Tổng cục Thống kê: Năm 2016, thành công trong kiểm soát lạm phát

Tàu container cập cảng Tân Vũ (Hải Phòng). Ảnh: Lâm Khánh-TTXVN

Phát biểu tại cuộc họp báo công bố tình hình kinh tế - xã hội năm 2016 của Tổng cục Thống kê - Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức sáng 28/12, tại Hà Nội, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh, năm 2016 được coi là thành công trong việc kiểm soát lạm phát trong điều kiện giá một số mặt hàng thiết yếu tăng trở lại nhưng vẫn tạo điều kiện để điều chỉnh giá một số mặt hàng do Nhà nước quản lý tiệm cận dần theo giá thị trường.

Năm 2016 bình quân mỗi tháng chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 0,4%; CPI bình quân năm 2016 so với năm 2015 tăng 2,66%; CPI tháng 12 năm 2016 tăng 4,74% so tháng 12 năm 2015, thấp hơn so với mục tiêu 5% của Quốc hội đặt ra.

Giải thích một số yếu tố gây tăng giá trong năm 2016, bà Đỗ Thị Ngọc, Phó Vụ trưởng, Vụ Thống kê giá cho biết, do điều hành của Chính phủ, giá dịch vụ y tế tăng theo Thông tư liên tịch số 37/2015/TTLT-BYT-BTC ngày 29/10/2015 của Bộ Y tế và Bộ Tài chính có hiệu lực từ ngày 1/3/2016, nên giá các mặt hàng dịch vụ y tế tăng 77,57% làm cho chỉ số CPI tháng 12/2016 tăng khoảng 2,7% so với tháng 12 năm trước.

Bên cạnh đó, thực hiện lộ trình tăng học phí theo Nghị định số 86/2015/NĐ-CP ngày 02/10/2015 của Chính phủ, cả nước có 53 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tăng học phí các cấp học làm cho chỉ số giá nhóm giáo dục tháng 12 năm 2016 tăng 12,5% so với tháng 12 năm trước. Điều này tác động tới chỉ số CPI năm 2016 tăng khoảng 0,58% so tháng 12 năm trước.

Mức lương tối thiểu vùng áp dụng cho người lao động ở các doanh nghiệp tăng từ ngày 1/1/2016 nên giá một số loại dịch vụ như: dịch vụ sửa chữa đồ dùng gia đình, dịch vụ bảo dưỡng nhà ở, dịch vụ điện, nước; dịch vụ thuê người giúp việc gia đình có mức tăng từ 1-2,5% so với năm trước.

Ngoài ra, trong năm, vào dịp Tết Nguyên đán, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương, kỳ lễ 30/4-1/5 và 2/9 đều được nghỉ kéo dài nên nhu cầu mua sắm, vui chơi giải trí tăng cao, giá các mặt hàng lương thực, thực phẩm đều tăng.

Tổng cục Thống kê cũng cho biết, tính đến ngày 20/12/2016 giá xăng dầu trong nước được điều chỉnh 12 đợt tăng.

Theo đó, giá xăng dầu trong quý II tăng 1,1%, quý III tăng 6,5% và quý IV tăng 5,69% so với quý trước.

Thời tiết khắc nghiệt, rét hại, rét đậm vào tháng 2 năm 2016 trên toàn miền Bắc, lũ lụt tại các tỉnh miền Trung vào tháng 10, tháng 11, tháng 12 năm 2016 đã ảnh hưởng đến giá rau xanh, rau tươi tăng từ 15-50%.

Trong tháng 4 và tháng 5, tác động của khô hạn ở miền Trung, Tây Nguyên và xâm nhập mặn tại các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long đã đẩy giá lúa gạo trên thị trường tăng. Chỉ số giá nhóm lương thực tháng 12 năm 2016 tăng 2,57% so với tháng 12 năm trước…

Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố gây tăng giá, trong năm 2016 cũng có những yếu tố góp phần kiềm chế chỉ số CPI.

Đó là: chỉ số giá nhóm hàng ăn và dịch vụ ăn uống năm 2016 (nhóm chiếm tỷ trọng lớn nhất trong 11 nhóm hàng chính) chỉ tăng 2,36% so với năm trước, thấp hơn nhiều so với mức 4% của năm 2014 hay mức 8,12% của năm 2012.

Bên cạnh đó, giá các mặt hàng thiết yếu trên thế giới khá ổn định, một số mặt hàng có xu hướng giảm mạnh trong quý I và quý III như giá nhiên liệu, chất đốt, sắt thép nên chỉ số giá nhập khẩu năm 2016 so năm 2015 giảm 5,35%, chỉ số giá xuất khẩu giảm 1,83%; chỉ số giá sản xuất sản phẩm công nghiệp (PPI) giảm 0,49%.

Năm 2016, giá xăng dầu bình quân giảm 15,95% so với năm trước và giảm 3,35% so tháng 12 năm trước, kéo theo chỉ số giá nhóm hàng “giao thông” năm 2016 giảm 7,31% so với năm trước và giảm 1,12% so tháng 12 năm trước.

