Thực trạng kinh tế - chính trị Cuba trên con đường hướng tới cải cách (Phần 2)
Sự vận động của khối doanh nghiệp tư nhân mới ra đời tại Cuba là một trong những đề tài trọng tâm của cuộc tranh luận chính trị. Vào giữa năm 2017, Phó Chủ tịch thứ nhất Hội đồng Nhà nước và Hội đồng Bộ trưởng và cũng là ứng cử viên sáng giá nhất để thay thế Chủ tịch Raúl Castro tại 2 cơ quan này, Miguel Diaz-Canel, đã dành phần lớn thời gian trong một cuộc gặp với giới lãnh đạo trong nước để chỉ trích: “Một số doanh nghiệp tư nhân muốn xây dựng lại hình ảnh lý tưởng của Cuba trước cách mạng”.
Những phát biểu của ông, đã bị rò rỉ và phát tán trên mạng Internet, chính là lời cảnh báo của các biện pháp mà Chính phủ Cuba đã công bố vào tháng 8/2017 nhằm “hoàn thiện hoạt động kinh tế tự doanh” (hay thành phần kinh tế tư nhân), nhưng trên thực tế, chính là ngừng mở rộng loại hình hoạt động bắt đầu chứng tỏ hiệu quả này.Cho tới tháng 8/2017, Chủ tịch Raúl Castro vẫn đặt cược mọi quân bài của mình vào “các hình thức điều hành phi nhà nước”. Theo phân tích của nhà kinh tế Ricardo Torres trên Tuần báo Tiến bộ, một trong số hiếm hoi những tạp chí nước ngoài được Chính phủ Cuba thừa nhận, kể từ năm 2010 tới nay, khu vực phi nhà nước này (bao gồm cả thành phần tư nhân và các “hợp tác xã phi nông nghiệp”) đã tạo ra tới 72% việc làm mới.Tuy nhiên, những nhân vật quyền lực khác trong bộ máy chính quyền lại tiếp tục nhìn nhận hình thức điều hành mới này với con mắt nghi ngờ. Tình thế này từng được Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng chịu trách nhiệm thúc đẩy cải cách Marino Murillo công khai bày tỏ vào hồi giữa tháng 2, nhưng không phải là điều gì mới lạ giữa những nhân vật quyền lực tại Cuba. Gần như ngay từ khi bắt đầu công cuộc “cập nhật mô hình”, bản thân Chủ tịch Raúl Castro đã buộc phải bày tỏ lập trường bảo vệ những người “tự doanh” khi yêu cầu các quan chức chính phủ phải coi họ “cũng là những người cách mạng như bất kỳ những người lao động khác của chúng ta”. Chính vì thế, nhiều người đã ngạc nhiên khi Chủ tịch lên tiếng chỉ trích những “hành vi quá mức phạm phải” trong tiến trình mở cửa.Nhà kinh tế Torres tổng kết và đưa ra nhận xét: “Thành phần kinh tế phi nhà nước đã phải đối mặt với một khuôn khổ điều tiết không phù hợp và luôn thay đổi. “Thay vì giới hạn sự phát triển của thành phần này, Cuba cần phải nghĩ cách tận dụng tối đa nguồn nhân lực. Tạo việc làm và cải thiện năng suất luôn đòi hỏi vốn đầu tư, còn nguồn vốn đầu tư thì luôn cần một khuôn khổ an toàn, ổn định”.Có một điểm trùng hợp là đa phần các học giả Cuba nghiên cứu về đề tài này, như nhà kinh tế uy tín Juan Triana, đều cho rằng nhà nước không nên duy trì trong hạn định trách nhiệm của mình mọi hoạt động kinh doanh nhỏ lẻ.Trong một bài báo mới đây, vị giáo sư này của Đại học La Habana viết: “Việc sản xuất những chiếc xúc xích không nên nằm trong những mối quan tâm thường trực của một nhà nước vốn có nhiệm vụ bảo đảm y tế và giáo dục cho toàn thể nhân dân”. Theo quan điểm của ông, các quan chức nên tập trung vào việc đặt ra những quy định phù hợp hơn cho mỗi hoạt động kinh doanh và đảm bảo rằng các quy định này được tuân thủ.