Làn sóng cấm xuất khẩu lương thực có thể gây ra hiệu ứng domino
Ấn Độ là một trong ít nhất 19 quốc gia đã áp đặt hạn chế xuất khẩu lương thực kể từ khi bùng phát xung đột tại Ukraine tháng 2/2022, khiến giá cả tăng cao, ảnh hưởng đến các dòng thương mại nông sản quốc tế và gây ra nhiều cuộc biểu tình bạo lực ở một số nước đang phát triển.
Tháng trước, Chính phủ của Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã nhanh chóng rút lại quyết định "giải cứu" thế giới bằng lương thực của mình.
Ấn Độ vốn chỉ xuất khẩu một lượng bột mì rất hạn chế, dành hầu hết sản lượng phục vụ nhu cầu của 1,4 tỷ dân trong nước.
Ngày 12/5, Bộ Thương mại và Công nghiệp Ấn Độ thông báo chuẩn bị cử phái đoàn đến 9 quốc gia để xuất khẩu một lượng kỷ lục 10 triệu tấn bột mỳ trong tài khóa hiện nay, tăng mạnh so với mùa vụ trước.
Nhưng tình hình đã nhanh chóng thay đổi. Trước tiên là số liệu giảm sản lượng lúa mỷ đầu tháng 5 do đợt nắng nóng bất thường ảnh hưởng đến mùa màng.
Sau đó là dữ liệu ngày 12/5 cho thấy lạm phát ở nước này đã lên tới gần mức cao nhất trong 8 năm do giá lương thực và nhiên liệu tăng cao vì xung đột tại Ukraine.
Lo ngại nguy cơ lạm phát tăng – vấn đề từng làm lung lay chính phủ tiền nhiệm của đảng Quốc đại năm 2014, Văn phòng Thủ tướng Modi ngày 13/5 đã chỉ đạo Bộ Thương mại lập tức “hãm phanh” xuất khẩu lúa mỳ.
Một nguồn tin cho biết chính dữ liệu về lạm phát nói trên đã khiến chính phủ đưa ra mệnh lệnh ngay trong đêm nhằm cấm xuất khẩu lúa mỳ.
Từ Delhi đến Kuala Lumpur, Buenos Aires đến Belgrade, các chính phủ liên tiếp áp đặt các biện pháp hạn chế, vào đúng lúc nền kinh tế đang bị ảnh hưởng vì đại dịch COVID-19 cộng thêm nhiều nhân tố như thời tiết cực đoan và tắc nghẽn chuỗi cung ứng, làm gia tăng nạn đói trên khắp thế giới đến mức chưa từng thấy.Chương trình Lương thực Liên hợp quốc (WFP) hồi tháng 4 cho rằng số người phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trong đã tăng hơn gấp đôi so với năm 2019, lên 276 triệu người tại 81 quốc gia, trước khi xảy ra cuộc xung đột tại Ukraine. WFP dự báo căng thẳng Nga – Ukraine, hai nước sản xuất nông nghiệp lớn của thế giới, sẽ làm gia tăng con số trên thêm ít nhất 33 triệu, hầu hết ở vùng nam sa mạc Sahara châu Phi.
Theo quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), các nước thành viên có thể áp đặt cấm xuất khẩu hoặc hạn chế xuất khẩu lương thực hoặc các sản phẩm khác nếu nước mình trong tình trạng “khan hiếm nghiêm trọng” loại sản phẩm đó. Bộ trưởng Thương mại Ấn Độ Piyush Goyal tháng trước cho biết ông đã tiếp xúc với các quan chức WTO và Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) để giải thích rằng Ấn Độ cần ưu tiên an ninh lương thực của mình, ổn định giá cả trong nước.
Nhưng chuyên gia kinh tế hàng đầu của Ngân hàng Thế giới (WB) Michele Ruta phân tích các hạn chế xuất khẩu đang có nguy cơ làm trầm trọng hơn đà tăng giá lương thực toàn cầu, gây hiệu ứng domino: cuộc khủng hoảng sẽ tồi tệ hơn khi các nước khác có bước đi tương tự.
Nhiều chuyên gia kinh tế khác nhận định cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu hiện nay đang nghiêm trọng hơn cuộc khủng hoảng năm 2008, vốn xuất phát từ các nguyên nhân như hạn hán, dân số tăng, tiêu dùng lúa mỳ tăng ở các nước đang phát triển và việc tăng sử dụng lương thực làm nhiên liệu. Lần này sẽ khó tìm được nguồn cung thay thế. Nga và Ukraine đóng góp khoảng 28% lượng lúa mỳ xuất khẩu toàn cầu, 15% lượng ngô và 75% lượng dầu hướng dương trong mùa vụ năm 2020/21.
