Xâm nhập mặn bủa vây Đồng bằng sông Cửu Long *Bài 1: Khắp nơi chịu hạn mặn
Nhưng cũng có nhiều nơi, người dân đã thành thạo kinh nghiệm ứng phó với hạn mặn, ổn định cuộc sống, sinh hoạt hàng ngày. Để có cái nhìn toàn cảnh, nhóm phóng viên TTXVN thực hiện chùm bài viết "Xâm nhập mặn bủa vây Đồng bằng sông Cửu Long" để cung cấp thông tin chân thực đến độc giả.
Bài 1: Khắp nơi chịu hạn mặn
Từ cuối tháng 1/2024 đến nay, Đồng bằng sông Cửu Long đã đối mặt với 2 đợt mặn xâm sâu vào đất liền. Diễn biến mặn ngày càng khốc liệt hơn và tác động đến đời sống, sản xuất, khiến người dân đứng ngồi không yên vì xâm nhập mặn và nỗi lo thiếu nước ngọt.
* Mặn khốc liệt
Theo thống kê của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Đồng bằng sông Cửu Long có 4 triệu hecta đất tự nhiên, trong đó đất sản xuất nông nghiệp và thủy sản chiếm 3 triệu hecta. Đây là vùng đất trù phú, có tiềm năng và lợi thế sản xuất xuất nông nghiệp, sản lượng nông nghiệp chiếm trên 50% cả nước, lương thực xuất khẩu trên 90%, cây ăn trái và thủy sản 70%.
Nguồn nước về đồng bằng sông Cửu Long có 95% tổng lượng từ thượng lưu sông Mekong, chỉ có 5% nội sinh. Khi vào mùa khô, từ tháng 12 đến hết tháng 4 hằng năm, nguồn nước ở khu vực này gần như phụ thuộc hoàn toàn vào dòng chảy từ thượng lưu sông Mekong. Đây chính là là thời điểm cần sự nỗ lực nhất để có thể bảo toàn, duy trì diện tích sản xuất của người dân.
Hiện nay, tại các tỉnh hạ lưu sông Hậu Giang, Kiên Giang, Cà Mau, Bạc Liêu… trên sông Cái Bé (Kiên Giang) độ mặn 4‰, xâm nhập sâu khoảng 22 km (xã Minh Hòa, huyện Châu Thành), độ mặn 1,0‰ xâm nhập sâu khoảng 26 km đến xã Long Thạnh, huyện Giồng Riềng. Trên sông Cái Lớn, độ mặn 4‰ xâm nhập sâu khoảng 50 km đến xã Vĩnh Hòa Hưng Nam, huyện Gò Quao. Tại tỉnh Sóc Trăng, mặn diễn ra khốc liệt trên sông Hậu. Ông Đỗ Huy Lập, Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh Sóc Trăng cho hay, mức rủi ro thiên tai do xâm nhập mặn trên sông Hậu và sông Mỹ Thanh (Sóc Trăng) ở mức cấp độ 2. Tại hạ lưu sông Tiền Giang, nhiều địa phương cũng chịu tác động lớn của hạn hán và xâm nhập mặn như Bến Tre, Tiền Giang, Trà Vinh… Theo Đài Khí tượng thủy văn Bến Tre, tình hình xâm nhập mặn trên các sông chính tăng nhanh từ ngày 7/3 và đạt mức sâu nhất trong các ngày 10-13/3, sau đó giảm chậm từ ngày 14/3 đến các ngày từ 20-22/3, tăng trở lại từ ngày 23/3. Riêng trên sông Cổ Chiên, tình trạng xâm nhập mặn giảm dần từ ngày 13-19/3, tăng trở lại từ ngày 20/3. Do đó, các địa phương cách cửa sông từ 72 - 79 km trở xuống nên theo dõi và kiểm tra độ mặn khi vận hành cống, sử dụng nước sông trực tiếp. Còn tại Tiền Giang, qua khảo sát ở huyện Gò Công Tây, Gò Công Đông, nhiều con kênh đã cạn nước. Dự kiến nguồn nước còn lưu trữ trong các kênh nội đồng có thể sử dụng tối đa trong 10 ngày tiếp theo. Trong đó, một số tuyến kênh chính lấy nước đưa về phía biển chỉ còn giữ nước chân nhằm tránh sạt lở. Ông Phạm Văn Trọng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tiền Giang cho biết, xâm nhập mặn năm 2024 ở địa phương đến sớm hơn, lấn sâu hơn so với trung bình nhiều năm. Độ mặn khu vực sông Tiền cao hơn so với cùng kỳ các năm 2016, 2021 và 2023. Trên sông Hàm Luông (Bến Tre) xâm nhập mặn thấp hơn so với năm 2016. Trên sông Tiền, độ mặn xấp xỉ 4,0‰ đã xâm nhập đến cầu Xoài Hột, xã Bình Đức, huyện Châu Thành, cách cửa sông 51 km. Độ mặn trên 1,0‰ ở xã Phú Phong, huyện Châu Thành, cách cửa sông 64 km và độ mặn trên 0,5 đã xâm nhập đến xã Tam Bình, huyện Cai Lậy, cách cửa sông 68 km. Còn độ mặn trên 0,2‰ đã xâm nhập đến Vàm Trà Tân, xã Long Trung, huyện Cai Lậy, cách cửa sông 72 km. Trên sông Hàm Luông, mặn đã xâm nhập qua sông Tiền, lấn sang phía Nam xã Ngũ Hiệp với độ mặn 0,43‰ tại bến phà Thới Lộc, thấp hơn năm 2016 là 0,97‰. Ông Nguyễn Đức Thịnh, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi tỉnh Tiền Giang cho biết, xâm nhập mặn ở Tiền Giang sẽ tiếp tục tăng cao và đạt đỉnh trong vài ngày tới. Trước diễn biến gay gắt trên, tất cả các cống ngăn mặn tại vùng Dự án Ngọt hóa Gò Công, Dự án Bảo Định, Dự án Phú Thạnh-Phú Đông, cống Xuân Hòa tại huyện Chợ Gạo sẽ đóng để ngăn mặn.* Nguy cơ cho sản xuất
