Toàn văn Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội do lãnh đạo Chính phủ trình bày trước Quốc hội (Phần 3)

Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, ngày 22/5, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái trình bày Báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023. Thông tấn xã Việt Nam trân trọng giới thiệu toàn văn báo cáo (phần 3):

c) Về xây dựng, hoàn thiện pháp luật, cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh; công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo; phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí

Chính phủ tổ chức 4 phiên họp chuyên đề xây dựng pháp luật trong 4 tháng đầu năm 2023, lũy kế lên 16 phiên tính từ đầu nhiệm kỳ; chỉ đạo chuẩn bị 20 dự án luật, pháp lệnh phục vụ Kỳ họp bất thường thứ 2, Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV; tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền, góp phần tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội [1]. Tổ chức lấy ý kiến Nhân dân đối với dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) một cách toàn diện, sâu rộng, thực chất, hiệu quả [2]. Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính [3]; sắp xếp, kiện toàn bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giảm đầu mối, giảm cấp trung gian [4]. Chấn chỉnh kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm người đứng đầu, phát huy tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích của đất nước, của Nhân dân [5]. Công tác thanh tra, kiểm tra, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí được đẩy mạnh, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân. Chuyển đổi số quốc gia được đẩy mạnh ở tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực, nhất là Đề án 06 và xây dựng, triển khai các cơ sở dữ liệu quốc gia [6].

d) Về quốc phòng, an ninh, đối ngoại

Quốc phòng an ninh được củng cố; trật tự an toàn xã hội được bảo đảm; theo dõi chặt chẽ diễn biến tình hình, không để bị động, bất ngờ; bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo đảm an toàn tuyệt đối các sự kiện chính trị, kỷ niệm các ngày lễ lớn. Công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm đạt nhiều kết quả quan trọng, nhất là về ma túy, buôn lậu, buôn bán người qua biên giới, trên biển, vượt nhiều chỉ tiêu Quốc hội giao [7], tạo chuyển biến tích cực về trật tự an toàn xã hội, góp phần từng bước xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an ninh, an toàn, lành mạnh. Tích cực triển khai các giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về phòng cháy, chữa cháy; xử lý nghiêm hành vi sử dụng rượu, bia, chất kích thích khi điều khiển các phương tiện giao thông; tai nạn giao thông giảm cả 3 tiêu chí [8]. Công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế được triển khai chủ động, tích cực, hiệu quả, toàn diện. Thực hiện hiệu quả các chương trình đối ngoại cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước [9], góp phần tích cực đưa quan hệ hợp tác song phương vào chiều sâu, thực chất và phát huy vai trò tại các diễn đàn đa phương. Ngoại giao kinh tế được tập trung chỉ đạo và đạt nhiều kết quả, góp phần thu hút nguồn lực phục vụ phát triển; hoà tất đàm phán Hiệp định Thương mại tự do (FTA) Việt Nam - Israel. Kịp thời triển khai lực lượng tham gia cứu hộ, cứu nạn thảm họa động đất tại Thổ Nhĩ Kỳ, góp phần nâng cao uy tín và hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.

2.4. Về tồn tại, hạn chế và khó khăn, thách thức

Tăng trưởng GDP quý I năm 2023 (đạt 3,32%) thấp hơn cùng kỳ (5,03%); trong đó nhiều địa phương sản xuất công nghiệp tăng trưởng thấp, thậm chí có địa phương tăng trưởng âm so với cùng kỳ [10]. Hoạt động sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn, nhất là các lĩnh vực công nghiệp, xây dựng và khu vực doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các thị trường xuất khẩu lớn, truyền thống của ta bị thu hẹp [11]; nhiều doanh nghiệp thiếu đơn hàng. Thu ngân sách nhà nước có xu hướng giảm [12]; mặc dù số tuyệt đối tăng nhưng tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 4 tháng mới đạt 15,65% kế hoạch năm, thấp hơn so với cùng kỳ (18,48%). Vốn FDI đăng ký mới giảm 17,9%, vốn thực hiện giảm 1,2%. Tổng số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động giảm; số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động và giải thể tăng [13].

Cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tuy có nhiều cố gắng nhưng chưa đáp ứng yêu cầu. Do tích tụ bất cập nhiều năm, các thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản tiếp tục gặp khó khăn về thanh khoản, dòng tiền. Việc triển khai một số chính sách của 03 Chương trình mục tiêu quốc gia và chính sách hỗ trợ lãi suất 2% thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội còn chậm.

Chất lượng lao động có lúc, có nơi chưa đáp ứng nhu cầu thị trường, nhiều người lao động chưa có bằng cấp, chứng chỉ [14], còn hiện tượng mất cân đối cung cầu cục bộ; xuất hiện tình trạng người lao động mất việc làm tại một số địa phương, khu công nghiệp; tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên còn cao [15]; số người lao động rút bảo hiểm xã hội một lần tiếp tục tăng [16].

