Indonesia: Độc lập là một cây cầu bằng vàng

Tổng thống Indonesia Joko Widodo. Ảnh: Reuters

Sau 72 năm độc lập, Indonesia đã chuyển mình trở thành một trong những cường quốc trong khu vực và hướng đến là quốc gia lớn của thế giới. Xung quanh vấn đề này, báo “Jakarta Globe” số ra mới đây có đăng bài viết với tựa đề “Đất nước Indonesia với thành tựu rực rỡ sau 72 năm độc lập”.

 Ngày 17/8/2946, thành phố Yogyakarta của Indonesia đã chứng kiến lễ tuyên bố độc lập của đất nước vạn đảo. Tổng thống Sukarno tuyên bố: "Vào ngày hôm nay, chúng tôi tuyên bố độc lập bằng những từ đơn giản - chúng tôi không thể tưởng tượng được những việc chúng tôi đã làm.

Chúng tôi chỉ biết rằng ngày hôm nay chúng tôi là một quốc gia độc lập để chấm dứt 350 năm thực dân hóa". Cuộc hành trình của Indonesia sau khi giành độc lập trong 72 năm qua thực sự là một câu chuyện về chủ nghĩa cách mạng và sự biến đổi.

Khi cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama viếng thăm Indonesia vào tháng 11/2010, ông bày tỏ tin tưởng rằng Indonesia không chỉ là một cường quốc khu vực đang lên mà còn là một lực lượng toàn cầu.

Những thành tựu của ngày hôm nay là thành quả của những thành tựu được tiếp nối liên lục từ thời Tổng thống Sukarno tới Tổng thống Joko Widodo. 

Độc lập là một cây cầu bằng vàng. Trong bài phát biểu của cố Tổng thống Sukarno vào ngày 1/6/1945, ông nói: "Mặt khác của cây cầu là nơi chúng tôi mang lại một xã hội hoàn hảo".

Thế hệ lãnh đạo của Indonesia thời điểm này về sau được biết đến như là "thế hệ vàng" của Indonesia, khi họ là những người đã thay đổi số phận của quốc gia này.

Ta có thể xem sự chuyển đổi của Indonesia thông qua bốn khía cạnh chiến lược. Thứ nhất, với sự độc lập của Indonesia, vai trò và mối quan hệ của họ đã tăng lên trên toàn cầu.

Vị thế của Indonesia trong cộng đồng quốc tế trở nên cực kỳ phù hợp với sứ mệnh của họ trong việc tham gia thực hiện trật tự thế giới dựa trên nền độc lập, hòa bình và công bằng xã hội.

Vai trò toàn cầu của Indonesia không thể tách rời khỏi chính sách đối ngoại tích cực của đất nước. Bài phát biểu "Chèo thuyền giữa các rạn san hô" năm 1947 của Phó Tổng thống Muhammad Hatta là một sự phản ánh về cách đối phó với sự ganh đua giữa chủ nghĩa tư bản phương Tây và chủ nghĩa cộng sản phương Đông.

Indonesia đã rất tích cực trong việc đứng ra tổ chức Hội nghị Á - Phi vào năm 1955. Sau đó, quốc gia này cũng là một trong những thành viên quan trọng trong việc cho ra đời Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) vào ngày 8/8/1967, dựa trên vai trò của cựu Tổng thống Suharto.

Trong khuôn khổ chính sách đối ngoại của Indonesia, Tổng thống Susilo Bambang Yudhoyono đã từng nói vai trò quốc tế của Indonesia là xây dựng niềm tin, kiến tạo hòa bình, xây dựng sự đồng thuận và tiếng nói của thế giới các quốc gia đang phát triển.

Indonesia đã thể hiện vai trò của mình bằng cách xây dựng sự đồng thuận toàn cầu thông qua một tầm nhìn được phản ánh trong các cuộc đàm phán về biến đổi khí hậu tại Hội nghị biến đổi Khí hậu lần thứ 13 được tổ chức tại Bali vào tháng 12/2007.

Indonesia đã theo đuổi vai trò này bằng cách sử dụng quyền lực mềm để thiết lập một cuộc đối thoại giữa phương Tây và thế giới Hồi giáo. Là tiếng nói của thế giới đang phát triển, Indonesia đã khẳng định mình ở nhiều diễn đàn khác nhau như Phong trào Không liên kết, G77, APEC và G20.

Cựu Tổng thống Barack Obama trong một chuyến thăm đến Indonesia vào năm 2017. Ảnh: Reuters

Thứ hai, Indonesia đã chuyển đổi hệ thống chính quyền tập trung sang mô hình phân cấp. Sự cơ động của các mối quan hệ giữa chính quyền trung ương và các địa phương đã bị phá vỡ bởi một số cuộc xung đột xảy ra do sự bất công và mất cân bằng giữa chính quyền trung ương và địa phương.

Sau những cải cách năm 1998, Tổng thống B.J. Habibie đã biến đổi mối quan hệ giữa các địa phương một cách quyết liệt. Ông đã thông qua Luật số 22 năm 1999 về Chính quyền khu vực và Luật số 25 năm 1999 về Cân bằng tài chính giữa khu vực trung tâm và địa phương.

