Gỡ “điểm nghẽn” trong giải quyết thủ tục hành chính

Việc tiếp nhận và giải quyết hồ sơ hành chính ngày càng minh bạch, đúng hạn; nhiều địa phương đã mạnh dạn ứng dụng công nghệ mới (AI, dữ liệu lớn) để phục vụ điều hành.

Áp dụng mô hình "một cửa" hiện đại

Theo số liệu thống kê của Văn phòng Chính phủ, cả nước đã đề xuất bãi bỏ 519 thủ tục hành chính, đơn giản hóa 2.421 thủ tục. Từ ngày 1/7 đến 30/9, khoảng 7 triệu hồ sơ trực tuyến được tiếp nhận, tỷ lệ giải quyết đúng hạn đạt 91%. Trên 3.100 Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã (của 32 tỉnh, thành phố) được đưa vào hoạt động, áp dụng mô hình "một cửa" hiện đại, nhiều nơi ứng dụng AI và biểu mẫu điện tử (riêng Hà Nội và Quảng Ninh áp dụng mô hình "một cấp"). Các trung tâm này bước đầu vận hành ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi thực hiện thủ tục hành chính.

Nhiều địa phương đưa vào vận hành Trung tâm điều hành tập trung 2 cấp, triển khai quản lý văn bản điện tử, chữ ký số tập trung, kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, doanh nghiệp. Một số xã, phường thí điểm trí tuệ nhân tạo trong phân tích dữ liệu, cảnh báo an ninh trật tự. Hàng nghìn cán bộ cấp xã được tập huấn kỹ năng số, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý.

Chỉ cần ngồi ở nhà quét mã QR trên ứng dụng Zalo, người dân phường Tân Châu, tỉnh An Giang có thể lấy số thứ tự giải quyết thủ tục hành chính, đặt lịch hẹn làm hồ sơ, tra cứu tiến độ xử lý hồ sơ trực tuyến qua Cổng Dịch vụ công quốc gia… Với việc triển khai mô hình "lấy số thứ tự tự động qua ứng dụng Zalo", người dân tiết kiệm được thời gian, không phải xếp hàng chờ đợi lâu, giúp cho việc làm thủ tục nhanh hơn, nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công.

Sau 3 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Trung tâm Phục vụ hành chính công phường Tân Châu đã tiếp nhận, giải quyết gần 1.100 hồ sơ, trong đó hồ sơ trực tuyến chiếm gần 97%. Số hồ sơ giải quyết và trả kết quả đúng hạn, trước hạn đạt 99,02%.

Hiện hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính tỉnh An Giang đang niêm yết công khai 2.175 thủ tục hành chính, đồng thời thực hiện không phụ thuộc vào địa giới hành chính; 100% hồ sơ của người dân, doanh nghiệp được tiếp nhận, giải quyết công khai trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.

Đánh giá từ Cổng Dịch vụ công quốc gia cho thấy, tính đến ngày 8/9, tỉnh An Giang đạt 84,76 điểm (xếp loại tốt) và xếp 13/34 tỉnh, thành phố trên cả nước. Chỉ số mức độ hài lòng của người dân đạt 17,9/18 điểm (99,44%), phản ánh sự tin tưởng và hài lòng của người dân, doanh nghiệp.

Tại Cà Mau, qua 3 tháng vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, hiệu quả phục vụ người dân và doanh nghiệp được cải thiện rõ rệt. Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính hoạt động ổn định, đã tiếp nhận 88.429 hồ sơ với tỷ lệ hài lòng của người dân đạt trên 95%.

Khó khăn trong tra cứu, xác minh thông tin

Tuy nhiên, phát biểu tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với các địa phương mới đây, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết, hạ tầng công nghệ thông tin giải quyết thủ tục hành chính ở nhiều nơi chưa đồng bộ, chưa liên thông, chưa kết nối, còn có "điểm nghẽn", nhất là ở các địa bàn đông dân cư.

Theo Ban Chỉ đạo sắp xếp đơn vị hành chính các cấp và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp của Chính phủ, mặc dù tỷ lệ hồ sơ trực tuyến tăng nhanh, song thực tiễn triển khai còn nhiều khó khăn. Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính và các phần mềm chuyên ngành ở nhiều địa phương còn hoạt động chưa ổn định, thường xuyên xảy ra lỗi kỹ thuật, dẫn đến việc tiếp nhận, xử lý hồ sơ bị gián đoạn, kéo dài thời gian giải quyết. Việc liên thông dữ liệu giữa Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, Cổng Dịch vụ công quốc gia và hệ thống của địa phương chưa đồng bộ, gây khó khăn trong tra cứu, xác minh thông tin, nhất là đối với thủ tục về đất đai, hộ tịch, bảo hiểm xã hội.

