Tổng thống Trump cài số lùi trong quan hệ Mỹ - Cuba
Theo bình luận của tờ El País, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định mang cái lạnh tới Cuba. Ông Trump đã đặt giới hạn cho việc đi lại của công dân Mỹ tới Cuba, cấm hoạt động kinh doanh với Tập đoàn quản lý doanh nghiệp (GAESA) của quân đội Cuba và quay về với logic của cây gậy. “Một chính sách mới đã ra đời. Tôi đã hủy bỏ thỏa thuận của Obama.
Chúng ta sẽ không ủng hộ sự độc quyền quân sự đang bóc lột người dân Cuba”, ông Trump tuyên bố trong một sự kiện được coi là thắng lợi một phần của phái cứng rắn được các thế lực tài phiệt gốc Cuba “bài Castro” tài trợ.
Ông Trump luôn là không thể nói trước trong mọi chuyện, nhưng kết quả, như thường thấy với ông, là bất thường và không trọn vẹn. Bất chấp sự ồn ào “đao to búa lớn” trong vài diễn văn của ông, việc đảo ngược quan hệ không mang tính toàn bộ, khi các bước tiến lớn nhất trong quan hệ song phương trong 2 năm qua vẫn được duy trì.
Đại sứ quán tại hai nước vẫn được mở, các tuyến bay thương mại và các tuyến du lịch tầu biển vẫn tiếp tục, và chính sách “chấn ướt, chân ráo” từng cho phép công dân Cuba nhập cảnh vào Mỹ không cần thị thực không được vãn hồi.
Tuy vậy, cú ra đòn này cũng không hề nhẹ. Những ngày tháng “ngành ngoại giao lớn” đã chấm dứt, trò chơi cân bằng đầy tinh tế mà ông Obama triển khai, những tiếp xúc bí mật với Tòa thánh Vatican, cái bắt tay chào hỏi giữa Tổng thống Mỹ và Chủ tịch Cuba Raúl Castro tại Panamá đã trở thành quá khứ.
Với ông Trump, Cuba sẽ trở lại thời kỳ chạy giữa các làn đạn, khi bất kỳ bước tiến song phương nào đều bị Washington ràng buộc những điều kiện dân chủ- nhân quyền.
Điểm cốt lõi trong kế hoạch của ông Trump là ngăn cản luồng tài chính chảy vào Chính phủ Cuba. Để đạt được điều này, ông đã ra lệnh cấm, ngoại trừ một số ngoại lệ về hàng không và hàng hải, tất cả giao dịch thương mại với khối an ninh- quốc phòng của Cuba, trong đó đơn vị bị thiệt hại nhất là GAESA, cánh tay kinh tế của các lực lượng vũ trang và tình báo của Cuba hiện đang kiểm soát 60% nền kinh tế đất nước.
Doanh nghiệp khổng lồ này có vô số các sợi dây liên hệ về vốn từ khách sạn, các đơn vị xuất nhập khẩu, siêu thị, cửa hàng quần áo, dịch vụ nhận kiều hối, quán ăn, dịch vụ tàu thuyền du lịch, ngân hàng và cho thuê bất động sản…
Trên thực tế, việc xiềng xích thương mại với GAESA cũng sẽ ảnh hưởng tới toàn bộ hoạt động kinh tế của Cuba, từ thành phần quốc doanh cho tới các doanh nghiệp nhỏ, vì có lẽ hiếm có ngóc ngách nào trong nền kinh tế Cuba không có tác động của tập đoàn này.
Nhiều doanh nghiệp Mỹ cũng đã bày tỏ lo ngại về nguy cơ đối với hoạt động kinh doanh của mình, song giới phân tích cho rằng “nạn nhân” chịu ảnh hưởng lớn nhất của quyết định mà Chính quyền Trump đưa ra chính là người dân Cuba.
Chuyên gia Michael Shifter, hiện làm việc cho tổ chức nghiên cứu Diễn đàn Liên châu Mỹ ở Washington, được hãng tin AFP dẫn lời nói: “Tác động đối với các doanh nghiệp Mỹ sẽ không lớn. Tuy nhiên, đối với nền kinh tế Cuba, trong đó có khu vực tư nhân, thay đổi này là một thiệt hại vô cùng lớn”.
Thay đổi quan trọng khác liên quan tới việc đi lại của công dân Mỹ tới Cuba. Cho dù hoạt động du lịch tới đảo quốc Caribe này vẫn bị cấm dưới thời Chính quyền Obama, nhưng các chuyến đi của người Mỹ tới “đất nước hình chiếc chìa khóa” tại Caribe đã tăng vọt nhờ vào việc nới lỏng kiểm soát 12 phân loại chuyến đi được phép tiến hành tới Cuba, bao gồm từ thăm thân cho tới các dự án nhân đạo hay hoạt động văn hóa.
