Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung: “Lượt chơi” dạo đầu? (Phần 2)

Theo ông Trump và các cố vấn, Trung Quốc dường như là quốc gia nghèo và phụ thuộc vào Mỹ và rất dễ bị ép buộc. Trên thực tế, Trung Quốc là nước có ảnh hưởng kinh tế toàn cầu và ban lãnh đạo đầy tham vọng, vốn coi tính hợp pháp của họ phụ thuộc vào việc khôi phục sức mạnh của Trung Quốc. Các nhà lãnh đạo đó sẽ không dễ bị hăm dọa.

Tính toán sai lầm lớn đầu tiên của đội ngũ của ông Trump là về ảnh hưởng kinh tế. Bởi Trung Quốc xuất khẩu sang Mỹ nhiều hơn Mỹ xuất khẩu sang Trung Quốc nên chính quyền cho rằng họ có lợi thế hơn. 

Stephen Moore, học giả của Quỹ Di sản và từng là cố vấn kinh tế của ông Trump, mới đây nói rằng “nền kinh tế của Trung Quốc không thể phát triển mà không được tiếp cận với thị trường Mỹ”. Thực tế cho thấy điều ngược lại. Trung Quốc hiện là nền kinh tế trị giá 12.000 tỷ USD và không dễ bị tổn thương. 

Ông Trump cũng không xác định xem các biện pháp thuế sẽ ảnh hưởng thực sự tới ai. Ông cho rằng các công ty và công nhân Trung Quốc sẽ hứng chịu tổn thất, nhưng lại bỏ qua các dây chuyền cung ứng toàn cầu. 

Hannah Anderson, chiến lược gia về thị trường toàn cầu tại công ty J.P. Morgan Asset Management, mới đây bình luận rằng “phần lớn giá trị hàng nhập khẩu từ Trung Quốc mà Mỹ đánh thuế tới từ các nước bên ngoài Trung Quốc”.

Vấn đề nghiêm trọng nhất mà chính quyền Mỹ hiểu sai về Trung Quốc là vấn đề chính trị. Chủ tịch Tập Cận Bình là nhà lãnh đạo độc tài và có thể giữ chức chủ tịch trọn đời, người về lý thuyết có thể theo đuổi bất kỳ chính sách nào ông muốn. 

Tuy nhiên, Trung Quốc không vận hành theo cách đó. Tập Cận Bình, giống như ông Trump, cần duy trì hình ảnh của mình và hình ảnh đó cũng được bao bọc bởi chủ nghĩa dân tộc.

Trên truyền thông nhà nước, ông Tập luôn mô tả mình là người bảo vệ nhân dân Trung Quốc trong mọi hoàn cảnh, người đã đưa đất nước trở lại đúng vị trí trên trường quốc tế, hay có thể nói là “đưa Trung Quốc vĩ đại trở lại”. 

Sự tự tin quyết đoán này vốn nhận được nhiều sự ủng hộ. Truyền thông Trung Quốc vẫn luôn nhắc nhở người dân về lịch sử nhục nhã dưới sự cai trị của các cường quốc phương Tây và các đồng minh, đặc biệt là Nhật Bản. Trong các bài phát biểu, ông Tập vẫn luôn nhắc nhở người dân về cuộc xâm lược chống lại Trung Quốc và sự quyết tâm của Đảng Cộng sản Trung Quốc để định hướng lại những sai lầm.

Thông điệp của Chính phủ Bắc Kinh là rất rõ ràng: Trung Quốc sẽ không còn là nạn nhân, cả trong lĩnh vực chính trị cũng như thương mại. Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã mô tả các biện pháp thuế mới đây của Mỹ là “hành động ức hiếp tinh vi trong thương mại” và hứa hẹn rằng Trung Quốc sẽ “luôn đứng về phía đúng đắn của lịch sử”.

Các nguồn tin cho biết các nhà kiểm duyệt Trung Quốc đang hết sức nỗ lực để kiểm soát thông tin về cuộc chiến tranh thương mại với Mỹ bằng cách cung cấp cho giới truyền thông một danh sách những điều nên và không nên đưa khi thông tin về chủ đề này. 

Bốn nguồn riêng rẽ cung cấp thông tin cho các phương tiện truyền thông Trung Quốc, những bên được thông báo về những hướng dẫn nội bộ này, nói với "Bưu điện Hoa Nam buổi sáng" rằng họ được yêu cầu không "đưa tin quá nhiều" về cuộc chiến thương mại với Mỹ và phải cực kỳ thận trọng trong việc gắn cuộc chiến này với sự sụp đổ trên thị trường chứng khoán, sự mất giá của đồng Nhân dân tệ (NDT) hay sự yếu kém của nền kinh tế để tránh làm lan rộng tâm lý hoảng loạn.

Bắc Kinh đang sử dụng một cách tiếp cận mềm mỏng hơn để đối phó với Mỹ so với chiến thuật trước đây là công khai chỉ trích và phát động các cuộc tẩy chay trong dân chúng, chiến thuật đã được dùng để chống lại Nhật Bản, Hàn Quốc và Philippines trong quá khứ. 

Liệu chiến tranh thương mại Mỹ-Trung có dẫn đến một cuộc Chiến tranh Lạnh khác hay không, chỉ thời gian mới có câu trả lời. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng không nên quá bi quan về viễn cảnh này. 

Với những mối quan hệ ràng buộc và ảnh hưởng toàn cầu, những gì diễn ra giữa Mỹ và Trung Quốc vẫn sẽ là những điều cực kỳ quan trọng đối với thế giới. Vẫn cňn nhiều điều có thể làm trước khi mối quan hệ này hoàn toàn sụp đổ./.