Tối ưu hóa chuỗi giá trị thủy sản nhờ công nghệ số

Ngày 12/8, Trung tâm Khởi nghiệp và Đổi mới sáng tạo (Sở Khoa học và Công nghệ thành phố Cần Thơ) phối hợp với một số đơn vị liên quan tổ chức hội thảo đột phá công nghệ số tối ưu hóa chuỗi giá trị nông nghiệp. Tại hội thảo, đại diện các doanh nghiệp, chuyên gia, người nuôi trồng thủy sản tập trung thảo luận về những lợi ích và thách thức từ công nghệ số; chia sẻ những kinh nghiệm, giải pháp nhằm nâng cao chuỗi giá trị trong thủy sản cho thành phố.

Trong bối cảnh ngành thủy sản đang đứng trước yêu cầu phải nâng cao năng suất, chất lượng và tính bền vững, công nghệ số đã trở thành công cụ then chốt để đổi mới phương thức sản xuất, quản lý và tiêu thụ. Ứng dụng các giải pháp số (IoT, AI, big data, blockchain, truy xuất nguồn gốc điện tử) không chỉ giúp người nuôi trồng kiểm soát tốt hơn các yếu tố môi trường, giảm thiểu rủi ro, mà còn mở ra cơ hội kết nối hiệu quả với thị trường trong và ngoài nước.

Gần 20 năm trong nghề nuôi tôm, với 10 năm chuyển từ nuôi tôm hồ đất sang nuôi công nghiệp, anh Tạ Phước Guôl, xã Đông Hải, tỉnh Cà Mau cho biết, nhờ ứng dụng công nghệ, máy móc đã giúp tiết kiệm chi đầu vào và tăng năng suất tôm, tăng giá trị lợi nhuận. Với 30ha diện tích nuôi tôm thẻ chân trắng, anh Guôl đã áp dụng một số công nghệ vào quá trình nuôi như: ứng dụng máy cho ăn tự động, máy cho tôm ăn, máy khử oxy, đo nồng độ pH,… Nhờ đó, mỗi năm, anh Guôl xuất bán khoảng 300 tấn tôm.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Trường Giang, Phó Hiệu trưởng Trường Thủy sản, Đại học Cần Thơ, công nghệ số là tập hợp các phương pháp khoa học, quy trình công nghệ, công cụ kỹ thuật để sản xuất, truyền đưa, thu thập, xử lý, lưu trữ, trao đổi thông tin, dữ liệu số và số hóa thế giới thực. Trước yêu cầu nâng cao năng suất, chất lượng và tính bền vững, ngành thủy sản đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số như IoT, AI, big data, blockchain, truy xuất nguồn gốc điện tử. Những giải pháp này giúp người nuôi kiểm soát tốt môi trường, giảm rủi ro, đồng thời mở rộng cơ hội kết nối thị trường trong và ngoài nước.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Trường Giang cho biết, thống kê tổng quan từ các tài liệu và thực tiễn tại các khu vực nuôi trồng thủy sản hiện nay cho thấy nhiều công nghệ số đã được ứng dụng, gồm: robot, drone, cảm biến (Sensors/Remote Sensing), trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), công nghệ thực tế tăng cường (AR), thực tế ảo (VR), in 3D và blockchain. Cụ thể, robot được dùng để vệ sinh ao, lồng nuôi; kiểm tra lưới; quan sát tập tính vật nuôi; loại bỏ xác cá bệnh hoặc chết; cho ăn; tiêm vaccine; đánh giá sức khỏe và phát hiện cá thất thoát. Drone hỗ trợ quan sát khu vực nuôi cá trên không và dưới nước; kiểm tra sức khỏe vật nuôi, lưới lồng và bè; phát hiện cá chết; thu thập dữ liệu để kết hợp với AI và điện toán đám mây, phục vụ phân tích, dự báo và tối ưu hóa sản xuất.

“Ứng dụng công nghệ số trong nuôi trồng thủy sản là xu thế phát triển của ngành nông nghiệp, thủy sản; nâng cao hiệu quả sản xuất (tiết kiệm thời gian, giảm chi phí, nâng cao năng suất lao động…), chất lượng sản phẩm và tối ưu chuỗi cung ứng…, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Trường Giang nhận định.

Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích mà công nghệ số đem lại, các chuyên gia, người nuôi trồng thủy sản cũng thừa nhận rằng việc áp dụng công nghệ số trong nông nghiệp vẫn gặp nhiều khó khăn, như: nhiều công nghệ mới chỉ ở giai đoạn nghiên cứu, chưa thương mại hóa; quy mô sản xuất nhỏ lẻ, khó triển khai trên diện rộng; chi phí và giá thành thiết bị còn cao khiến các hộ nuôi vừa và nhỏ khó tiếp cận.

Tại hội thảo, các doanh nghiệp đã giới thiệu một số ứng dụng, giải pháp an toàn điện thông minh trong nuôi trồng và chế biến thủy sản, bao gồm ứng dụng IoT trong nhà máy chế biến nông sản hướng tới mô hình “nhà máy thông minh” (smart factory)...