Tìm đầu ra cho nông sản vùng dân tộc thiểu số và miền núi

Khu vực nông thôn, miền núi Việt Nam là “thủ phủ” của nhiều loại nông sản chất lượng cao và đang ngày càng đến gần hơn với người tiêu dùng trong nước. Đặc biệt, kể từ sau dịch COVID-19 đã cho thấy những chính sách xây dựng, phát triển thương hiệu, xúc tiến tiêu thụ và nhất là việc cung cấp thông tin thị trường cho bà con ở khu vực nông thôn, miền núi đang phát huy tác dụng

Điều này không chỉ khẳng định thương hiệu nông sản Việt ở thị trường thế giới mà còn giúp tạo sinh kế cho người dân, nâng cao đời sống và góp phần giảm nghèo cho đồng bào ở khu vực này.

Nhằm cung cấp những thông tin hữu ích cho bà con về vấn đề sản xuất và tiêu thụ nông sản, ngày 7/9 báo Công Thương đã tổ chức Tọa đàm “Kết nối thông tin, tìm đầu ra cho nông sản vùng dân tộc thiểu số và miền núi”.

Chia sẻ tại tọa đàm, bà Lê Việt Nga – Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) nhấn mạnh, việc kết nối cung cầu tiêu thụ nông sản địa phương đã được Bộ Công Thương quan tâm và đẩy mạnh từ khi có Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam do Bộ Chính trị phát động 2019.

Bên cạnh đó, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành nhiều đề án, chương trình cụ thể và giao cho Bộ Công Thương thực hiện rất nhiều hoạt động hiệu quả; trong đó, có hoạt động kết nối cung cầu tiêu thụ nông sản.

Thời gian qua, hoạt động này đã thu được nhiều kết quả như giúp tiêu thụ cho những tỉnh có sản lượng nông sản lớn như Bắc Giang, Bình Thuận, Quảng Ninh, Sơn La...

Các chương trình cụ thể có thể kể đến là Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam với giải pháp quan trọng là triển khai Đề án Phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam giai đoạn từ 2014-2020 hiện nay là giai đoạn 2021-2025.

Đáng lưu ý, hoạt động kết nối cung cầu là một trong những hoạt động quan trọng nhất được triển khai từ tuyến địa phương. Cụ thể là các Sở Công Thương cho đến các hiệp hội, ngành hàng, ngành nghề, các tổ chức hiệp hội và các doanh nghiệp.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng dựa vào chương trình xúc tiến thương mại quốc gia từ 2010-2020, hiện nay cũng đã được Chính phủ phê duyệt tiếp giai đoạn 10 năm tới; trong đó, hoạt động kết nối cung cầu cả về online và offline đã được triển khai rất tốt.

Mặt khác, Bộ Công Thương cũng đã triển khai rất tích cực là lồng ghép việc tiêu thụ nông sản, kết nối để đưa vào các chương trình bình ổn thị trường của các tỉnh, thành phố.

Thời gian qua, đã có hơn 50 tỉnh, thành phố triển khai được chương trình kết nối cung cầu này, để đưa hàng nông sản đến với các thị trường lớn. Có những chương trình khác, Bộ Công Thương cũng đã dựa vào để đẩy mạnh hỗ trợ cho đồng bào dân tộc thiểu số miền núi.

Nhờ có chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển nông thôn mới với Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), Bộ Công Thương đã kết nối hàng hóa đạt tiêu chuẩn 3 sao, 4 sao, 5 sao đưa vào các hệ thống phân phối hiện đại, các sàn thương mại điện tử để đưa đến các thị trường khó tính ở nước ngoài.

Giai đoạn mới, Chính phủ đã quan tâm và phê duyệt được hai đề án mới sẽ hỗ trợ tiêu thụ nông sản của vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi. Đó là Đề án Đổi mới phương thức tiêu thụ nông sản giai đoạn 2021-2030; trong đó hoạt động kết nối cung cầu nông sản sẽ là điểm nhấn quan trọng nhất. 

Ngoài ra, Đề án mục tiêu quốc gia phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn đến năm 2030; trong đó, Chính phủ đã giao cho Bộ Công Thương hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa cho đồng bào dân tộc và đặc biệt là khu vực miền núi.

Thời gian qua, hàng triệu tấn nông sản đã được tiêu thụ tại thị trường trong nước và xuất khẩu. Đơn cử như tỉnh Bắc Giang, địa phương đã tiêu thụ được hàng trăm tấn vải thiều trong tình huống khó khăn nhất, kể cả dịch bệnh cũng như tình huống đóng biên biên giới khi đường tiểu ngạch đi khó khăn.