Đồng bằng sông Cửu Long vừa trải qua 2 đợt xâm nhập mặn khốc liệt. Nhưng đỉnh điểm của xâm nhập mặn được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn dự báo sẽ diễn ra vào cuối tháng 3/2024. Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, Đồng bằng Sông Cửu Long sẽ còn đối mặt với hai đợt hạn mặn lớn vào cuối tháng 3/2024 và đầu tháng 4/2024, nhưng khả năng sẽ thấp hơn cao điểm từ ngày 10 – 13/3.
Tuy nhiên, xâm nhập mặn năm nay cao hơn trung bình nhiều năm từ 5-15 km, qua 2 đợt mặn đã tác động đến sản xuất nông nghiệp của toàn khu vực. Trong vụ Đông Xuân 2023-2024, diện tích sản xuất lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long khoảng 1,5 triệu ha, cho đến nay đã thu hoạch 600.000 ha, phần còn lại đang trong vụ thu hoạch rộ nên sẽ không bị ảnh hưởng.
Dù đã kinh nghiệm nhiều năm ứng phó, nhưng nếu hạn, mặn kéo dài thì diện tích sản xuất cây ăn trái của nhiều địa phương sẽ bị ảnh hưởng. Theo ông Lê Ngọc Sơn (ấp Sơn Phụng, xã Sơn Định, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre), ngay từ giữa năm 2023, địa phương đã phát động người dân trữ nước để tưới cây ăn trái trong mùa hạn mặn 2024. Gia đình ông Sơn trữ 1.200 m3 nước phục vụ cho 6.000 m2 sản xuất sầu riêng. Nhưng cây sầu riêng rất nhạy cảm với độ mặn, chỉ cần độ mặn 0,2‰ thì đã không thể tưới sầu riêng.
Do đó, việc trữ nước là giải pháp để cứu vườn sầu riêng sống được qua mua hạn mặn, chứ không thể giữ vườn đạt chất lượng như mong muốn. Với năng lực của gia đình, lượng nước trữ sử dụng trong 2 tháng tiếp theo với chế độ tưới tiết kiệm, phun xịt chống sâu bệnh, nếu vượt qua thời gian này, toàn bộ vườn sầu riêng sẽ chết do thiếu nước tưới, độ mặn lắng tụ trong đất sau nhiều lần tưới nước nhiễm mặn, dù vẫn ở ngưỡng mặn cho phép. Như vậy thiệt hại kinh tế sẽ lên tới gần 4 tỷ đồng/ha.
Còn ông Lâm Văn Nghĩa Em (xã Bảo Thuận, huyện Ba Tri, tỉnh Bến Tre) canh tác 6.000 m2 hoa màu các loại như cà chua, bầu bí cũng trữ nước để phục vụ tưới hoa màu. Ông cho biết, mặc dù thời gian sản xuất hoa màu ngắn ngày đã cho thu hoạch, gia đình cũng lót bạt trữ nước tưới, có thể sử dụng được 1,5 tháng tiếp theo nếu tiết kiệm, nhưng nếu hạn hán và xâm nhập mặn kéo dài thì toàn bộ hoa màu cũng không thể sống được. Ông Nguyễn Văn Tám (ấp Thân Bình, xã Thân Hữu Nghĩa, huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang) cũng lo lắng cho 3.200 m2 rau các loại trước diễn biến hạn mặn khốc liệt năm nay. Mặc dù ông đã áp dụng phương pháp tưới nước tiết kiệm và trang bị màn phủ chống thoát nước, nhưng nguồn nước dự trữ hiện đang cạn dần, sẽ gây khó khăn cho gia đình đang sản xuất rau xanh. Tại Tiền Giang có khoảng 35.000 ha cây ăn trái như sầu riêng, cây có múi, vú sữa… mẫn cảm với mặn cần được bảo vệ. Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Tiền Giang chia sẻ, người dân sản xuất 22.000 ha sầu riêng tại Tiền Giang được tập huấn các giải pháp bảo vệ vườn cây ăn trái trước hạn, mặn. Sở cũng đã khuyến cáo người sản xuất chủ động tích trữ nước ngọt phục vụ sản xuất, đảm bảo đủ tưới và cung cấp dinh dưỡng hợp lý theo nhu cầu cây trồng, tăng cường sử dụng vật liệu hữu cơ như rơm rạ, cỏ khô giữ ẩm cho cây để tránh những nguy cơ thiệt hại sau hạn hán và xâm nhập mặn./. Xem thêm:>>Bài 2: Nhà nhà trữ nước
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Phòng chống hạn, mặn: "Vương quốc" sầu riêng ứng phó với xâm nhập mặn
10:01' - 17/03/2024
Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh Tiền Giang, Đồng bằng sông Cửu Long đã vào đợt cao điểm triều cường và xâm nhập mặn. Đây là đợt triều cường cao, mực nước các nơi dự báo cao hơn báo động 3.
