Động đất tại Kyushu – Những dư chấn đối với kinh tế Nhật Bản
Thế nhưng, hàng trăm trận động đất và dư chấn lớn nhỏ mà mạnh nhất là hai trận động đất xảy ra tại khu vực này đêm 14/4 và rạng sáng ngày 16/4 với cường độ lần lượt 6,5 độ richte và 7,3 độ richte. Hai trận động đất mạnh này không chỉ gây thương vong lớn về người mà còn ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế Nhật Bản.
Những dư chấn kinh tế
Kyushu là nơi tập trung nhà máy của nhiều tập đoàn công nghiệp hàng đầu Nhật Bản như Toyota, Sony, Honda, Mitsubishi, Daihatsu, Nissan… Trận động đất khiến cho các nhà máy đặt tại khu vực này phải ngừng hoạt động, gây ra sự đình trệ sản xuất mang tính dây chuyền trên toàn quốc.
Toyota là tập đoàn gánh thiệt hại lớn nhất. Tập đoàn này thông báo sẽ ngừng hoạt động sản xuất ô tô tại Nhật Bản từ ngày 18/4 do thiếu nguồn cung phụ tùng sau khi động đất làm đình trệ dây chuyền sản xuất đặt tại Kyushu.
Toyota là tập đoàn có sản lượng sản xuất nội địa cao nhất trong số các doanh nghiệp sản xuất ôtô tại Nhật Bản. Theo số liệu chính thức, Toyota và các chi nhánh sản xuất hơn 4 triệu ôtô tại Nhật Bản trong năm 2015, chiếm 40% sản lượng toàn cầu.
Toyota thừa nhận đợt động đất này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hoạt động của tập đoàn và dự đoán lợi nhuận của tập đoàn trong Quý II/2016 giảm 30 tỷ yen. Tính đến thời điểm này, việc đình trệ dây chuyền sản xuất tại Kyushu đã khiến sản lượng ôtô của Toyota tại Nhật Bản giảm 50.000 xe.
Một ngành kinh tế quan trọng của vùng Kyushu bị ảnh hưởng nặng trong thảm họa này là du lịch. Kyushu vốn là điểm du lịch ưa thích của du khách Hàn Quốc và Nhật Bản nhờ vào sự tiện lợi về giao thông, du khách có thể đi phà sang Kyushu, và danh lam thắng cảnh phong phú như hệ thống suối nước nóng Beppu, toà thành cổ Kumamoto, đền cổ Aso…
Theo Sở du lịch Kyushu, năm 2015, có 2,83 triệu lượt du khách nước ngoài đến vùng đất này (tăng 69% so với năm trước), trong đó du khách châu Á chiếm tới 70%. Tuy nhiên, giới chức phụ trách du lịch tại Kyushu thừa nhận tình hình lạc quan này sẽ không còn trong thời gian tới do du khách lo ngại về nguy cơ động đất.
Cơ quan địa chất Nhật Bản xác nhận tổng cộng có hơn 500 cơn dư chấn xảy ra tại Kyushu từ ngày 14/4/2016 và không loại trừ nguy cơ một trận động đất cường độ mạnh có thể xảy ra tại khu vực này trong thời gian tới. Theo dự đoán của ngành du lịch Kyushu, lo ngại về động đất sẽ khiến lượng du khách nước ngoài đến khu vực này giảm tới 70% trong Quý II/2016.
Thách thức đối với Abenomics
Theo số liệu ước tính ban đầu của các chuyên gia Mỹ, hai trận động đất liên tiếp tại Kyushu đêm 14/4 và 16/4 làm kinh tế Nhật Bản thiệt hại khoảng 10 tỷ USD. Hiện tại, các doanh nghiệp bảo hiểm Nhật Bản vẫn đang tính toán mức độ thiệt hại của thảm họa này.
Xét về phương diện kinh tế, Kyushu không phải là trung tâm kinh tế quan trọng nhất của Nhật Bản. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Kyushu chỉ chiếm chưa đến 10% GDP toàn quốc, trong đó hai tỉnh thiệt hại nặng nhất là Kumamoto và Oita chỉ chiếm khiêm tốn 1%.
Tuy nhiên, những con số này không phản ánh được thực tế của bối cảnh khi nền kinh tế đang chật vật để khôi phục tăng trưởng, một mắt xích nhỏ bị hỏng cũng đủ gây ra hậu quả lớn. Thậm chí, một chuyên gia kinh tế của BNP Parisbas Securities đã dự đoán tăng trưởng kinh tế Nhật Bản trong Quý II/2016 có thể ở mức dưới 0 do ảnh hưởng động đất.