Giá gas sinh hoạt trong nước cũng được điều chỉnh theo giá gas thế giới, tháng 12 năm 2016 giá gas giảm 1,63% so với tháng 12 năm trước.

Theo đánh giá của Tổng cục Thống kê, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực, thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục) tháng 12/2016 tăng 0,11% so với tháng trước, tăng 1,87% so với cùng kỳ; năm 2016 lạm phát cơ bản tăng 1,83% so với năm 2015.

Bình quân năm 2016 so với năm 2015, lạm phát chung có mức tăng cao hơn lạm phát cơ bản, điều này phản ánh biến động giá do yếu tố thị trường có mức tăng cao, đó là giá lương thực thực phẩm, giá xăng dầu và yếu tố điều hành giá cả qua việc điều chỉnh tăng giá dịch vụ y tế và giáo dục. Mức tăng của lạm phát cơ từ tháng 1 đến tháng 12 năm nay so cùng kỳ có biên độ dao động trong khoảng khá hẹp từ 1,64% đến 1,88%, điều này thể hiện chính sách tiền tệ đang được điều hành ổn định, giúp ổn định kinh tế vĩ mô và kiểm soát lạm phát.

Đánh giá về những kết quả đạt được, bà Vũ Thị Minh Thủy, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá, Tổng cục Thống kê cũng đã nhấn mạnh đến sự tích cực triển khai của các Bộ, ngành. Cụ thể ngành công thương đã tích cực phối hợp với các ngành liên quan chỉ đạo các doanh nghiệp thương mại dự trữ hàng hóa, tham gia bình ổn thị trường phục vụ Tết Nguyên đán nên không xảy ra hiện tượng tăng giá đột biến vào dịp Tết.

Bộ Tài chính tăng cường kiểm tra, kiểm soát thị trường, tổ chức các đoàn công tác liên ngành kiểm tra tình hình triển khai thực hiện quản lý bình ổn giá tại một số địa phương.

Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành lãi suất và tỷ giá linh hoạt phù hợp với tình hình kinh tế vĩ mô.

Với phương thức điều hành tỷ giá mới, năm 2016, tỷ giá VND/USD trên thị trường khá ổn định trong 11 tháng của năm, tuy nhiên tháng 12 do áp lực cuối năm cùng với các sự kiện chính trị thế giới và việc tăng lãi suất của Cục Dữ trữ Liên bang (FED) vào ngày 14/12/2016 làm cho tỷ giá VND/USD tháng 12 biến động mạnh nhưng vẫn nằm trong biên độ giao dịch cho phép. Giá vàng trong nước đã tiệm cận và biến động cùng xu hướng với giá vàng thế giới, không có tình trạng “sốt vàng” gây bất ổn kinh tế - xã hội.

Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng của người dân trong dịp Tết Nguyên đán những năm gần đây thay đổi so với những năm trước, người dân không mua dồn dập hàng hóa vào những ngày giáp Tết, không mua tích trữ vì ngày mùng 1 Tết đã có chợ, do đó không tạo áp lực lên giá cả hàng hóa vào tháng Tết.

Để kiểm soát lạm phát năm 2017 với mục tiêu tốc độ tăng giá tiêu dùng bình quân khoảng 4%, Tổng cục trưởng Nguyễn Bích Lâm cho biết, Tổng cục Thống kê kiến nghị Bộ Tài chính, Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (Tổng cục Thống kê), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cần chủ động và phối hợp chặt chẽ trong đánh giá tình hình giá cả, xây dựng các phương án điều hành giá (giá dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục, giá điện, giá nước sinh hoạt), lãi suất và tỷ giá để chủ động kiểm soát lạm phát.

Đối với hai mặt hàng xăng dầu và điện, Bộ Công Thương và Bộ Tài chính cần theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu phù hợp để hạn chế mức tăng giá mặt hàng này đến CPI chung.

Bộ Công Thương chủ động đưa ra các phương án tăng giá điện để tính toán các mức độ ảnh hưởng đến chỉ số CPI, chỉ số giá sản xuất và tăng trưởng GDP.

Tổng cục Thống kê cũng đề xuất, đối với mặt hàng dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục đề nghị Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các Bộ, ngành liên quan dự báo các yếu tố tác động đến CPI trong năm 2017 để có thể điều chỉnh giá dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục theo lộ trình cho các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nhằm giảm sự tác động lan tỏa lên chỉ số CPI; đồng thời, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam điều hành giữ ổn định lãi suất và tỷ giá, giữ mức lạm phát cơ bản khoảng 2%.

Bên cạnh đó, Tổng cục Thống kê đề nghị thực hiện các đợt điều chỉnh giá các mặt hàng dịch vụ y tế, giáo dục trùng với các thời điểm đã điều chỉnh trong năm 2016 để chỉ số bình quân năm hạn chế tăng cao; đề nghị thời gian thực hiện điều chỉnh giá các loại mặt hàng nhà nước quản lý tách ra các tháng khác nhau để giảm thiểu sự tác động lan tỏa lên chỉ số CPI, ông Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh./.