Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Xây dựng mô hình tiêu thụ nông sản chính quy

Dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trên cả nước, trong khi đó, nhiều sản phẩm nông sản đang vào mùa vụ thu hoạch như: vải, nhãn, thanh long... có nguy cơ gây áp lực lưu thông hàng hóa tại nhiều địa phương trong thời gian tới. Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan đã chia sẻ với báo chí về những giải pháp tiêu thụ nông sản trước mắt và lâu dài.

Phóng viên: Trong bối cảnh dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương, Bộ trưởng cho biết, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ có những phương án như thế nào để đảm bảo cân đối cung cầu trong nước và thúc đẩy xuất khẩu, tránh tình trạng nơi thì rất cần tiêu thụ, nơi thì đổ đổ xô đi mua lương thực, thực phẩm?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Gần đây có nhiều điểm "giải cứu" nhưng có lẽ chúng ta nên bỏ từ "giải cứu" mà cần hành động cụ thể hơn. Qua các điểm mà người dân tự phát để hỗ trợ nông dân tiêu thụ nông sản tôi cảm nhận được lòng thương người của người dân Việt Nam rất cao. Nhưng có lẽ, cần phải có hành động nhất quán hơn, nhất là đảm bảo cho việc phòng, chống dịch COVID-19.

Nhiều điểm gọi là "giải cứu", bà con chen chúc mua rồi về bỏ, hoặc dùng không hết. Mỗi sản phẩm nông nghiệp cần được nâng niu để tạo ra giá trị, bởi đó là công sức của bà con và cần có cách làm tốt hơn để nâng cao giá trị nông sản.

Dù có dịch COVID-19 hay không thì lâu lâu vẫn xảy ra hiện tượng cung vượt cầu. Trong tháng 6 tới, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Trung ương Đoàn Thanh niên xây dựng những mô hình tiêu thụ nông sản cho bà con vùng dịch một cách chính quy để vừa tiêu thụ được sản phẩm và vừa đảm bảo về chất lượng mà an toàn dịch bệnh. Từ mô hình phối hợp này sẽ trở thành một hệ thống từ Trung ương xuống các địa phương, tới tận cấp xã. Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ cùng với Hiệp hội các nhà bán lẻ Việt Nam có các chương trình để kết nối cung cầu.

Thực tế, có nhiều lúc vẫn có sự không khớp nhau về thông tin hàng hóa. Chẳng hạn, có thời điểm hành tím Vĩnh Châu có giá từ 5.000-6.000 đồng/kg thì trên mạng người dân ở Đắk Lắk lại bảo họ phải mua tới 45.000 đồng/kg mà không có hành tím. Như vậy, rõ ràng câu chuyện kết nối thị trường nội địa cũng có vấn đề. Những thông tin bất cân xứng tạo ra những dư thừa cục bộ chứ không phải là dư thừa toàn bộ. Bởi, có những chỗ cần thì không có do không vận chuyển được hoặc không có thông tin.

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ cùng các đơn vị lựa chọn một vài điểm ở Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh và một vài địa phương để ra mắt các mô hình điểm chuẩn hóa để hỗ trợ tiêu thụ nông sản trong mùa dịch. Từ mô hình đó, Bộ cũng kêu gọi xã hội áp dụng, nhân rộng để vừa hỗ trợ tiêu thụ nông sản, vừa bảo vệ người dân trong bối cảnh phòng, chống dịch bệnh đang diễn biến khó lường.

Cùng với đó, Bộ cũng đề xuất với Chính phủ có một chương trình hỗ trợ cho những đơn vị vận chuyển nông sản trong nước và không làm khó các chủ phương tiện này vì nếu vận chuyển nông sản chậm sẽ bị hư hỏng.

Về lâu dài, chúng ta cần thiết lập được một kênh thông tin hai chiều, trước khi thu hoạch từ 15 - 20 ngày, các Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải chủ động thông tin về Bộ để Bộ chủ động thông tin vào hệ thống phân phối.

Phóng viên: Trong bối cảnh dịch bệnh hiện nay, nhiều địa phương đã đưa ra các kịch bản tiêu thụ nông sản. Chẳng hạn như quả vải đã có kịch bản sẽ đưa 90% sản phẩm vào tiêu thụ nội địa, liệu kịch bản này có khả thi hay không, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Diễn biến hôm nay thế này nhưng cũng chưa biết một tuần sau dịch bệnh sẽ ra sao. Việc cần làm tốt nhất hiện nay là khơi thông thị trường. Trong tuần này, một số đồng chí Thứ trưởng của Bộ sẽ đi các cửa khẩu phía Bắc để làm việc với các cơ quan thương mại của các tỉnh Trung Quốc. Bộ cũng tổ chức họp với các hệ thống phân phối để có giải pháp tiêu thụ sản phẩm vải thiều để đỡ rủi ro nhất.

Hiện Bắc Giang mới vào đầu vụ, chưa phải là chính vụ nên cần thống kê sản lượng vải và ước lượng có thể tiêu thụ sang Trung Quốc cũng như các thị trường khác là bao nhiêu và còn lại thị trường nội địa bao nhiêu lúc đó Bộ cũng sẽ cân đối cùng với các hệ thống phân phối trong nước.

Ngày hôm nay, Bộ đã mời đại diện các hệ thống phân phối cùng đi Bắc Giang để kết nối với bà con. Tình hình cấp bách hiện nay phải tổng lực ra quân và đòi hỏi Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải có giải pháp mang tính chất dài hạn, bền vững chứ không phải cứ đợi đến khi dư thừa rồi mới ra quân thì đã muộn và giá trị nông sản đã xuống.

Phóng viên: Vậy, Bộ trưởng có thể chia sẻ rõ hơn về những giải pháp đó?

Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Đó là phải có thông tin từ sản xuất tới tiêu thụ. Mỗi Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn địa phương cũng phải xác định được trách nhiệm không chỉ giúp bà con sản xuất sản lượng nhiều mà phải chuyển từ tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp. Theo đó, làm sao kết nối được tư duy kinh tế, tư duy thị trường vì nếu không kết nối được thị trường thì sẽ bị động trong việc tiêu thụ nông sản.

Hiện có một hệ thống giải pháp từ việc thiết lập, gắn với chuyển đổi số để nắm bắt được thông tin thị trường giữa các hợp tác xã với các đơn vị phân phối. Bộ sẽ xây dựng kho dữ liệu cập nhật thường xuyên cho hệ thống phân phối để biết rằng ở tỉnh nào chuẩn bị thu hoạch sản phẩm gì, lượng thế nào. Từ đó, các hệ thống phân phối cũng có tính chủ động về kho bãi, vận chuyển và phương án tiêu thụ. Ngoài ra, thông qua bưu điện xây dựng phương thức vận chuyển từ vườn tới hệ thống phân phối và tôi nghĩ rằng, lúc đó sẽ hạn chế rủi ro trong phòng, chống COVID-19 và kết nối nhanh hơn.

 Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!