-
Kinh tế & Xã hội
Tuyệt đối không xuống giống lúa ở vùng có nguy cơ bị xâm nhập mặn
16:17' - 11/03/2024
Các đợt xâm nhập mặn cao điểm ở vùng cửa sông Cửu Long khả năng xuất hiện trong các ngày từ 10/3-14/3, 24-28/3; ở các sông Vàm Cỏ, Cái Lớn từ ngày 10-13/3, 24-28/3, 08-13/4, 22-28/4.
-
Dự báo thời tiết
Dự báo xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long từ ngày 11 - 20/3
10:49' - 11/03/2024
Phạm vi xâm nhập mặn trên sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây là 80-90km; sông Cửa Tiểu, Cửa Đại là 60-67km; sông Hàm Luông là 57-65km; sông Cổ Chiên là 50-60km; sông Hậu là 55-60km; sông Cái Lớn là 45-52km.
-
Kinh tế & Xã hội
Trên 29.000 ha lúa ở ĐBSCL có nguy cơ bị ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn
17:42' - 09/03/2024
Cục Thủy lợi cho biết, vùng có khoảng 56.260 ha lúa và 43.300 ha cây ăn trái có nguy cơ ảnh hưởng cao.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Khánh thành 2 công trình giải quyết cơ bản việc thoát nước ở thành phố Thủ Đức
15:39'
Hai công trình xây dựng hệ thống thoát nước trên đường Võ Văn Ngân và dọc đường ray xe lửa ở phường Linh Đông được xem là công trình trọng điểm của thành phố Thủ Đức.
-
Kinh tế Việt Nam
Chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nổi bật tuần từ 22-26/4/2024
12:10'
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Chỉ thị số 12/CT-TTg ngày 21/4/2024 về các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ Công Thương tăng kiểm soát hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung
11:04'
Uỷ ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết, hiện trong một số lĩnh vực, việc cung ứng hàng hóa, dịch vụ cho người tiêu dùng được thực hiện thông qua việc ký kết hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung.
-
Kinh tế Việt Nam
Loạt chính sách liên quan kinh tế mới hiệu lực từ tháng 5/2024
09:50'
Một loạt chính sách liên quan kinh tế như Chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển cụm công nghiệp; Quy định mới về quản lý seri tiền mới in; ... sẽ chính thức có hiệu lực từ tháng 5/2024.
-
Kinh tế Việt Nam
Thời hạn chuyển nhượng quyền thu phí sử dụng tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ
08:00'
Chính phủ ban hành Nghị định số 44/2024/NĐ-CP quy định việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ.
-
Kinh tế Việt Nam
Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam có Tổng Giám đốc mới
22:03' - 26/04/2024
Ông Nguyễn Tiến Thanh, Tổng Biên tập Tạp chí Đời sống và Pháp luật làm Chủ tịch Hội đồng thành viên, đồng thời là Tổng Giám đốc Công ty TNHH Một thành viên Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
-
Kinh tế Việt Nam
Sân bay Tân Sơn Nhất thông thoáng, nhiều tuyến đường cửa ngõ TP. HCM ùn ứ
20:33' - 26/04/2024
Một số khu vực cửa ngõ TP.HCM ùn ứ cục bộ nhưng không quá nghiêm trọng. Trong khi đó, các bến xe, nhà ga nhộn nhịp hành khách, bắt đầu hành trình nghỉ Lễ 30/4 và 1/5.
-
Kinh tế Việt Nam
Đưa vào hoạt động nhiều trạm dừng nghỉ tạm trên cao tốc Bắc - Nam dịp nghỉ lễ
17:45' - 26/04/2024
Cục Đường cao tốc Việt Nam đã có văn bản về việc tổ chức các điểm dừng nghỉ tạm dọc tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông với những đoạn đã hoàn thành nhưng chưa có trạm dừng nghỉ.
-
Kinh tế Việt Nam
Thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu ở Lạng Sơn dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5
17:39' - 26/04/2024
Ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng – Lạng Sơn thông tin, phía Cục Thương mại Bằng Tường, Trung Quốc thông báo việc làm thủ tục thông quan xuất nhập khẩu hàng hóa trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5.