Triển vọng kinh tế có thể còn u ám hơn trong bối cảnh đồng yên tăng giá. Sau động đất tại Kyushu, đồng yen đã tăng giá lên mức 108 yen/USD khiến cho các doanh nghiệp xuất khẩu của Nhật Bản lo ngại.
Theo các chuyên gia kinh tế, sau thảm họa động đất tại Kobe năm 1995 và thảm họa động đất – sóng thần tại vùng Đông Bắc năm 2011, đồng yen cũng đã tăng giá do thị trường dự đoán các công ty và doanh nghiệp bảo hiểm bán các tài sản ở nước ngoài để có ngân sách cho quá trình tái thiết trong nước cũng như thanh toán tiền bảo hiểm. Các chuyên gia không loại trừ khả năng kịch bản đó đang lặp lại.
Một vấn đề nữa mà chính phủ đương nhiệm đang đối mặt là chương trình tăng thuế tiêu dùng lên mức 10% vào năm 2017. Trước đó, để thể hiện quyết tâm sẽ thực thi chương trình tăng thuế này, từng bị trì hoãn hai lần, Thủ tướng Shinzo Abe đã nói rằng việc tăng thuế tiêu dùng sẽ được tiến hành theo kế hoạch trừ phi Nhật Bản phải đối mặt những cú sốc lớn như khủng hoảng tài chính toàn cầu 2008 hoặc thảm họa kép sóng thần – động đất vào tháng 3/2011 tại vùng Đông Bắc.
Giờ đây, với mức độ thương vong và thiệt hại mà trận động đất gây ra tại Kyushu, có vẻ như cả nước Nhật đang chờ đợi Thủ tướng thực hiện lời hứa của mình. Rõ ràng, trong bối cảnh này, việc tăng thuế tiêu dùng sẽ làm tăng gánh nặng lên người dân, đặc biệt là người dân ở những vùng vừa bị thảm họa.
Ngược lại, nếu không tăng thuế theo đúng lộ trình, chính phủ sẽ gặp khó khăn lớn trong việc duy trì chính sách kinh tế để đạt được mục tiêu đã đề ra. Giới phân tích cho rằng nhiều khả năng chính phủ sẽ trì hoãn kế hoạch tăng thuế để tránh gây ra phản ứng tiêu cực từ dân chúng đối với liên minh cầm quyền, đặc biệt trong bối cảnh kỳ bầu cử Thượng viện sắp đến gần.
Giới phân tích đánh giá triển vọng kinh tế tại Nhật Bản đang ảm đạm và chính phủ sẽ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc thực thi thêm các biện pháp kích thích kinh tế. Bộ Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (METI) đang điều tra về mức độ thiệt hại mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ gánh chịu, từ đó tiến hành chương trình cho vay hỗ trợ dành cho các doanh nghiệp.
Chánh văn phòng nội các Nhật Bản Yosihide Suga cho biết Tokyo dự kiến miễn giảm thuế địa phương sớm hơn so với kế hoạch. Hiện tại, theo ông Suga, chính phủ có thể sử dụng ngân sách dự phòng 3,2 tỷ USD trong tài khóa tới bắt đầu từ ngày 1/4.
Ông nói: “Điều mà chính phủ cần làm hiện này là phản ứng nhanh để hạn chế tối đa mức độ thiệt hại của thảm họa đối với nền kinh tế Nhật Bản”.
Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe, ngày 24/4 đã chỉ thị các thành viên nội các dự thảo ngân sách bổ sung để hỗ trợ các vùng bị thiên tai. Ngân sách bổ sung, có thể lên tới hàng trăm tỷ yên, sẽ được đưa ra thảo luận và thông qua ngay trong kỳ họp Quốc hội hiện nay, dự kiến kết thúc vào ngày 1/6/2016.
Nhiều khả năng chính phủ sẽ phát hành trái phiếu để hạn chế nguy cơ bội chi ngân sách trong bối cảnh ngân sách 2016 phát sinh khoản chi tiêu khẩn cấp lớn này.Phát biểu trước các nghị sĩ đối lập tại Quốc hội, ông nói Chính phủ muốn thực hiện mọi biện pháp cần thiết để hỗ trợ các vùng bị động đất.
Kinh tế Nhật Bản đang trì trệ, đồng yên vẫn tăng giá.Thực trạng kinh tế này khiến cho chính phủ của Thủ tướng Shinzo Abe tiếp tục hứng chịu những chỉ trích nặng nề từ phe đối lập và người dân cho rằng Abenomics không hiệu quả.