Sự dễ dãi về hành chính đã tới mức gần như việc bảo đảm mục đích chuyến đi trong 12 loại trên chỉ phụ thuộc vào chính người lữ hành, và trên thực tế, gần như bất cứ người Mỹ nào nếu muốn đều có thể tới thăm Cuba.
Kết quả của biện pháp nới lỏng này tới ngay tức thì: trong 5 tháng đầu năm 2017 đã có 285.000 lượt người Mỹ thăm Cuba, bằng cả năm 2016- vốn cũng đã tăng mức 3 con số so với năm trước đó.
Để “làm nguội” hoạt động đang nở rộ này, ông Trump sẽ yêu cầu kiểm soát chặt chẽ hơn với việc cấp phép các chuyến đi tới Cuba và sẽ loại bỏ một trong những hạng mục vốn được sử dụng phổ biến nhất là giao lưu “từ nhân dân tới nhân dân”, từng cho phép công dân Mỹ có thể đến Cuba trên danh nghĩa cá nhân với “động cơ học hỏi”.
Tuy vậy, ông vẫn duy trì một mảng quan trọng khác là các chuyến thăm thân của kiều dân Cuba tại Mỹ, vốn đóng vai trò cơ bản cho việc chuyển kiều hối (do cấm vận nên gần như kiều hối từ Mỹ về Cuba chỉ được gửi qua đường “xách tay”) và là nguồn sống cho các hoạt động kinh doanh tư nhân tại Cuba. Những chi tiết kỹ thuật của các biện pháp gây sức ép này sẽ được triển khai trong các tuần và tháng tới.
Sự đổi chiều chính sách này đáp ứng lợi ích bầu cử của ông Trump. Khi mới là ứng cử viên Tổng thống sơ bộ, nhà tỷ phú này từng tuyên bố ủng hộ việc phá băng quan hệ song phương, nhưng khi càng cần những lực lượng để đấu tranh trên hòm phiếu với bà Hillary Clinton, ông càng ngả về phe cứng rắn để tìm kiếm sự ủng hộ từ các thế lực chống đối Chính phủ Cuba, dù là thiểu số nhưng có tiềm lực tài chính và ảnh hưởng chính trị mạnh mẽ tại bang chiến địa Florida.
Bên cạnh đó, hai trong số các nhân vật diều hâu nhất của các chính trị gia gốc Cuba, các thượng nghị sĩ Marco Rubio và Mario Díaz-Balart, lần lượt là thành viên của các Ủy ban Tình báo và Chuẩn chi tại Thượng viện Mỹ, hiện đóng vai trò rất quan trọng trong kế hoạch cầm quyền của ông Trump.
Để “trả công”, Tổng thống Trump không chỉ đưa ra lập trường cứng rắn trong quan hệ song phương mà thậm chí còn quay lại với các trận chiến ngoại giao tại Liên hợp quốc- một bước đi có tiếng vang nhưng lại không làm ông hao hụt nhiều, xét tới quy mô kinh tế khá nhỏ của Cuba.
Điều tra của tờ MotherJones (Mỹ), Washington Examiner cho thấy tháng 2/2017, Hội đồng An ninh Quốc gia (ANQG) Mỹ bắt đầu khởi động việc xem xét lại chính sách ngoại giao với Cuba theo chỉ thị của ông Trump. Tiến trình này có sự tham gia của nhiều bộ, ngành và đích danh hai nghị sĩ Marco Rubio, Mario Diaz-Balart.
Đây là điểm thông thường, vì mỗi khi có sự chuyển giao quyền lực lãnh đạo, Nhà Trắng luôn thực hiện việc rà soát chính sách. Sau khi hoàn tất báo cáo đánh giá, đại diện của các cơ quan hữu quan gồm Bộ Thương mại, Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Tài chính, Bộ An ninh Nội địa cùng một số đầu mối đặc trách đã nhóm họp chính thức vào đầu tháng 5/2017.
Chính quyền Cuba đã có những phản ứng tuy gay gắt nhưng vẫn rất thận trọng và kiềm chế trước thông tin này. Trong thông cáo ngày 16/6, La Habana “nhắc lại lập trường sẵn sàng đối thoại một cách trọng và tiếp tục hợp tác về các vấn đề cùng quan tâm với Mỹ”.
Thông cáo khẳng định Cuba và Mỹ đã chứng tỏ trong hai năm qua rằng “họ có thể hợp tác và sống cùng nhau một cách lịch sự, tôn trọng những khác biệt và ủng hộ những điều có lợi cho cả hai nước và người dân hai nước”.
Tuy nhiên, Cuba cũng cảnh báo rằng Mỹ “không nên cho rằng Cuba phải nhượng bộ về chủ quyền và sự độc lập của mình, và Cuba cũng không chấp nhận bất kỳ điều kiện nào như vậy”.
