Còn nhiều "lỗ hổng" trong gian lận xuất xứ
Bên cạnh những cơ hội mà các Hiệp định thương mại tự do (FTA) mang lại, Việt Nam đang phải đối mặt tình trạng hàng hóa gian lận xuất xứ để xuất khẩu đi nước ngoài nhằm hưởng ưu đãi thuế quan hoặc lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại.
Vì vậy, nhằm siết chặt quản lý từ những tác động xấu đến thương hiệu hàng hoá của Việt Nam cũng như hoạt động xuất khẩu, Bộ Công Thương đang đề xuất xây dựng Nghị định về hàng hóa sản xuất tại Việt Nam.
Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), thời gian gần đây hành vi gian lận xuất xứ hàng hóa bắt đầu gia tăng và phức tạp hơn nhiều.
Đáng lưu ý, trong danh sách hàng loạt các mặt hàng có nguy cơ bị gian lận xuất xứ có nhiều mặt hàng nằm trong diện xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.
Không những thế, đã có nhiều trường hợp hàng hóa nhập khẩu từ nước ngoài, dán nhãn, ghi xuất xứ hàng hóa trên bao bì, sản phẩm được sản xuất tại nước ngoài nhưng khi đưa ra lưu thông, tiêu thụ nội địa bị bóc nhãn và thay nhãn mới ghi "Made in Vietnam" hoặc, "xuất xứ Việt Nam".
Ngoài ra, nhiều thương nhân nước ngoài lợi dụng doanh nghiệp Việt Nam làm dịch vụ vận chuyển quá cảnh; tạm nhập tái xuất để trung chuyển hàng hóa, sau đó thương nhân nước ngoài làm giả C/O Việt Nam để gian lận xuất xứ hàng hóa.
Ông Hoàng Ánh Dương, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, nạn hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đang diễn biến phức tạp và xuất hiện những xu hướng mới, tinh vi, chuyên nghiệp hơn và mang yếu tố nước ngoài nhiều hơn.
Đáng lưu ý, vi phạm chủ yếu là gian lận về xuất xứ, chất lượng, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, giả mạo nhãn hiệu.
Thủ đoạn để trốn tránh kiểm tra, kiểm soát là hàng giả được sản xuất dưới dạng gia công sản phẩm chưa hoàn chỉnh (bán sản phẩm) ở một nơi, sau đó đặt gia công ở một nơi khác để lắp ráp, đóng gói thành phẩm; thành phẩm sau khi có đơn đặt hàng mới được gắn nhãn mác giả mạo nhãn hiệu, nguồn gốc xuất xứ rồi giao liền cho khách hàng đặt mua, sản xuất đến đâu tiêu thụ đến đó, không cất trữ chờ tiêu thụ...
Thời gian qua, Cục Xuất Nhập khẩu nhiều lần gửi hồ sơ sang Tổng cục Quản lý thị trường về nghi vấn gian lận C/O, làm C/O giả.
Qua kiểm tra, doanh nghiệp cũng lý giải là do cần gấp C/O, nếu không cấp kịp phía đối tác sẽ huỷ đơn hàng.
Một nguyên nhân khác là tình trạng lợi dụng việc một số nước nhập khẩu áp dụng cơ chế tự chứng nhận xuất xứ nên vượt tầm kiểm soát của các cơ quan chức năng Việt Nam.
Thống kê cho thấy, nếu như năm 2007 Việt Nam mới gia nhập WTO, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt khoảng 100 tỷ USD thì năm 2019 đã đạt tới con số 500 tỷ USD.
Như vậy, chỉ trong vòng 12 năm kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đã tăng gấp 5 lần và số lượng các vụ việc, các biện pháp phòng vệ thương mại cũng gia tăng theo.
Điều này cho thấy hành lang pháp lý hiện chưa theo kịp diễn biến thực tế và quy định về quy tắc xuất xứ với một số mặt hàng còn lỏng lẻo.
Tính đến thời điểm này, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ, ngành liên quan, các hiệp hội và các doanh nghiệp tiếp nhận, xử lý 176 vụ việc nước ngoài khởi xướng điều tra, áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam.
Theo ông Trần Thanh Hải- Phó Cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu, Bộ Công Thương đã, đang và sẽ làm rất mạnh việc cảnh báo sớm đến cộng đồng doanh nghiệp; trong đó, rà soát để cảnh báo đúng mặt hàng trọng điểm, thị trường trọng điểm có nguy cơ rủi ro gian lận xuất xứ, không cảnh báo tràn lan, tránh ảnh hưởng đến xuất khẩu.
Thực tế, thời gian qua, Bộ Công Thương đã tích cực cảnh báo về nguy cơ gian lận xuất xứ với các mặt hàng như nông sản, gỗ dán, lốp xe cũng như tuyên truyền để doanh nghiệp hiểu, không tiếp tay cho hành vi gian lận; phối hợp với cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, hậu kiểm, ngăn chặn gian lận.
Bên cạnh đó, mức xử phạt hành chính về gian lận xuất xứ hiện vẫn quá thấp, việc thực thi cũng chưa hiệu quả do một số cơ quan, cá nhân ở cơ sở làm việc trong lĩnh vực này còn thiếu trách nhiệm.
Hơn nữa, qua rà soát hiện chưa có văn bản qui phạm pháp luật qui định các tiêu chí và điều kiện cụ thể để doanh nghiệp xác định và thể hiện trên hàng hóa, bao bì hàng hóa là "Sản phẩm của Việt Nam" hay "Sản xuất tại Việt Nam".