Sự phát triển trong nước đã dẫn đến việc sửa đổi các quy định này của Tổng thống Megawati Sukarnoputri, người đã thông qua Luật số 32 năm 2004 về Chính quyền địa phương và Luật số 33 năm 2004 về Cân bằng tài chính giữa Trung ương và địa phương.

Sau 10 năm, cựu Tổng thống Yudhoyono tổ chức lại các quy định về quyền tự trị khu vực thành ba luật riêng biệt: Luật số 6 năm 2014 về Village, Luật số 22 năm 2014 về Bầu cử thống đốc, thủ trưởng huyện và thị trưởng, cũng như Luật số 23 năm 2014 về Chính quyền địa phương. Ba quy định này đã chuyển đổi chính phủ Indonesia sang một cơ chế phân cấp hơn.

Indonesia cũng đã giải quyết được mối quan hệ giữa chính quyền trung ương và các địa phương đặc biệt. Sau khi cải cách năm 1998, chính phủ đã trình bày một quy định đặc biệt cho vùng Aceh qua Luật số 18 năm 2001 về Quyền tự trị đặc biệt cho các tỉnh đặc biệt của Aceh như tỉnh Nanggroe Aceh Darussalam, và Luật số 21 năm 2001 về Quyền tự trị đặc biệt đối với tỉnh Papua.

Do cuộc xung đột kéo dài tại Aceh, cách tiếp cận quyền lực mềm đã được thực hiện theo Luật số 11 năm 2006 về Việc cai quản Aceh. Trong khi đó, phù hợp với chính sách về quyền tự chủ không đối xứng, Luật số 13 năm 2012 về Các đặc quyền của vùng Yogyakarta đã được thông qua.

Thứ ba, nền kinh tế của Indonesia đang tiếp tục được cải thiện. Cơ cấu kinh tế của đất nước đã trải qua một sự chuyển đổi nhanh chóng. Ở châu Á, Indonesia đã phát triển từ một quốc gia có thu nhập thấp thành quốc gia có thu nhập trung bình và giờ đây là nền kinh tế lớn thứ 16 thế giới.

Tương tự, cả nước đã chú ý đến việc giảm nghèo, thất nghiệp và phát triển an sinh xã hội. Một mốc quan trọng trong lĩnh vực này là sự ra đời của Cơ quan bảo hiểm y tế xã hội BPJS Kesehatan vào ngày 1/1/2014. Hệ thống này được coi là hệ thống bảo hiểm y tế lớn nhất trên thế giới.

Những gì ta thấy trong nền kinh tế Indonesia ngày nay là một thành tựu đạt được trong quy hoạch phát triển quốc gia trong suốt những năm qua. Sự chuyển đổi chính trị năm 1998 đã có tác động đến sự phát triển của đất nước.

Dưới thời Tổng thống Yudhoyono, một chính sách phát triển đã được xây dựng thông qua Luật số 17 về Kế hoạch phát triển dài hạn quốc gia (RPJP) từ năm 2005 đến năm 2025.

Thứ tư, Indonesia đã trải qua những thay đổi về đời sống chính trị. Dân chủ là sự lựa chọn tốt nhất cho đất nước. Indonesia đã chứng kiến nhiều thay đổi trong chính phủ và giới lãnh đạo. Đất nước này đã vượt qua thử thách của nền dân chủ.

Trong những năm đầu của quá trình chuyển đổi dân chủ năm 1998, nhiều kịch bản chính trị nổi lên. Một số đề cập đến khả năng chia rẽ đất nước, song Indonesia đã trải qua quá trình chuyển đổi thành công.

Năm 2004, cuộc kiểm tra lớn nhất được thông qua với cuộc bầu cử trực tiếp tổng thống và phó tổng thống nước này. Cộng đồng quốc tế coi Indonesia là nước dân chủ lớn thứ ba thế giới sau Mỹ và Ấn Độ.

Hơn bảy thập kỷ trôi qua, đã có những thay đổi đáng kể trong cộng đồng quốc tế. Nhìn vào bản đồ của thế giới ngày nay, Indonesia cần tiếp tục giữ vai trò là cầu nối ở khu vực cũng như toàn cầu, đặc biệt là khi phải đối mặt với căng thẳng ở Biển Đông, liên quan đến mục tiêu Phát triển bền vững, toàn cầu hóa, an ninh và các vấn đề liên quan khác.

Xã hội đa nguyên của Indonesia vẫn cần giải quyết các vấn đề về bản sắc xã hội, đa văn hóa và sự hài hòa xã hội. Một sự va chạm của các nền văn minh phải được biến đổi thành một sự hòa hợp giữa các nền văn minh.

Những thành tựu và tiến bộ mà Indonesia đã đạt được trong hơn bảy thập kỷ qua là một vốn quan trọng. Tuy nhiên, rất nhiều thử thách cũng như cơ hội phía trước đang chờ đón đất nước này nếu họ thực sự mong muốn trở thành một cường quốc của khu vực cũng như trên thế giới./.