Ông Trump không phủ định toàn bộ chính sách với Cuba của người tiền nhiệm Obama, mà chỉ điều chỉnh một số điểm theo hướng cứng rắn hơn. Nhưng dẫu sao một mùa Đông lạnh giá trong quan hệ Cuba-Mỹ lại về./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Nghị viện châu Âu thông qua thỏa thuận với Cuba
07:13' - 22/06/2017
Với 57 phiếu ủng hộ, 9 phiếu chống và 2 phiếu trắng, các nghị sĩ Nghị viện châu Âu (EP) đã thông qua Thỏa thuận Đối thoại Chính trị và Hợp tác giữa Liên minh châu Âu (EU) và Cuba.
-
Kinh tế & Xã hội
Cuba khai thác tiềm năng du lịch từ những di tích lịch sử
06:10' - 20/06/2017
Ngoài những bãi biển hoang sơ và nắng vàng rực rỡ gần như quanh năm suốt tháng, Cuba còn thừa hưởng một kho tàng lịch sử phong phú có tiềm năng du lịch to lớn.
-
Kinh tế Thế giới
Căng thẳng giữa Mỹ và Cuba không ảnh hưởng tới Canada
14:51' - 19/06/2017
Thủ tướng Canada Justin Trudeau khẳng định quan hệ giữa Canada và Cuba vẫn sẽ diễn ra bình thường bất chấp căng thẳng giữa Mỹ và Cuba.
-
Kinh tế & Xã hội
Người dân Cuba tin tưởng vào sức mạnh nội tại
13:26' - 19/06/2017
Chia sẻ tâm trạng lo lắng về chính sách mới với Cuba của Tổng thống Mỹ Donald Trump, nhiều người dân hay hộ kinh doanh cá thể tại quốc đảo Caribe vẫn lạc quan tin tưởng vào sức mạnh nội tại của mình.
-
Kinh tế Thế giới
Trở ngại mới trong quan hệ Mỹ - Cuba
16:11' - 18/06/2017
Liệu quan hệ Mỹ - Cuba có gặp trở ngại khi Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố bãi bỏ một phần chính sách với Cuba từ thời người tiền nhiệm Barack Obama?
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Cuba khẳng định độc lập chủ quyền trước tuyên bố của Tổng thống Mỹ
13:30' - 17/06/2017
Ngày 16/6, sau khi Tổng thống Mỹ công bố những thay đổi chính sách đối với Cuba, Chính phủ Cuba đã ra thông cáo chính thức lên án quyết định này và khẳng định quyết tâm giữ vững độc lập chủ quyền.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02'
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đẩy nhanh tốc độ xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc
09:07'
Theo cnbc.com, Mỹ đã khởi công xây dựng hệ thống đường sắt cao tốc mới nối Nam California và Las Vegas.
-
Kinh tế Thế giới
Hoạt động kinh doanh của Mỹ giảm tốc trước thềm cuộc họp của Fed
07:55'
S&P Global cho biết chỉ số PMI tổng hợp theo dõi các lĩnh vực sản xuất và dịch vụ của Mỹ, đã giảm xuống mức 50,9 trong tháng 4/2024, từ mức 52,1 của tháng Ba.
-
Kinh tế Thế giới
Doanh thu du lịch toàn cầu năm 2024 dự báo đạt gần 6.000 tỷ USD
07:38'
Doanh thu du lịch toàn cầu được dự báo sẽ đạt 5.800 tỷ USD trong năm 2024, đánh dấu mức tăng 139,6% so với thời kỳ trước đại dịch vào năm 2019.
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế châu Á "thấm đòn" của thiên tai
05:39'
Tổ chức Khí tượng thế giới (WMO) ngày 23/4 công bố báo cáo cho hay châu Á là "khu vực chịu nhiều thiên tai nhất thế giới" trong năm 2023.
-
Kinh tế Thế giới
Xuất khẩu thép của Trung Quốc tăng mạnh và tác động
19:16' - 23/04/2024
Làn sóng xuất khẩu thép lớn nhất của Trung Quốc đang gia tăng kể từ khi xảy ra tình trạng dư thừa toàn cầu vào giữa những năm 2010. Điều này đang gây ra căng thẳng thương mại trên toàn thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Chính phủ Hàn Quốc kêu gọi cộng đồng y tế cải cách
08:45' - 23/04/2024
Ủy ban đặc biệt về cải cách y tế của Hàn Quốc sẽ tiến hành trao đổi với các bên liên quan về các giải pháp cải cách nhằm đổi mới hệ thống y tế, phương hướng định kỳ xem xét cung cầu nhân lực y tế.
-
Kinh tế Thế giới
Ngành thép Trung Quốc đứng trước nhiều mối lo lớn
07:00' - 23/04/2024
Do giá thép trong nước thấp, những nhà sản xuất và các công ty kinh doanh thép Trung Quốc đang trên đà đạt hoặc vượt qua mức xuất khẩu của năm ngoái.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan đặt mục tiêu tăng tỷ trọng điện tái tạo
12:03' - 22/04/2024
Thái Lan đang hướng tới mục tiêu tăng tỷ lệ sản xuất điện tái tạo lên cao hơn mục tiêu 50% được đề ra trong Kế hoạch phát triển điện lực (PDP).