Giải ngân vốn đầu tư nước ngoài: Cả hệ thống vào cuộc

Phát biểu tại Hội nghị với các địa phương về giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của Chính phủ 8 tháng năm 2020, diễn ra ngày 31/8, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cho biết dù tình hình được cải thiện song  tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn nước ngoài ở các địa phương còn thấp, nếu không có giải pháp tháo gỡ vướng mắc khó khăn thì đến cuối năm tỷ lệ vẫn sẽ không tăng nhiều.
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, đến ngày 27/8, tỷ lệ giải ngân vốn đã tăng lên mức 21,86% dự toán được các địa phương giao, tăng 9,14% so với số liệu đã báo cáo tại thời điểm Hội nghị giải ngân ngày 25/6/2020. Đối với nguồn vốn trung ương cho các địa phương vay lại, tỷ lệ giải ngân 8 tháng cũng mới chỉ đạt 29,3% dự toán được các địa phương giao.
Do đó, để đạt được kế hoach được giao, nhiệm vụ đặt ra cho 4 tháng cuối năm rất nặng nề. “Với thời gian còn lại của năm 2020, nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của Chính phủ còn rất nhiều, là thách thức cho tất cả các Bộ, ngành địa phương. Nếu các Bộ ngành, địa phương không có những biện pháp kịp thời dẫn đến việc lặp lại tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công vốn vay nước ngoài  như năm 2019 sẽ ảnh hưởng lớn đến các nỗ lực bình ổn kinh tế vĩ mô, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội”, Thứ trưởng Trần Xuân Hà nhấn mạnh.
Ông Trương Hùng Long, Cục trưởng  Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại  (Bộ Tài chính) cho biết nguyên nhân ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của các địa phương là do tập trung vào giải ngân kế hoạch vốn năm 2019, dẫn đến chậm làm thủ tục giải ngân kế hoạch vốn năm 2020.
Bên cạnh đó, việc rút vốn tạm ứng về tài khoản của ban quản lý dự án nhiều, chậm làm thủ tục báo cáo chi tiêu, hoàn chứng từ nên Bộ Tài chính chưa kiểm tra và ghi nhận được trên hệ thống.
Đồng thời, các dự án giải ngân theo kết quả đầu ra, phụ thuộc vào kết quả đầu ra, xác nhận kiểm đếm của Kiểm toán nhà nước, ý kiến chấp thuận của Ngân hàng Thế giới (WB); chưa có khối lượng để giải ngân do chậm đấu thầu, chưa hoàn thành thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, giải phóng mặt bằng…
Bộ Tài chính cũng cho biết thêm đã nhận được văn bản hoặc ghi nhận thông tin 5/62 địa phương đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị trả lại kế hoạch vốn, với tổng số 1.617, 2 tỷ đồng; trong đó vốn cấp phát là 953,4 tỷ đồng, vốn vay lại là 663,8 tỷ đồng. Trường hợp không điều chỉnh giảm kế hoạch vốn cho các địa phương này thì tỷ lệ giải ngân sẽ đạt thấp.
Là một trong những địa phương sử dụng nguồn vốn ODA nhiều, ông Nguyễn Doãn Toản, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội cho biết, mặc dù dịch bệnh COVID-19 nhưng 7 tháng năm 2020, tỷ lệ giải ngân các dự án ODA đạt khoảng 20%, ước hết năm 2020 sẽ đạt 69%.
Theo ông Nguyễn Doãn Toản, dù tỷ lệ giải ngân không bằng cùng kỳ năm 2019 nhưng vẫn còn khá cao so với mặt bằng chung của cả nước. Tuy nhiên, vẫn còn một số vướng mắc như dự án tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo còn vướng thủ tục điều chỉnh. Tổng mức đầu tư dự án chưa thực hiện xong và liên quan đến quy hoach ga ngầm C9 (sát hồ Hoàn Kiếm) nên không thi công được. Các gói thầu xây lắp, dự án này không giải ngân được kế hoạch vốn ODA cấp phát đã giao.
Do đó, Hà Nội kiến nghị xem xét sớm có văn bản điều chỉnh chủ trương dự án và việc bố trí vay vốn nước ngoài, phần điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng thêm của dự án để sớm hoàn thành thủ tục phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư.
Bộ Tài chính cho biết, để có thể hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài năm 2020, các địa phương cần khẩn trương phân bổ chi tiết dự toán còn lại đến từng dự án, đảm bảo sát tiến độ, nhu cầu giải ngân của dự án. Trường hợp không có nhu cầu phân bổ tiếp số vốn còn chưa phân bổ hoặc trả lại số vốn không sử dụng, cần báo cáo ngay Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chuyển kế hoạch vốn.
Theo Bộ Tài chính, để thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công cần có các giải pháp đồng bộ và quyết liệt của toàn hệ thống chính trị, của Chính phủ, Bộ, ngành và địa phương. Đối với các vấn đề phát sinh thuộc phạm vi trách nhiệm, Bộ Tài chính đã và sẽ tiếp tục chủ động phối hợp triển khai các biện pháp để giải quyết.
Bộ Tài chính mong muốn các địa phương với tư cách là cơ quan chủ quản cần theo dõi sát sao và chỉ đạo kịp thời các chủ dự án giải quyết các vướng mắc nhằm đạt được kết quả giải ngân năm 2020./.