Liệu Mỹ có sao nhãng sự chú ý đối với Đông Nam Á?
Theo mạng tin russiancouncil.ru, Đông Nam Á đã nhiều lần hứng chịu hậu quả của những thay đổi trong chính sách đối ngoại của Mỹ. Cuộc tấn công nước Mỹ ngày 11/9/2001 và kẻ thù mới là chủ nghĩa khủng bố quốc tế càng khiến Chính quyền Mỹ lúc đó sao nhãng sự chú ý đối với Đông Nam Á.
Vào đầu thế kỷ 21, hàng loạt chuyên gia và nhà hoạt động chính trị đã nỗ lực chứng minh vai trò ưu tiên của Đông Nam Á đối với chính sách đối ngoại của Mỹ.
Do khu vực này có nhiều nước đông dân theo đạo Hồi, nên Đông Nam Á thậm chí còn được coi không chính thức là mặt trận thứ hai chống chủ nghĩa khủng bố. Các cuộc tấn công khủng bố tại Indonesia năm 2003, gia tăng bất ổn tại các khu vực theo đạo Hồi của Thái Lan và Philippines dường như càng khẳng định thực tế đó.
Tuy nhiên, trên thực tế chiến lược chống chủ nghĩa khủng bố của Mỹ lại vấp phải sự xa lánh chứ không phải ủng hộ từ các nước trong khu vực.
Hồi tháng 11/2011, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã phát biểu trước Quốc hội Australia, tuyên bố bắt đầu chiến dịch “hướng Đông” của Mỹ sang châu Á - Thái Bình Dương, tưởng như giờ của Đông Nam Á đã điểm.
Quả thật, Mỹ đã quay sang châu Á - Thái Bình Dương nói chung và khu vực Đông Nam Á nói riêng ở nhiều khía cạnh. Chiến lược mới của Mỹ liên quan đến lĩnh vực quân sự và hướng tới việc củng cố sự hiện diện quân sự của Mỹ tại khu vực, cũng như quan tâm đặc biệt đến vấn đề tự do hàng hải trên Biển Đông.
Các chuyến thăm cấp cao của Mỹ càng tăng cường chú ý đến khu vực này. Trong thời gian làm Tổng thống, ông Obama đã thăm Đông Nam Á 9 lần, bao gồm cả chuyến thăm Myanma và Lào, nơi chưa từng có một Tổng thống Mỹ nào đặt chân tới. Các trung tâm phân tích hàng đầu của Mỹ tích cực thúc đẩy đề tài quan hệ của Mỹ với khu vực.
Trung tâm Đông-Tây chuyên nghiên cứu Đông Nam Á đặt tại Honolulu thậm chí còn công bố loạt bài viết về lý do tại sao khu vực này và một số nước trong khu vực lại quan trọng đối với Mỹ. Chính quyền của ông Obama cũng chú trọng đến Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và hệ thống các thể chế khu vực đa phương gắn liền với Hiệp hội này.
Những tiến triển nêu trên trong quan hệ của Mỹ với Đông Nam Á đều bất ngờ bị "đóng băng" khi ông Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ.
Quyết định đơn phương rút khỏi Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) hồi tháng 1/2017 của ông Trump có nghĩa là một sự cắt đứt hoàn toàn với đường lối của ông Obama. Hậu quả là quan hệ giữa Mỹ và các nước trong khu vực rơi vào tình huống khó xử cho đến nay.
Nếu như các nước Đông Nam Á đã từng là đối tượng toàn cầu hóa do chính các tập đoàn xuyên quốc gia của Mỹ đề xuất và đã bị buộc phải thích ứng với quá trình đó, thì giờ đây chính nước Mỹ lại bị thiệt hại từ quá trình toàn cầu hóa do việc chuyển sản xuất ồ ạt sang châu Á.
Việc ngừng TPP có nghĩa là trong ngắn hạn, Mỹ từ chối vị thế hàng đầu trong thúc đẩy tự do hóa kinh tế tại khu vực. Hơn thế nữa, các nước trong khu vực thực sự lo ngại Mỹ sẽ quay trở lại chính sách bảo hộ.
Ngay sau khi Mỹ rút khỏi TPP, khu vực này bắt đầu đưa ra các phương án xem lại thỏa thuận. Tuy nhiên, nếu không có sự tham gia của Mỹ thì khó mà đạt được hiệu quả kinh tế.
