“Động đất” ở Volkswagen có thể làm chao đảo nền kinh tế Đức

* "Không có Kế hoạch B"

Tình hình với Volkswagen càng phức tạp hơn khi nhu cầu mua ô tô ở châu Âu đang giảm giữa bối cảnh lạm phát, chi phí sinh hoạt tăng và bất ổn kinh tế vĩ mô. Giám đốc Tài chính của VW, Arno Antlitz cho biết ông không mong đợi nhu cầu mua ô tô sẽ sớm quay trở lại như trong giai đoạn trước đại dịch COVID-19. Theo dự báo của ông, số lượng ô tô bán ra hàng năm sẽ ít hơn khoảng 500.000 chiếc so với trước đại dịch và con số này “tương đương với sản lượng của khoảng hai nhà máy”.

Khó khăn nhất là đối với các thương hiệu đại chúng. Ví dụ, Mercedes-Benz và BMW ở trong tình trạng tốt hơn VW, chủ yếu do họ sản xuất xe đắt tiền - giá của chúng tăng khi doanh số bán hàng giảm. Trong tập đoàn Volkswagen, các thương hiệu hạng sang nhỏ hơn như Porsche và Bugatti chiếm tỷ trọng lợi nhuận gần như tương đương với phân khúc đại chúng khổng lồ của VW. Các nhà phân tích của Citi cho biết: “Cạnh tranh mới về giá, giá năng lượng tăng và chi phí lao động cao đều cho thấy một triển vọng đầy thách thức, đặc biệt đối với các thương hiệu đại chúng ở châu Âu”.

Trong một thị trường đang thu hẹp, cách cạnh tranh chính là giảm giá. VW gần đây đã thực hiện bước đi này, nhưng trong môi trường chi phí cao, điều đó lại đang khiến lợi nhuận giảm sút. Hơn nữa, Đức là một trong những quốc gia có chi phí lao động cao nhất ở châu Âu - tiền lương tại các nhà máy ô tô ở Đức trung bình là 62 euro/giờ.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng những vấn đề hiện tại là do trước đây VW chưa tích cực thay đổi. Nhà phân tích ô tô độc lập Matthias Schmidt cho biết: “Trong 20 năm qua, VW vẫn là một con quái vật cồng kềnh từ chối cắt giảm những phần dư thừa khỏi mạng lưới sản xuất của mình”.

Theo ước tính của Marklines, các cơ sở của VW tại Đức được thiết kế để sản xuất 2,7 triệu ô tô mỗi năm, nhưng hiện chỉ sản xuất được khoảng 2 triệu chiếc. Trong điều kiện như vậy, VW đang ngày càng cố gắng cắt giảm chi phí. Năm ngoái, công ty đã công bố kế hoạch tiết kiệm 10 tỷ euro vào năm 2026. Theo ông Antlitz, để làm được điều này, công ty sẽ phải cắt giảm tới 25.000 nhân viên trong số khoảng 300.000 nhân viên hiện đang làm việc tại VW ở Đức.

Nỗ lực đóng cửa các nhà máy ở Đức có thể gây ra xung đột nghiêm trọng với công đoàn. Các thành viên công đoàn và hội đồng lao động chiếm một nửa số ghế trong ban giám sát VW. Từ giữa những năm 1990, công ty đã có những quy định bảo vệ việc làm khá nghiêm ngặt, khiến việc sa thải nhân viên trở nên khó khăn. Chính những mâu thuẫn lặp đi lặp lại với công đoàn đã trở thành một trong những nguyên nhân khiến cựu Giám đốc điều hành Herbert Diess từ chức năm 2022.

“Chúng tôi sẽ tự vệ quyết liệt. Với chúng tôi, sẽ không có việc đóng cửa nhà máy”, người đứng đầu Hội đồng sản xuất của VW Daniela Cavallo cho biết. Bà cũng không loại trừ khả năng xảy ra bãi công - điều khá hiếm khi xảy ra tại các nhà máy của VW.

Sau khi tuyên bố có thể đóng cửa nhà máy vào đầu tháng Chín vừa qua, ban lãnh đạo VW đã tổ chức một số cuộc đàm phán khó khăn với đại diện công đoàn và Hội đồng sản xuất, cũng như với khoảng 15.000 công nhân đến gặp các nhà quản lý cấp cao. Nhà phân tích Philippa Houchois tại Jefferies, bình luận: “Tôi không nghĩ có Kế hoạch B, vì việc cắt giảm công suất là cần thiết”.