Đời sống một bộ phận người dân còn khó khăn, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo. Vẫn còn xảy ra những vụ việc bạo lực học đường, xâm hại trẻ em gây bức xúc trong dư luận xã hội. Dịch bệnh, thiên tai, biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến phức tạp;an ninh, trật tự an toàn xã hội trên một số địa bàn tiềm ẩn nguy cơ; tệ nạn xã hội, tội phạm công nghệ cao, tội phạm mạng diễn biến tinh vi, phức tạp…

2.5. Về nguyên nhân

Những kết quả đạt được là nhờ sự lãnh đạo, chỉ đạo đúng đắn, sâu sát, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; sự ủng hộ, đồng hành và giám sát của Quốc hội; sự vào cuộc quyết liệt, quyết tâm, phối hợp chặt chẽ của các cơ quan trong hệ thống chính trị; sự chỉ đạo, điều hành đúng hướng, quyết liệt, thống nhất, bài bản, khoa học, sát thực tiễn của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương; sự ủng hộ, vào cuộc, chia sẻ, tin tưởng, tích cực tham gia của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp và sự ủng hộ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế.

Những hạn chế, bất cập nêu trên có cả nguyên nhân khách quan và chủ quan. Trong đó chủ yếu là do tình hình kinh tế, chính trị thế giới biến động nhanh, phức tạp, khó lường, nhiều diễn biến chưa có tiền lệ, vượt dự báo, gây khó khăn, tạo áp lực lớn lên công tác chỉ đạo điều hành. Nền kinh tế có độ mở lớn, trong khi năng lực nội tại còn thấp, sức chống chịu và tính cạnh tranh chưa cao nên chịu tác động, ảnh hưởng lớn bởi các yếu tố bên ngoài. Những tồn tại, yếu kém nội tại nền kinh tế kéo dài từ lâu đến nay mới dần bộc lộ rõ trong điều kiện khó khăn, nhất là các thị trường bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, ngân hàng yếu kém. Công tác phân tích, dự báo và phản ứng chính sách trong một số trường hợp còn chưa kịp thời, hiệu quả. Một bộ phận cán bộ, công chức còn chưa quyết liệt, kịp thời, nhạy bén, bên cạnh đó còn có tâm lý né tránh, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, sợ sai...

2.6. Về bài học kinh nghiệm

(1) Trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành phải luôn bám sát chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước; có sự phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng, sự vào cuộc với quyết tâm cao, nỗ lực lớn của cả hệ thống chính trị, sự đoàn kết nhất trí của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân theo đúng tinh thần "Tiền hô hậu ủng", "Nhất hô bá ứng", "Trên dưới đồng lòng", "Dọc ngang thông suốt". Phát huy tính chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; đặt lợi ích của quốc gia, dân tộc lên trên hết, trước hết. Kiên định, nhất quán, bình tĩnh, giữ vững nguyên tắc trước những vấn đề khó khăn, thách thức mới.

(2) Bám sát thực tiễn, tôn trọng thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo. Phải bao quát, toàn diện, nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện bất cập, những vấn đề mới phát sinh, có phản ứng chính sách kịp thời, linh hoạt, phù hợp, hiệu quả. Tổ chức thực hiện quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, thống nhất, xuyên suốt, hiệu quả. Đối với những vấn đề lớn, khó, phức tạp, hệ trọng, cấp bách, nhạy cảm, chưa có tiền lệ, còn nhiều ý kiến khác nhau, thì cần phải đưa ra thảo luận một cách dân chủ, thẳng thắn; cân nhắc cẩn trọng, kỹ lưỡng để có những quyết định kịp thời, đúng đắn, chính xác và phù hợp với tình hình. Giải quyết công việc theo đúng thẩm quyền; báo cáo kịp thời, đầy đủ với cấp có thẩm quyền những vấn đề vượt thẩm quyền; không đùn đẩy, né tránh, sợ trách nhiệm.

(3) Phát huy tinh thần tự lực, tự cường; càng khó khăn, thách thức, càng phải nỗ lực phấn đấu vươn lên. Huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực; kết hợp hài hòa, chặt chẽ, hiệu quả giữa nguồn lực bên trong và bên ngoài, giữa trung ương và địa phương, giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả.

(4) Phải giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương. Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, đề cao trách nhiệm người đứng đầu, nâng cao năng lực thực thi gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực. Phát huy tính chủ đạo và định hướng của Trung ương, tính chủ động, linh hoạt của địa phương, người dân, doanh nghiệp.

(5) Lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, là động lực và mục tiêu của sự phát triển. Đẩy mạnh truyền thông, tạo đồng thuận xã hội. Phát huy giá trị văn hóa, con người Việt Nam và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, khát vọng phát triển, vươn lên từ sức mạnh nội lực là cơ bản, quyết định, ngoại lực là quan trọng, đột phá.