Trong bối cảnh này, cú sốc thiên tai tại Kyushu xảy ra đột ngột đang đặt chính phủ đứng trước thử thách lớn về việc liệu có thể tiếp tục duy trì các chương trình kinh tế theo kế hoạch và liệu các chương trình này có đủ sức kéo kinh tế Nhật Bản thoát khỏi thời kỳ giảm phát kéo dài./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản: Giá tiêu dùng giảm mạnh nhất trong 3 năm
15:30' - 28/04/2016
Đây là lần giảm đầu tiên sau 5 tháng và là mức giảm lớn nhất kể từ tháng 4/2013.
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản bổ sung ngân sách để tái thiết các khu vực bị động đất
13:29' - 24/04/2016
Ngày 24/4, Thủ tướng Nhật Bản đã chỉ đạo Bộ trưởng Tài chính soạn thảo ngân sách bổ sung nhằm tái thiết các khu vực bị ảnh hưởng nghiêm trọng do 2 trận động đất vừa qua tại Tây Nam Nhật Bản.
-
Ngân hàng
Thương mại Nhật Bản sụt giảm do đồng Yên tăng giá
16:32' - 20/04/2016
Xuất khẩu của Nhật Bản sang thị trường chủ chốt là Trung Quốc đã sụt giảm trở lại sau khi tăng nhẹ hồi tháng 2 nguyên nhân là do đồng Yên tăng giá.
-
Kinh tế Thế giới
Giá dầu hạ giúp Nhật Bản giảm mạnh thâm hụt thương mại
14:19' - 20/04/2016
Thâm hụt thương mại của Nhật Bản trong tài khóa 2015 (kết thúc vào tháng 3/2016) giảm 88,7% so với tài khóa trước đó, xuống còn 1.080 tỷ yen (9,9 tỷ USD), nhờ chi phí nhập khẩu dầu thô giảm.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Bloomberg: Mỹ dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu phần mềm thiết kế chip sang Trung Quốc
12:27'
Hãng tin Bloomberg dẫn tuyên bố của Tập đoàn Siemens AG của Đức cho biết công ty đã nhận được thông báo từ Chính phủ Mỹ về việc chấm dứt các hạn chế xuất khẩu phần mềm thiết kế chip sang Trung Quốc.
-
Kinh tế Thế giới
Mercosur và EU tiến gần tới FTA
10:37'
Ngoại trưởng Brazil Mauro Vieira bày tỏ tin tưởng khả năng khối Thị trường chung Nam Mỹ (Mercosur) và Liên minh châu Âu (EU) sớm ký kết Hiệp định tự do thương mại (FTA).
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ tiếp tục kêu gọi Chủ tịch Fed sớm từ chức
10:28'
Ngày 2/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tiếp tục nhắc lại lời kêu gọi Chủ tịch Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) Jerome Powell từ chức.
-
Kinh tế Thế giới
Kênh đào Suez vẫn hoạt động bình thường sau sự cố chìm giàn khoan
10:27'
Hoạt động hàng hải qua kênh đào này vẫn diễn ra bình thường theo cả hai hướng và không bị ảnh hưởng do vụ chìm giàn khoan ADMARINE-12 xảy ra mới đây ở cửa Vịnh Suez.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ thông báo đạt được thỏa thuận thương mại với Việt Nam
21:57' - 02/07/2025
Tổng thống Trump viết: “Tôi vừa đạt được một thỏa thuận thương mại với Việt Nam. Các chi tiết sẽ được cung cấp sau!”
-
Kinh tế Thế giới
Thuế quan của Mỹ: Hàn Quốc lo ngại tác động từ thuế đối ứng sau ngày 9/7
17:59' - 02/07/2025
Hiện Hàn Quốc đang tiến hành đàm phán với Mỹ về chính sách thuế mới nhằm tránh mức thuế đối ứng 25% sẽ được áp dụng kể từ ngày 9/7, khi lệnh hoãn áp thuế hiện nay sẽ chính thức hết hạn sau 90 ngày.
-
Kinh tế Thế giới
Indonesia ưu tiên tăng sức đề kháng của nền kinh tế trong năm 2026
15:55' - 02/07/2025
Định hướng chính sách kinh tế và tài khóa của Indonesia trong năm 2026 sẽ tập trung vào việc xây dựng và củng cố khả năng phục hồi quốc gia trong bối cảnh bất định toàn cầu.
-
Kinh tế Thế giới
Nhóm Bộ tứ (Quad) thúc đẩy hợp tác chuỗi cung ứng khoáng sản
12:01' - 02/07/2025
Ngày 1/7, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã tiếp đón những người đồng cấp từ Australia, Ấn Độ và Nhật Bản đến thủ đô Washington để họp nhóm Bộ tứ (Quad).
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ khẳng định không gia hạn thời gian tạm hoãn áp thuế
11:27' - 02/07/2025
Ngày 1/7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố không gia hạn thời gian tạm hoãn áp thuế với các nước, trong đó có Nhật Bản.