Triển vọng hợp tác kinh tế của Mỹ với các nước khu vực bị ảnh hưởng rõ rệt sau sắc lệnh ngày 31/3/2017 của Tổng thống Trump về việc điều tra các nước mà Mỹ có thâm hụt cán cân thương mại bền vững.
Trong bức tranh đầy mâu thuẫn về hợp tác kinh tế giữa Mỹ với Đông Nam Á, sự mất cân bằng gia tăng đối với khu vực châu Á - Thái Bình Dương lấn át các vấn đề về quân sự-chiến lược khiến giới chuyên gia lo ngại.
Ưu tiên dành cho các liên minh song phương (trước hết là với Nhật Bản và Hàn Quốc) song song với nỗ lực đẩy gánh nặng tài chính về sự hiện diện quân sự của Mỹ tại khu vực cho các đồng minh châu Á càng khiến tình hình thêm khó xác định.
Việc Mỹ bố trí THAAD trên lãnh thổ Hàn Quốc và gia tăng căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên hồi tháng 4 vừa qua đã đẩy tầm ngắm của diễn biến quân sự chiến lược khu vực sang phía Đông Bắc Á.
Thêm một tín hiệu báo động khác đối với Đông Nam Á là trọng tâm của ông Trump được đặt vào quan hệ song phương. Điều đó gây ra nghi ngờ về đường lối tương lai của Mỹ đối với các thể chế khu vực của châu Á - Thái Bình Dương.
Vấn đề hợp tác với các nước Đông Nam Á được trao cho Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence và Ngoại trưởng Rex Tillerson. Ngày 20/4, trong khuôn khổ chuyến công du châu Á, ông Penke đã thăm Indonesia. Ngày 4/5 tại Washington đã diễn ra cuộc gặp các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN với Ngoại trưởng Tillerson.
Chuyến thăm của ông Pence và cuộc gặp của ông Tillerson chứng tỏ sự chú ý của Mỹ đối với các nước Đông Nam Á chỉ ở mức thứ yếu. Các nước này đã nỗ lực đáng kể để thuyết phục Mỹ rằng Đông Nam Á có ý nghĩa kinh tế lớn với Mỹ.
Theo cuộc thăm dò trực tuyến do Trung tâm Nghiên cứu ASEAN thuộc Viện Nghiên cứu Đông Nam Á Yusof Ishak tiến hành đối với người dân các nước Đông Nam Á, 46,3% số người được hỏi cho rằng hình ảnh cường quốc toàn cầu của Mỹ đã xấu đi kể từ khi ông Trump lên nhậm chức.
Hơn 43% số người được hỏi cho rằng Đông Nam Á không hấp dẫn Chính quyền mới của Mỹ và mức độ tham gia của Mỹ vào khu vực này sẽ suy giảm.
Trong trường hợp chính sách đối ngoại của Mỹ đối với khu vực tiếp tục được tiến hành như hiện nay, dường như các nước Đông Nam Á sẽ phải đẩy mạnh chính sách cân bằng truyền thống của mình và tích cực hơn trong việc tìm kiếm bên thứ ba, bao gồm Nhật Bản, Liên minh châu Âu (EU), Ấn Độ và Nga./.
- Từ khóa :
- mỹ
- đông nam á
- eu
- thaad
- thái bình dương
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Giải pháp nào cho Mexico trong chính sách xoay trục khỏi Mỹ?
06:30' - 25/05/2017
Argentina và Brazil có thể trở thành nhà cung cấp các sản phẩm ngũ cốc như ngô vàng, gạo, lúa mỳ và bã đậu tương chủ chốt của Mexico thay thế cho Mỹ
-
Kinh tế Thế giới
Khu vực Đông Nam Á trong chính sách của Mỹ với Triều Tiên
06:30' - 10/05/2017
Tổng thống Mỹ Donald Trump dường như đang nỗ lực gây dựng sự đồng thuận giữa các đồng minh châu Á về vấn đề Triều Tiên bằng cách mời các nhà lãnh đạo Philippines, Thái Lan và Singapore thăm Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Pháp tìm cách khai thác "tiềm năng lớn" của Đông Nam Á
16:17' - 27/03/2017
Pháp là một trong các động lực chính trong hợp tác giữa Liên minh châu Âu (EU) và khối ASEAN, thông qua các hiệp định thương mại tự do. EU đã ký FTA với Việt Nam và dự kiến tiếp theo sẽ là Indonesia.