Hiện nay, nhu cầu thể hiện xuất xứ, nguồn gốc hàng hóa theo thông lệ quốc tế mới rất cấp thiết. Sự hình thành các chuỗi cung ứng trong bối cảnh toàn cầu hóa, trong đó có thể có nhiều nước cùng tham gia sản xuất một sản phẩm, đã và đang tạo ra những thay đổi trong cách ghi xuất xứ, nguồn gốc của hàng hóa.
Do đó, bên cạnh những cách ghi truyền thống như "Sản phẩm của...", "Sản xuất tại...", đã xuất hiện những cách ghi khác thể hiện chính xác hơn nguồn gốc của sản phẩm như "Lắp ráp tại (quốc gia, vùng lãnh thổ)" hay "Chế tạo bởi tên công ty, tập đoàn"...
Bởi vậy, Bộ Công Thương đã có Tờ trình kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Bộ Công Thương chủ trì xây dựng Dự thảo Nghị định "Sản xuất tại Việt Nam".
Để giải quyết những vấn đề bất cập trong thực tế, dự kiến Nghị định sẽ qui định đối với một số nội dung như tiêu chí để xác định một hàng hóa là "Sản phẩm của Việt Nam" hoặc "Sản xuất tại Việt Nam".
Phương thức thể hiện nội dung này trên hàng hóa, bao bì hàng hóa tùy thuộc vào quá trình sản xuất, gia công, chế biến, tổ chức, cá nhân có thể lựa chọn một trong một vài cụm từ để thể hiện hàng hóa là hàng hóa của Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam.
Riêng với trường hợp không chắc chắn về xuất xứ Việt Nam, cá nhân, tổ chức có thể lựa chọn thể hiện nguồn gốc hàng hóa theo cách khác trên nhãn hàng hóa./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Giải pháp chống gian lận xuất xứ hàng hóa
14:22' - 08/08/2020
Là đối tác với hàng loạt quốc gia thông qua việc thực thi các Hiệp định thương mại tự do (FTA). Việt Nam đang đứng trước nguy cơ gian lận xuất xứ hàng hóa ngày càng tinh vi.
-
Kinh tế Việt Nam
Lấp lỗ hổng trong thực thi các FTA
08:17' - 19/07/2020
Theo các chuyên gia, với việc tham gia nhiều FTA, Việt Nam cũng sẽ phải đối mặt với những hành vi lợi dụng ưu đãi thuế quan để trục lợi về thuế đối với hàng hóa xuất khẩu.
-
Doanh nghiệp
Phòng vệ thương mại - lá chắn hiệu quả
08:33' - 17/07/2020
Bộ Công Thương đã chủ động hỗ trợ để kịp thời thực hiện các giải pháp cụ thể, quyết liệt tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy sản xuất, xuất khẩu và phát triển thị trường.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Từ ngày 8/6, nhiều quy định mới về đăng kiểm chính thức có hiệu lực
14:26'
Ngày 8/6, Chính phủ ban hành Nghị định số 30/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 139/2018/NĐ-CP quy định về kinh doanh dịch vụ kiểm định xe cơ giới.
-
Kinh tế Việt Nam
Đồng bộ các giải pháp trong lĩnh vực giao thông vận tải
14:24'
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, trong phiên chất vấn đã có 112 đại biểu Quốc hội đăng kí chất vấn, trong đó có 20 đại biểu đặt câu hỏi và 17 đại biểu tranh luận.
-
Kinh tế Việt Nam
Tổ chức giao thông đồng bộ giữa 2 đoạn tuyến Cam Lộ - La Sơn và La Sơn - Hòa Liên
14:05'
Bộ GTVT yêu cầu đánh giá phương án tổ chức giao thông đảm bảo tính đồng bộ giữa 2 đoạn tuyến Cam Lộ đi Hòa Liên, phù hợp thực tế lưu thông của phương tiện và nâng cao năng lực khai thác.
-
Kinh tế Việt Nam
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Không ghi nhận trường hợp sở hữu chéo trên hồ sơ, sổ sách
13:34'
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, sở hữu chéo trong lĩnh vực ngân hàng không chỉ tác động về vốn mà còn trong hoạt động như đầu tư, tín dụng nên rất nguy hiểm.
-
Kinh tế Việt Nam
Khắc phục những tồn tại trong công tác thanh tra hoạt động đăng kiểm
11:56'
Sáng 8/6, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thắng tiếp tục trả lời chất vấn tại Quốc hội.
-
Kinh tế Việt Nam
Quy hoạch tỉnh Hòa Bình thời kỳ 2021 - 2030: Cơ hội tìm ra động lực mới để phát triển
11:15'
Quy hoạch tỉnh Hòa Bình có nội dung thể hiện tư duy mới, tầm nhìn mới phù hợp với định hướng phát triển của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đất nước giai đoạn 2021 - 2030...
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ trưởng Giao thông vận tải: “Dư địa để giảm chi phí logistics còn rất nhiều”
10:51'
Sáng 8/6, Quốc hội tiếp tục với phần chất vấn và trả lời chất vấn liên quan đến lĩnh vực giao thông vận tải.
-
Kinh tế Việt Nam
Tiền Giang thống nhất chủ trương mở rộng cao tốc Tp Hồ Chí Minh - Trung Lương
10:17'
Ngày 8/6, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Tiền Giang Trần Văn Bon cho biết, tỉnh Tiền Giang thống nhất chủ trương đầu tư dự án Đầu tư mở rộng đường bộ cao tốc đoạn Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương.
-
Kinh tế Việt Nam
Hành khách được ưu đãi khi mua vé tàu Hè qua ví điện tử
10:08'
Hành khách được khuyến mại giảm giá khi đặt mua vé tàu online dịp Hè, thanh toán qua VNPAY và các ứng dụng ngân hàng di động.