Đặc biệt, các doanh nghiệp như MM Mega Market và Postmart.vn đã có nhiều đóng góp trong thời gian dịch bệnh vừa qua. Vai trò của các Sở Công Thương như Quảng Ninh, Bắc Giang cũng rất quan trọng trong việc kết nối, đưa nông sản của địa phương mình vào các kênh phân phối hiện đại với sự chung tay của chính quyền Trung ương và địa phương.

Theo bà Nguyễn Hoài Thương - Phó Giám đốc Sở Công Thương Quảng Ninh, chương trình OCOP của tỉnh Quảng Ninh được khẳng định là chương trình phát triển kinh tế trọng tâm trong phát triển kinh tế vùng nông thôn và kinh tế đô thị, nhất là sau dịch COVID-19. Bằng nhiều cách làm sáng tạo, chương trình đã góp phần xây dựng, phát triển thương hiệu sản phẩm nông sản và nâng cao thu nhập của người dân.

Đến thời điểm hiện tại, để kết nối sản phẩm OCOP vào hệ thống các siêu thị như MM Mega Market Việt Nam… sản phẩm OCOP của Quảng Ninh đạt từ 3 sao trở lên đã có đầy đủ hồ sơ pháp lý, đầy đủ tiêu chuẩn.

Theo ông Phạm Công Toản - Phó Giám đốc Sở Công Thương Bắc Giang, xác định thị trường do người tiêu dùng quyết định giá trị, thương hiệu sản phẩm nông sản Bắc Giang nên tỉnh chỉ đạo sản xuất hàng hóa phục vụ thị trường.

Năm 2017, tỉnh phê duyệt danh mục 52 sản phẩm chủ lực, đặc trưng và tiềm năng để thúc đẩy sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn và đã ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất, tăng diện tích vùng trồng vải theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP.

Ngoài ra, tỉnh cũng hướng dẫn, hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã hoàn thiện, chuẩn hóa bao bì, tem nhãn và truy xuất nguồn gốc (tỉnh hỗ trợ 50% kinh phí bao bì, tem nhãn). Riêng về bao bì, tem nhãn Sở Công Thương Bắc Giang học tập tỉnh Quảng Ninh.

Mặt khác, rà soát, kiểm tra, đánh giá, giám sát tất cả các mã số vùng trồng hiện có; cấp mã số vùng trồng mới và số hóa vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, cơ sở xông hơi khử trùng đã được cấp...

Ông Nghiêm Tuấn Anh – Phó Trưởng Ban tuyên giáo – Truyền thông, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, đại diện sàn thương mại điện tử Postmart.vn cho hay: hiện tại, Bưu điện Việt Nam có 13.000 điểm phục vụ trên toàn quốc đến tận cấp xã và rất gần với người dân. Chính sự gần gũi này đã tạo gắn kết chặt chẽ giữa người dân và doanh nghiệp. Qua đó hàng nghìn tấn nông sản của người nông dân đến tay người tiêu dùng.

Như vậy, cơ hội để dành cho nông sản vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa là rất lớn bởi Postmart.vn có chuỗi sinh thái kết nối người mua, người bán và vận chuyển từ chặng đầu đến chặng cuối. Đây cũng là hướng đi mới cho người nông dân cho các tỉnh thành, vùng nông thôn miền núi; nhất là sau dịch COVID-19 góp phần phát triển kinh tế cho các địa phương.

Bà Lê Việt Nga cho biết, thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ tập trung hai chương trình gắn kết chặt chẽ với đồng bào dân tộc, miền đó là Đề án Đổi mới phương thức tiêu thụ nông sản đến năm 2030; thực hiện nhóm nhiệm vụ trong Chương trình mục tiêu Quốc gia đó là Hỗ trợ phát triển tiêu thụ hàng hoá cho đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo đó, sẽ có nhóm giải pháp để hỗ trợ kết nối cung cầu đó là xây dựng cơ sở dữ liệu về thông tin cho nông sản vùng đồng bào dân tộc và miền núi; xây dựng hệ thống phân phối bài bản, thường xuyên liên tục, có tính điều phối vùng miền.

Ngoài ra, Bộ Công Thương sẽ xây dựng các mô hình hỗ trợ đặc thù cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi; trong đó, đặc biệt quan tâm tới hệ thống phân phối của Bưu điện Việt Nam.

Hiện tại, với mạng lưới gần hàng chục nghìn điểm bưu điện đang trở thành điểm cung ứng hàng hoá thiết yếu và chúng tôi mong muốn mạng lưới này còn là điểm thu mua nông sản các địa phương để mang về cho các địa bàn khác.

Bên cạnh kết nối doanh nghiệp với doanh nghiệp, doanh nghiệp sản xuất và người tiêu dùng, Bộ Công Thương còn tập trung vào điểm mới đó là kết nối cho doanh nghiệp phân phối, đưa hàng hoá đến tay người tiêu dùng để đẩy mạnh tiêu thụ hàng hoá, nông sản có chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ./.