-
Kinh tế Thế giới
Lý do nào khiến số trường quốc tế tại Đông Nam Á tăng nhanh?
18:44' - 10/03/2017
Malaysia hiện đang dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về số lượng học sinh theo học tại các trường quốc tế với tiếng Anh là ngôn ngữ được sử dụng để giảng dạy.
-
Kinh tế Thế giới
Ngành du lịch thế giới “xoay trục” sang châu Á-Thái Bình Dương
15:44' - 17/02/2017
Ngành du lịch toàn cầu đang chuyển trọng tâm sang khu vực châu Á-Thái Bình Dương, đặc biệt là Trung Quốc và Nhật Bản, trong bối cảnh mối lo khủng bố đang "phủ mây đen" lên ngành du lịch.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Phản ứng từ EU trước kế hoạch áp thuế của Tổng thống Mỹ
14:03'
EU đang đứng trước nguy cơ bùng phát một cuộc chiến thương mại quy mô lớn với Mỹ, sau khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố sẽ áp thuế 30% đối với hàng hóa châu Âu, bắt đầu từ ngày 1/8.
-
Kinh tế Thế giới
Thái Lan lên kế hoạch "chống sốc" trước các "đòn thuế quan" của Mỹ
12:34'
Liên đoàn Công nghiệp Thái Lan (FTI) vừa lên tiếng cảnh báo nước này đang phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng kinh tế “chưa từng có”.
-
Kinh tế Thế giới
Tàu thương mại tìm mọi cách tránh bị tấn công trên Biển Đỏ
12:32'
Nhiều tàu thương mại di chuyển qua Biển Đỏ đang phải liên tục phát đi những thông điệp trên các kênh sóng công cộng với mong muốn có thể tránh trở thành mục tiêu bị tấn công của Houthi.
-
Kinh tế Thế giới
Tin tưởng tương lai tươi sáng của quan hệ song phương
10:44'
Cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam David B. Shear nhận định quan hệ song phương Việt Nam - Mỹ đã đạt được những tiến triển to lớn, đánh dấu 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ áp thuế 30% hàng nhập từ Mexico, cảnh báo mở rộng nếu không hợp tác chặt chẽ
09:45'
Trong một sắc lệnh công bố ngày 12/7/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định áp mức thuế 30% lên hàng hóa nhập khẩu từ Mexico, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/8.
-
Kinh tế Thế giới
10 sự kiện kinh tế thế giới nổi bật tuần qua
09:20'
Tuần qua có các sự kiện kinh tế thế giới nổi bật như lần đầu Việt Nam tham gia BRICS, Mỹ thông báo mức thuế quan mới đối với hơn 20 quốc gia, Bitcoin lần đầu tiên tăng vượt ngưỡng 118.000 USD/BTC...
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Trump thông báo áp thuế 30% đối với EU và Mexico
20:19' - 12/07/2025
Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12/7 đã thông báo quyết định áp thuế nhập khẩu 30% đối với hàng hóa từ Liên minh châu Âu (EU) và Mexico, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/8 tới.
-
Kinh tế Thế giới
Singapore vẫn là trung tâm vận tải biển hàng đầu thế giới
18:09' - 12/07/2025
Singapore tiếp tục giữ vững vị trí trung tâm vận tải biển hàng đầu thế giới khi dẫn đầu Chỉ số Phát triển trung tâm vận tải biển quốc tế Tân Hoa xã-Baltic (ISCDI) trong năm thứ 12 liên tiếp.
-
Kinh tế Thế giới
Thuế hải quan Mỹ lần đầu tiên vượt 100 tỷ USD trong một năm tài khóa
14:29' - 12/07/2025
Doanh thu thuế hải quan tổng của Mỹ tăng lên mức kỷ lục 27,2 tỷ USD trong tháng 6 khi nguồn thu từ các mức thuế do Tổng thống Donald Trump áp dụng bắt đầu phát huy tác dụng.