(còn nữa)

-------------------------------------------------------------------------

[1] Đã ban hành 31 văn bản quy phạm pháp luật (19 nghị định và 12 quyết định quy phạm của Thủ tướng Chính phủ), 77 nghị quyết của Chính phủ, 498 quyết định cá biệt và 27 công điện, 11 chỉ thị, 398 công văn.

[2] Đến nay đã có trên 12 triệu lượt ý kiến.

[3] Các bộ, ngành đã cắt giảm, đơn giản hóa gần 2,2 nghìn quy định kinh doanh tại 175 văn bản quy phạm pháp luật; Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt phương án cắt giảm, đơn giản hóa gần 1,1 nghìn quy định của 10 bộ, cơ quan; các bộ, ngành đã công khai, cập nhật hơn 17,8 nghìn quy định kinh doanh. Cung cấp hơn 4,4 nghìn dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia. Cổng Thông tin một cửa quốc gia, một cửa ASEAN đã thực hiện 250/261 dịch vụ công trực tuyến của 13 bộ, ngành với hơn 55 nghìn doanh nghiệp tham gia.

[4] Đã ban hành 25/26 Nghị định về chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; giảm được 17 tổng cục và tổ chức tương, giảm 08 cục thuộc tổng cục và thuộc Bộ, giảm 145 vụ/ban thuộc tổng cục và thuộc Bộ, giảm 711 tổ chức phòng thuộc cơ quan chuyên môn UBND cấp tỉnh và cấp huyện, giảm 2.159 tổ chức phòng và tương đương tại 63 tỉnh, thành phố.

[5] Thủ tướng Chính phủ ban hành Công điện số 280/CĐ-TTg ngày 19/4/2023 về việc chấn chỉnh, tăng cường trách nhiệm trong xử lý công việc của các bộ, cơ quan, địa phương.

[6] Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã kết nối chia sẻ, làm sạch dữ liệu với 13 bộ, ngành, 63 địa phương, 03 doanh nghiệp viễn thông và EVN bảo đảm “đúng, đủ, sạch, sống”. Xử lý quyết liệt tình trạng SIM rác: Tiếp nhận 95,6 triệu yêu cầu xác thực thông tin thuê bao, trong đó làm sạch, đồng bộ 78,1 triệu thông tin (81,6%).

[7] Trong 4 tháng đầu năm 2023, lực lượng Công an đã điều tra, làm rõ 12.308 vụ, đạt tỷ lệ 82,79% (cao hơn chỉ tiêu Quốc hội đề ra 7,79%); triệt phá 82 băng, nhóm tội phạm. Phát hiện, xử lý 1.960 vụ phạm tội về trật tự quản lý kinh tế; 292 vụ phạm tội về tham nhũng và chức vụ; 9.766 vụ phạm tội về ma túy; 210 vụ phạm tội về môi trường, an toàn thực phẩm.

[8] Trong 4 tháng đầu năm, số vụ tai nạn giao thông giảm 17%; số người chết giảm 16,7%; số người bị thương giảm 5,7% so với cùng kỳ.

[9] Đã triển khai 17 hoạt động đối ngoại của lãnh đạo chủ chốt gồm 07 đoàn ra, 05 đoàn vào, 04 cuộc hội đàm trực tuyến, điện đàm và 01 Hội nghị đa phương trực tuyến.

[10] Trong quý I năm 2023, GRDP các tỉnh Bắc Ninh, Quảng Nam, Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Phúc, Quảng Ngãi giảm lần lượt 11,85%, 10,88%, 4,75%, 2,47%, 1,07% so với cùng kỳ.

[11] Quý I năm 2023, kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa giảm 10%, trong đó khu vực kinh tế trong nước giảm 8,4% và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) giảm 10,5%; kim ngạch nhập khẩu hàng hóa giảm 15,5%, trong đó khu vực kinh tế trong nước giảm 14,7% và khu vực có vốn đầu tư nước ngoài giảm 16%.

[12] Lũy kế 4 tháng thu ngân sách nhà nước đạt 632,5 nghìn tỷ đồng, bằng 39% dự toán, bằng 93,1% so cùng kỳ năm 2022. Trong đó, thu nội địa tháng 1 đạt 16,1%; tháng 2 đạt 7,1%; tháng 3 đạt 8,6%; tháng 4 đạt 7,6% dự toán.

[13] Trong 4 tháng đầu năm, số doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động là 78,9 nghìn, giảm 2,0%; số doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động và giải thể là 77,0 nghìn, tăng 25,1% so với cùng kỳ.

[14] Theo báo cáo của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện có khoảng 38,1 triệu lao động chưa qua đào tạo từ sơ cấp trở lên.

[15] Tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên trong quý I/2023 là 7,61%.

[16] Số người nghỉ việc hưởng bảo hiểm xã hội 1 lần trong 4 tháng đầu năm tăng 19,02% so với cùng kỳ.

Toàn văn Báo cáo kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội do lãnh đạo Chính phủ trình bày trước Quốc hội (Phần 1)