháng 11 tới để hoàn tất thỏa thuận với nước Anh. Theo Chủ tịch EU, đàm phán Brexit đã bước vào giai đoạn quyết định. Ông nhấn mạnh "thời gian đang ngày càng ít đi nhưng chúng tôi vẫn đang thảo luận nhiều kịch bản khác nhau".
>>>EU cảnh báo kế hoạch Brexit của Anh "cần phải điều chỉnh"