Tổng thống Indonesia Joko Widodo. Ảnh: AFP/TTXVN
Nhờ hiệp định mang tính bước ngoặt, hơn 6.000 hàng hóa và sản phẩm từ Indonesia sẽ được miễn thuế nhập khẩu vào Australia. Australia cũng sẽ loại bỏ 94% thuế quan đối với hàng hóa của Indonesia, Indonesia cũng sẽ có điều kiện tiếp cận các lĩnh vực cung cấp dịch vụ trong giáo dục, khai thác mỏ và y tế dễ dàng hơn.
Mặc dù Australia đã chuẩn bị đầy đủ cho CEPA, nhưng vẫn cần xem xét liệu Indonesia có được lợi ích tối đa trong hiệp định này hay không?
Mặc dù thỏa thuận còn cần sự phê chuẩn của Hạ viện Indonesia để có hiệu lực, nhưng có thể kết luận rằng thỏa thuận này được thực hiện chủ yếu nhờ những nỗ lực của Tổng thống Joko Widodo (Jokowi), vốn là người không quan tâm đến ngoại giao phức tạp và tốn thời gian.
Hiệp định này cũng là kết quả của sự kiên trì của các nhà lãnh đạo Australia, đặc biệt là cựu Thủ tướng Malcolm Turnbull và Thủ tướng đương nhiệm Scott Morrison trong việc gợi mở những lợi ích kinh tế mà Indonesia có thể có được từ hiệp định này.
Tuần trăng mật đầu tiên xảy ra khi ông Paul Keat làm Thủ tướng Australia từ năm 1991 đến năm 1996. Ông Keat rõ ràng là nhà lãnh đạo phương Tây duy nhất có thể chiếm được lòng tin của nhà lãnh đạo Indonesia khi đó là cựu Tổng thống Suharto và đã giành được những nhượng bộ kinh tế và chính trị lớn từ phía Indonesia.
Quan hệ cá nhân giữa hai ông Keat và Suharto trở nên rất sâu sắc. Australia dưới thời Thủ tướng Keat đã có những đặc ân đối với Indonesia mặc dù thực tế thời gian này Indonesia đã có những hành động mạnh bạo tại Timor Leste.
Người Indonesia sẽ mãi biết ơn Australia vì sự hy sinh của 9 quân nhân của họ vào đầu tháng 4/2005. Họ đã thiệt mạng trong một tai nạn hàng không khi chiếc trực thăng Sea King của Australia từ tàu sân bay HMAS Kanimbla bị rơi trong một nhiệm vụ mang theo hàng viện trợ cho người dân đảo Nias, chỉ vài ngày sau trận động đất tàn phá hòn đảo ngoài khơi tỉnh Bắc Sumatra.
Khi cơn sóng thần quét qua Aceh và Nias vào tháng 12/2004, Australia cũng là một trong những quốc gia đầu tiên cung cấp các mặt hàng cứu trợ nhân đạo. Tổng thống Indonesia khi đó là Susilo Bambang Yudhoyono đã gửi lời chia buồn sâu sắc nhất tới Australia về sự ra đi của chín người lính khi ông đến thăm Australia vài ngày sau vụ tai nạn.
Quay trở lại CEPA, Bộ trưởng Thương mại Indonesia Enggartiasto Lukita và người đồng cấp Australia Simon Birmingham đã ký thỏa thuận được chờ đợi sau 9 năm kể từ khi diễn ra cuộc đàm phán đầu tiên.
Đó là một chiến thắng ngoại giao lớn cho cả hai ông Jokowi và Morrison, đặc biệt là việc ghi điểm đối với người dân khi sắp diễn ra các cuộc bầu cử quan trọng ở cả hai quốc gia. Indonesia sẽ tổ chức cuộc bầu cử lập pháp và Tổng thống vào ngày 17/4, trong khi Australia sẽ tổ chức cuộc bầu cử quốc hội vào ngày 18/5.
Với hiệp định này, ông Jokowi có thể chứng minh sự nhất quán của mình trong việc bảo vệ Palestine, bởi vì ông chỉ chấp thuận hiệp định sau khi ông Morrison không thực hiện việc chuyển Đại sứ quán Australia ở Israel từ Tel Aviv đến Jerusalem.
Đối với ông Morrison, hiệp định thương mại này sẽ có ý nghĩa hơn trong việc giành chiến thắng trong cuộc bầu cử bởi vì ngay cả Đảng Lao động đối lập cũng sẽ rất sẵn lòng ký một thỏa thuận sinh lợi như vậy với Indonesia.
Việc ký kết CEPA chỉ chứng minh xu hướng cải thiện trong quan hệ giữa Indonesia và Australia. Vào tháng Tám năm ngoái, hai nước đã ký Tuyên bố chung về mối quan hệ đối tác chiến lược, dựa trên Hiệp ước Lombok năm 2006.
Quan hệ đối tác bao gồm năm trụ cột hợp tác rộng lớn: tăng cường quan hệ đối tác kinh tế và phát triển; kết nối con người; bảo đảm an ninh của hai quốc gia và chia sẻ lợi ích khu vực; hợp tác hàng hải; góp phần đảm bảo ổn định và thịnh vượng khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương.
Bài viết kết luận, có rất nhiều lợi ích cốt lõi đối với cả Indonesia và Australia để hai quốc gia có thể cùng nhau giữ mối quan hệ lành mạnh và vượt qua những thách thức trong tương lai./.