Đây là một trường hợp được tranh cãi công khai. Nhà nghiên cứu xã hội Fernando Luis Rojas cảnh báo về mức độ thiếu được bảo vệ của những người lao động trong thành phần tư nhân (hay “tự doanh”) và sự cần thiết phải có những chính sách công đảm bảo các quyền lợi cho họ. Tới nay, vấn đề này vẫn tiếp tục là một nhiệm vụ dang dở trong chương trình hành động của giới cầm quyền La Habana.Việc xem xét lại một phần đáng kể các biện pháp đã triển khai và ngừng triển khai một số biện pháp khác đã đặt tương lai của tiến trình “cập nhật mô hình” trước dấu hỏi lớn, đặc biệt trước thực tế rằng “những cải cách mở ra những không gian mới cho các tác nhân mới, những tác nhân sẽ không thể có tư cách đầy đủ nếu không có các quyền và nghĩa vụ được điều tiết hợp lý, mà điều này cần tới sự xem xét lại những diễn giải về “kiểm soát nhân dân” và “xã hội dân sự xã hội chủ nghĩa” được đề cập trong các văn bản về cải cách”, như nhận định của tiến sĩ sử học Ariel Dacal.Tiến sĩ Dacal, trong một bài viết khác, cũng đã chỉ ra: “Trong bất cứ một mô hình nào, sự đại diện cũng là cần thiết. Sự khác biệt nằm ở chỗ ai là những người được chọn lựa làm đại diện và hệ quả tất yếu là họ đại diện cho những lợi ích nào”.- Từ khóa :
- cuba
- kinh tế cuba
- cải cách kinh tế
- bầu cử quốc hội cuba
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Không ngừng vun đắp tình hữu nghị giữa hai nước Việt Nam - Cuba
07:28' - 31/03/2018
“Việt Nam sẽ làm hết sức mình, không ngừng vun đắp tình hữu nghị anh em giữa hai nước”, Tổng Bí thư khẳng định.
-
Kinh tế Thế giới
Cuba hướng tới mô hình kinh tế hiệu quả và năng suất hơn
06:30' - 24/01/2018
Kỳ vọng thay đổi với người cầm lái đất nước thế hệ sau cách mạng mang đủ sắc thái, từ bi quan tới lạc quan; từ vĩ mô dài hạn tới giải quyết khó khăn trước mắt, tuy nhiên đa số tập trung vào kinh tế.
-
Kinh tế Thế giới
Dịch vụ Internet di động sẽ đến với người dân Cuba từ năm 2018
13:31' - 31/12/2017
Công ty viễn thông nhà nước Etecsa của Cuba thông báo sẽ bắt đầu cung cấp dịch vụ Internet thông qua điện thoại di động từ năm tới.
-
Kinh tế Thế giới
Cuba trong quá trình "cập nhật hóa" mô hình kinh tế
07:03' - 11/12/2017
Ngay cả trước khi mối quan hệ “sóng gió” giữa Mỹ và Cuba bắt đầu được hàn gắn dưới thời Tổng thống Barack Obama, đảo quốc Caribe này đã ghi nhận sự thay đổi mạnh mẽ trong các vấn đề kinh tế và xã hội.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Tòa án Tối cao Mỹ để ngỏ khả năng áp dụng quyền miễn trừ với cựu Tổng thống Donald Trump
08:18'
Các thẩm phán đã bày tỏ sự hoài nghi với những lập luận của cựu Tổng thống Trump về quyền miễn trừ đối với nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử mang lại thắng lợi cho đương kim Tổng thống Joe Biden.
-
Kinh tế Thế giới
Lợi thế về giá giúp Trung Quốc "giảm xóc" trước tác động của thuế quan
07:44'
Mặt bằng giá cả của Trung Quốc quá cạnh tranh đến mức nước này có thể chịu đựng bất kỳ mức thuế quan mới nào.
-
Kinh tế Thế giới
Bỉ xây dựng đảo năng lượng tái tạo đầu tiên trên thế giới
07:30'
Bỉ đang xây dựng một hòn đảo năng lượng ngoài khơi đầu tiên trên thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2024 được nâng lên 4,8%
21:50' - 25/04/2024
Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng loạt các chuyến bay tại Pháp bị hủy do đình công
15:57' - 25/04/2024
Ngày 25/4, việc di chuyển bằng đường hàng không trên khắp châu Âu đang phải đối mặt với sự gián đoạn đáng kể do các cuộc đình công tại Pháp.
-
Kinh tế Thế giới
Nga xem xét bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái
15:32' - 25/04/2024
Các nguồn tin cho biết Chính phủ Nga có kế hoạch bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái từ ngày 1/5 trong bối cảnh giá than đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47' - 25/04/2024
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24' - 25/04/2024
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02' - 24/04/2024
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.