Trong khi đó, hạn hán ở Mỹ dự kiến có thể làm giảm sản lượng lúa mỳ vụ Đông, và những trận mưa đá, gió mạnh và mưa lớn trong tháng này sẽ làm giảm sản lượng lúa mỳ ở Pháp. Khí hậu khô ở Argentina – nước xuất khẩu lúa mỳ đứng thứ 6 thế giới – cũng làm giảm dự báo sản lượng trong mùa vụ 2022/23.
Giáo sư về phát triển thương mại và kinh tế quốc tế tại Đại học St. Gallen , ông Simon Evenett cho biết: “Tình hình hiện nay dù nhìn từ góc độ nào cũng có nhiều vấn đề hơn cuộc khủng hoảng năm 2008. Khoảng 6 - 9 tháng tới sẽ rất căng thẳng”./.
- Từ khóa :
- lương thực
- giá lương thực
- xuất khẩu lương thực
Tin liên quan
-
Tài chính
Canada dự kiến tài trợ bổ sung 193 triệu USD cho Chương trình Lương thực Thế giới
10:37' - 26/06/2022
Canada cam kết trở thành đối tác toàn cầu đáng tin cậy trong việc giải quyết nạn đói, chống biến đổi khí hậu và hợp tác để tìm kiếm những giải pháp giúp người dân thoát khỏi cảnh nghèo cùng cực.
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản sẽ viện trợ hàng chục tỷ yen để đảm bảo an ninh lương thực toàn cầu
10:05' - 24/06/2022
Ukraine là nước xuất khẩu ngũ cốc quan trọng của thế giới nên xung đột ở nước này đang gây ra những tác động lớn tới an ninh lương thực toàn cầu do có hàng triệu tấn ngũ cốc bị mắc kẹt ở Ukraine.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Tòa án Tối cao Mỹ để ngỏ khả năng áp dụng quyền miễn trừ với cựu Tổng thống Donald Trump
08:18'
Các thẩm phán đã bày tỏ sự hoài nghi với những lập luận của cựu Tổng thống Trump về quyền miễn trừ đối với nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử mang lại thắng lợi cho đương kim Tổng thống Joe Biden.
-
Kinh tế Thế giới
Lợi thế về giá giúp Trung Quốc "giảm xóc" trước tác động của thuế quan
07:44'
Mặt bằng giá cả của Trung Quốc quá cạnh tranh đến mức nước này có thể chịu đựng bất kỳ mức thuế quan mới nào.
-
Kinh tế Thế giới
Bỉ xây dựng đảo năng lượng tái tạo đầu tiên trên thế giới
07:30'
Bỉ đang xây dựng một hòn đảo năng lượng ngoài khơi đầu tiên trên thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Tăng trưởng kinh tế Trung Quốc năm 2024 được nâng lên 4,8%
21:50' - 25/04/2024
Các nhà phân tích đã nâng dự báo tăng trưởng của Trung Quốc trong năm nay sau kết quả tốt hơn mong đợi trong quý đầu tiên.
-
Kinh tế Thế giới
Hàng loạt các chuyến bay tại Pháp bị hủy do đình công
15:57' - 25/04/2024
Ngày 25/4, việc di chuyển bằng đường hàng không trên khắp châu Âu đang phải đối mặt với sự gián đoạn đáng kể do các cuộc đình công tại Pháp.
-
Kinh tế Thế giới
Nga xem xét bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái
15:32' - 25/04/2024
Các nguồn tin cho biết Chính phủ Nga có kế hoạch bãi bỏ thuế xuất khẩu than gắn với tỷ giá hối đoái từ ngày 1/5 trong bối cảnh giá than đã giảm xuống mức thấp nhất trong vòng 3 năm.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ đưa ra ưu tiên số một cho ngành vận tải vào năm 2050
08:47' - 25/04/2024
Ngày 24/4, Chính phủ Mỹ đã đặt ra mục tiêu quốc gia là cắt giảm lượng phát thải từ ngành vận chuyển hàng hóa về mức 0 vào năm 2050.
-
Kinh tế Thế giới
Giá vàng "ém mình" chờ các dữ liệu kinh tế quan trọng của Mỹ
08:24' - 25/04/2024
Giá vàng thế giới đi ngang trong phiên giao dịch 24/4, khi rủi ro từ căng thẳng ở Trung Đông giảm bớt.
-
Kinh tế Thế giới
Đàm phán hiệp ước rác thải nhựa toàn cầu bước vào giai đoạn quan trọng
15:02' - 24/04/2024
Đại diện từ 175 quốc gia bắt đầu đàm phán từ 23/4 về đề xuất hiệp ước toàn cầu để giảm ô nhiễm nhựa, vốn hiện diện ở khắp mọi nơi từ đỉnh núi đến đáy đại dương, cũng như trong máu người và sữa mẹ.