Tìm giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất ngành lúa gạo

Ngày 9/10, tại thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm thuộc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam và Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) tổ chức Tọa đàm "Phát triển các sản phẩm chế biến từ lúa gạo nhằm nâng cao giá trị sản xuất ngành lúa gạo Việt Nam".

Tọa đàm tập trung giải pháp phát triển sản phẩm chế biến sau gạo để nâng cao hiệu quả sản xuất ngành lúa gạo Việt Nam. Các đại biểu cũng trao đổi về việc chế biến các sản phẩm sau gạo để nâng cao giá trị từ lúa gạo.

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Thái Bình Nguyễn Văn Đình, việc chế biến lúa gạo xuất khẩu của tỉnh hiện còn khó khăn. Thái Bình có diện tích lúa lớn, năng suất lúa cao nhưng cơ sở chế biến lúa gạo còn manh mún, chưa có nhà máy lớn, việc chế biến chủ yếu là sản xuất bún, bánh, nấu rượu, làm bánh đa.

Tại Hải Dương, hiện nay tỉnh có gần 110.000 ha trồng lúa. Sản lượng lúa khoảng 700.000 tấn mỗi năm; trong đó, khoảng 500.000 tấn phục vụ tiêu dùng trong tỉnh; 200.000 tấn cung cấp cho dự trữ quốc gia, tiêu thụ tại các tỉnh, thành phố và xuất khẩu. Các cơ sở xay xát trong tỉnh chế biến đang làm gia công cho các doanh nghiệp xuất khẩu lúa gạo, chế biến cho các cơ sở bánh kẹo, sản xuất rượu.

Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Hải Dương Nguyễn Phú Thụy cho rằng, tỉnh cần có chính sách sản xuất gạo chất lượng cao để đáp ứng nhu cầu xuất khẩu, khuyến khích phát triển hệ thống xay xát lúa gạo, các cơ sở có công nghệ hiện đại, khả năng dự  trữ lớn, có vùng nguyên liệu, có thị trường ổn định. Đồng thời, cần hỗ trợ nông dân sản xuất nhỏ bán ruộng để chuyển đổi sang ngành nghề khác, tạo điều kiện tích tụ ruộng, sản xuất quy mô lớn. Cùng với đó, cần có cơ chế, chính sách hỗ trợ đặc thù để thu hút nhà đầu tư, doanh nghiệp liên kết sản xuất, tiêu thụ, phát triển nông nghiệp công nghệ cao, theo chuỗi giá trị hàng hóa quy mô lớn, truy xuất nguồn gốc. Hải Dương phấn đấu trở thành trung tâm sản xuất, chế biến nông sản của Đồng bằng sông Hồng phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu.

Về giải pháp nâng cao chuỗi giá trị lúa gạo Việt Nam, Tiến sĩ Hoàng Xuân Trường, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hệ thống nông nghiệp, Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm đề xuất 5 chiến lược nâng cấp chuỗi giá trị lúa gạo, như đầu tư sản xuất lúa giống thích ứng với biến đổi khí hậu, chịu hạn, chịu mặn; đầu tư khâu bảo quản, chế biến để giảm tổn thất sau thu hoạch; phát triển mô hình hợp tác xã; xây dựng, bảo vệ và phát triển thương hiệu lúa gạo Việt; trong đó chú trọng vào xây dựng mã vùng trồng cho lúa xuất khẩu, chỉ dẫn địa lý cho lúa gạo; phát triển sản xuất lúa gạo bền vững thân thiện với môi trường…

Theo ông Hoàng Xuân Trường, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hệ thống nông nghiệp một số giải pháp được khuyến nghị là đầu tư sản xuất giống lúa thích ứng với biến đổi khí hậu; trong đó ứng dụng công nghệ sinh học; tăng năng lực dự trữ, chế biến cho các doanh nghiệp; phân loại chuỗi giá trị gạo để xây dựng bảo hộ nhãn hiệu.

Các ý kiến cũng thảo luận về tầm quan trọng và những kết quả trong nghiên cứu chọn tạo giống lúa mới có thời gian sinh trưởng ngắn, phù hợp cơ cấu thời vụ, phù hợp để đáp ứng nhu cầu chế biến nhằm nâng cao giá trị từ lúa gạo. Theo đó, đại diện Viện Cây lương thực và Cây thực phẩm cho biết, thời gian qua, đơn vị đã đẩy mạnh nghiên cứu chọn tạo giống mới theo hướng này như: giống lúa Gia Lộc 601, HD12 … với những đặc tính ưu việt, sản xuất làm nguyên liệu cho nghề sản xuất bún, bánh cho kết quả bước đầu chất lượng sợi bún, bánh dẻo, dai.

Đại biểu các địa phương mong muốn có thêm thông tin về công nghệ chế biến lúa gạo để về khuyến cáo cho nông dân để áp dụng nâng cao giá trị sản xuất. Cùng với đó, mong muốn phối hợp với các nhà khoa học chọn tạo các giống lúa có năng suất và chất lượng phù hợp với nhu cầu chế biến sâu để định hướng, khuyến cáo bà con đưa vào sản xuất, từ đó góp phần nâng cao giá trị từ lúa gạo.

Theo thông tin tại tọa đàm, hiện nay, Việt Nam đứng thứ 3 thế giới về sản lượng gạo xuất khẩu. Tuy vậy, xuất khẩu lúa gạo Việt Nam hiện nay đang đối mặt với những vấn đề thách thức như biến đổi khí hậu, chất lượng gạo xuất khẩu còn thấp, không có hợp đồng tiêu thụ ổn định, giá cả bấp bênh…