Già hóa dân số - mối nguy lớn đối với kinh tế Italy

Trong khoảng 10 năm tới, 6,1 triệu người Italy sẽ rời khỏi thị trường lao động, điều chắc chắn sẽ làm thay đổi sâu sắc cán cân kinh tế và xã hội.

Phát biểu trước Ủy ban Điều tra về chuyển đổi nhân khẩu học của Quốc hội Italy, Chủ tịch INAPP, ông Forlani Christmas, nhấn mạnh dự báo cho thấy đến năm 2060, dân số trong độ tuổi lao động (20-64 tuổi) của Italy sẽ giảm 34%, để lại khoảng trống, có nguy cơ làm suy yếu tăng trưởng, tính bền vững của lương hưu và toàn bộ hệ thống phúc lợi xã hội của nước này.

Gánh nặng chi tiêu xã hội ngày càng tăng

Theo báo cáo của INAPP, Italy đang phải chịu áp lực, khi tỷ lệ phụ thuộc nhân khẩu học tăng, các công ty đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nhân tài và ngân sách công ngày càng nặng nề. Chi tiêu lương hưu sẽ tăng tới 17% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào năm 2040, trong khi hơn 4 triệu người trên 65 tuổi không thể tự túc sẽ cần được hỗ trợ liên tục.

Trong tổng chi tiêu công cho các dịch vụ xã hội là 587,5 tỷ euro, tương đương 693 tỷ USD, (chiếm 59,3% chi tiêu hiện tại), chỉ có 57,1 tỷ euro được phân bổ cho trợ cấp xã hội, và chưa đến một nửa được phân bổ cho các dịch vụ trực tiếp. Theo INAPP, con số này là quá ít để giải quyết tình trạng mùa đông nhân khẩu học, vốn không còn là giả thuyết nữa mà đã trở thành hiện thực.

Nguồn dự trữ ẩn giấu

Sự tái tạo của dân số năng động chủ yếu đến từ những người hiện không tham gia lực lượng lao động. Và đó là một "kho báu" ẩn giấu thực sự, với 7,8 triệu phụ nữ trong độ tuổi từ 15 đến 64 hiện không làm việc, nhưng hơn 1,2 triệu người cho biết họ sẵn sàng làm việc. Ở miền Nam Italy, tỷ lệ này vượt quá 23%, dẫn đầu là các vùng Campania và Sicily.

Còn có khoảng 1,4 triệu người trẻ tuổi, không học hành, không làm việc và cũng không tìm kiếm việc làm. Nhóm người này, nếu được phục hồi bằng các chính sách đào tạo và hòa nhập có mục tiêu, có thể giảm thiểu cú sốc do làn sóng dịch chuyển giữa những thế hệ.

Làm việc lâu hơn, nhưng tốt hơn

Italy vẫn chưa có một hệ thống quản lý độ tuổi thống nhất, tức là quản lý sự nghiệp ở giai đoạn trưởng thành. Tuy nhiên, hiện nay hơn một nửa số người có việc làm (54,9%) đều trên 45 tuổi. Do đó, INAPP đề xuất chính sách tự nguyện kéo dài tuổi lao động, đầu tư vào đào tạo liên tục, tính linh hoạt, an ninh và nâng cao giá trị kinh nghiệm. Mục tiêu không chỉ là tăng tuổi nghỉ hưu mà còn đảm bảo quá trình lão hóa năng động, biến người lao động cao tuổi thành một nguồn lực chứ không phải là một chi phí.

Chiến lược kép cho tương lai

Chủ tịch INAPP đề cập đến một chiến lược kép: tái tạo lực lượng lao động và đảm bảo chi tiêu xã hội bền vững. Một mặt, cần tăng cường việc làm cho phụ nữ, giúp số thanh niên không làm việc có thể tìm việc làm, và cân bằng các chính sách lương hưu. Mặt khác, cần cải cách hệ thống chăm sóc dài hạn, tăng cường các dịch vụ cộng đồng và sử dụng công nghệ một cách chiến lược hơn để tăng năng suất và chăm sóc sức khỏe.

Ông Forlani kết luận rằng “tính bền vững của hệ thống phụ thuộc vào khả năng tăng việc làm, người đóng thuế năng động và thu nhập từ công việc. Nhưng cũng cần nhận thức rằng chủ đề chăm sóc, hiểu theo nghĩa rộng nhất, là một vấn đề then chốt: nó có thể tạo ra những cơ hội mới cho phát triển kinh tế và việc làm. Đây chính là nơi tương lai của đất nước chúng ta đang bị đe dọa".