Một số thủ tục hành chính phi địa giới chưa có quy chế phối hợp rõ ràng, dẫn đến việc cán bộ phải bàn giao hồ sơ trực tiếp giữa các cơ quan, làm chậm tiến độ và tăng khối lượng công việc. Hệ thống Cổng Dịch vụ công quốc gia, VneID và các phần mềm chuyên ngành thường xuyên bị nghẽn, lỗi đăng nhập, dữ liệu chưa đồng bộ, ảnh hưởng đến chất lượng phục vụ người dân.

Bên cạnh đó, một bộ phận người dân, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa, còn hạn chế về kỹ năng số nên gặp khó khăn khi tiếp cận, sử dụng dịch vụ công trực tuyến, ảnh hưởng đến hiệu quả cải cách hành chính theo mô hình chính quyền 2 cấp.

Trong Công điện số 187/CĐ-TTg về kiểm soát chặt chẽ, tập trung cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính, điều kiện kinh doanh và thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính, Thủ tướng Chính phủ chỉ ra rằng, danh mục thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính của các tỉnh hầu hết mới đạt tỷ lệ khoảng từ 50% đến 95% thủ tục hành chính đang được cung cấp, trong đó có địa phương mới đạt dưới 10%. Bên cạnh đó, cộng đồng doanh nghiệp tiếp tục phản ánh vẫn còn một số quy định thủ tục hành chính rườm rà, điều kiện kinh doanh không cần thiết, kéo dài thời gian gia nhập thị trường…

Bộ Nội vụ cho hay, nguyên nhân của những điểm nghẽn, hạn chế trên là do chưa chuẩn bị đầy đủ về điều kiện kỹ thuật, con người cho công tác chuyển đổi số. Tại nhiều cấp xã mới sáp nhập, cán bộ, công chức chưa được cấp đầy đủ chữ ký số, tài khoản đăng nhập hệ thống quản lý điều hành; hạ tầng công nghệ thông tin chưa bảo đảm, gây gián đoạn trong xử lý hồ sơ, văn bản điện tử và cung cấp dịch vụ công.

Gỡ điểm nghẽn

Để tháo gỡ các điểm nghẽn hiện nay, theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, cần đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin, tập huấn, bồi dưỡng cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, bảo đảm kết nối liên thông, phục vụ hiệu quả công tác chỉ đạo điều hành, cải cách thủ tục hành chính và cung cấp dịch vụ công trực tuyến.

Các bộ, ngành phải đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong quản lý, điều hành, bảo đảm liên thông dữ liệu giữa các hệ thống quốc gia và địa phương, khắc phục lỗi kỹ thuật, bảo đảm cung cấp dịch vụ công trực tuyến thông suốt. Văn phòng Chính phủ rà soát và đơn giản hóa thủ tục hành chính, rà soát hiệu quả hoạt động của Trung tâm phục vụ hành chính công, nhất là ở cấp xã.

Bộ Nội vụ - cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo của Chính phủ - đề nghị các địa phương quan tâm, bố trí đầy đủ trang thiết bị, phương tiện làm việc, nhất là điều kiện về đường truyền, tín hiệu kết nối; hoàn thiện hạ tầng số, nền tảng số, dữ liệu số bảo đảm kết nối thông suốt giữa các cấp chính quyền Trung ương đến cấp xã; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, chuyển đổi số, chuẩn hóa quy trình công việc, bảo đảm giải quyết nhanh gọn, công khai, minh bạch, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp. Với những hồ sơ thủ tục hành chính tồn đọng quá hạn, Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương hoàn thành việc giải quyết trước ngày 15/10 tới.

Một số nhiệm vụ cũng được Thủ tướng Chính phủ đặt ra đối với các bộ, ngành, địa phương. Trong đó, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ tập trung hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu chuyên ngành và đưa vào vận hành, kết nối với các cơ sở dữ liệu quốc gia (đất đai, hộ tịch, xây dựng…) đáp ứng yêu cầu dữ liệu "đúng, đủ, sạch, sống, thống nhất, dùng chung", kết nối, chia sẻ dữ liệu đầy đủ theo thời gian thực với Cổng Dịch vụ công quốc gia, Hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính cấp bộ, cấp tỉnh phục vụ cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính và triển khai dịch vụ công trực tuyến toàn trình dựa trên dữ liệu.

Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố công khai kịp thời, đầy đủ danh mục và tổ chức thực hiện thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh, giúp người dân thuận lợi lựa chọn nộp hồ sơ thủ tục hành chính phù hợp với nơi cư trú, sinh sống, học tập, làm việc. Các địa phương tổ chức thực hiện hướng dẫn, tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp, bảo đảm hiệu quả, thông suốt, tránh xảy ra ách tắc cục bộ, hoàn thành mục tiêu 100% thủ tục hành chính được thực hiện không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh trong năm 2025; hoàn thành việc chuyển dịch dữ liệu từ các Hệ thống thông tin của các tỉnh trước sáp nhập sang Hệ thống thông tin hợp nhất, dùng chung sau sáp nhập để phục vụ việc giải quyết thủ tục hành chính cho người dân, doanh nghiệp.