Lời giải nào cho “tái định cư thủy điện” - Bài 1: “Lay lắt” tái định cư thủy điện
Theo thống kê, tỉnh Kon Tum có 81 vị trí thủy điện vừa và nhỏ được phê duyệt quy hoạch, tổng công suất lắp máy 870,6MW; trong đó, có 5 dự án thủy điện gây ảnh hưởng, phải thực hiện di dân, tái định cư là Yaly, Plei Krông, Đăk Đrinh, Thượng Kon Tum và Đăk Mi 1.
Hiện tỉnh đã xây dựng nhà ở để chuyển toàn bộ 3.060 hộ dân thuộc diện tái định cư về nơi ở mới; giao hơn 3.300 ha đất cho gần 3.000 hộ.
Tuy vậy, những khu tái định cư do ảnh hưởng của các thủy điện chưa thực sự giúp cho bà con “định cư”, bởi nhiều yếu tố khách quan lẫn chủ quan, đẩy một số khu tái định cư vào cảnh hoang tàn, ít người sinh sống.Bài 1: “Lay lắt” tái định cư thủy điện
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum, thu nhập bình quân đầu người tại các khu tái định cư thủy điện đạt 25 triệu đồng/người/năm; còn 162 hộ tái định cư thuộc diện nghèo, chiếm 5,2% tổng số hộ tái định cư của tỉnh. Tuy con số này không quá lớn, song số lượng cận nghèo lại khá cao. Cùng với đó, việc không đảm bảo được các điều kiện sinh hoạt cũng khiến người dân không quá mặn mà với nơi ở mới hay việc làm thiếu ổn định cũng khiến các khu tái định cư thủy điện dần trở nên “lay lắt”.
* Từ nghèo đói, hoang tàn
Dự án Quy hoạch bố trí dân cư tại xã Đăk Hring (nay là thôn tái định cư Pa Cheng, xã Đăk Long), huyện Đăk Hà được Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum phê duyệt từ cuối năm 2009, được kéo dài đến hết năm 2018. Tổng diện tích quy hoạch của dự án là 690 ha; trong đó, đất quy hoạch điểm dân cư là 110 ha, quy hoạch đất sản xuất 580 ha. Dự án sẽ bố trí ổn định dân cư cho 300 hộ với 1.500 nhân khẩu, thiếu đất sản xuất do ngập lòng hồ thủy điện Plei Krông. Tổng mức vốn đầu tư của dự án gần 149 tỷ đồng.
Tuy nhiên, trong số hơn 300 hộ dân thuộc diện di dời đến thôn tái định cư Pa Cheng, đến nay, mới chỉ có 126 hộ với 647 nhân khẩu đến nơi ở mới. Trong số đó, chỉ có 74 hộ ở cố định tại khu tái định cư, còn 42 hộ chỉ lên canh tác nông nghiệp rồi lại quay về làng cũ sinh sống. Anh A Tuyin (sinh năm 1986, thôn tái định cư Pa Cheng) cho biết, trước đây anh ở làng Kon Trang Long Loi. Năm 2010, anh được nhận 300 m2 đất và 0,5 ha cà phê sản xuất từ Dự án Quy hoạch bố trí dân cư tại xã Đăk Hring. Từ 2010 – 2019, anh chỉ lên thôn tái định cư để làm nông nghiệp, rồi quay trở về làng cũ để nghỉ. Đến năm 2019, anh được nhận 28 triệu đồng từ Ủy ban nhân dân huyện để xây nhà ở tại khu tái định cư. Với số tiền khá ít ỏi, anh A Tuyin phải vay mượn thêm 100 triệu đồng để xây dựng căn nhà; trong đó, có 80 triệu đồng anh phải vay “chợ đen” với lãi suất lên đến 30 – 40%/năm. Đến nay, anh mới chỉ trả được 20 triệu đồng, số tiền còn lại vẫn đang nợ. Dù không nằm trong danh sách hộ nghèo, nhưng rõ ràng, cái nghèo vẫn đang bủa vây lấy gia đình anh. Một trường hợp khác khá tương đồng là anh A Đen (sinh năm 1981, thôn tái định cư Pa Cheng). Cũng từ làng cũ Kon Trang Long Loi đến Pa Cheng, anh được nhận từ Ủy ban nhân dân huyện Đăk Hà 20 triệu đồng vào năm 2019. Số tiền không đủ làm nhà, anh buộc phải bán mảnh đất ở xã Đăk La, huyện Đăk Hà được 40 triệu đồng, vay Ngân hàng Chính sách xã hội thông qua Hội Phụ nữ được 50 triệu đồng, vay ngoài với lãi suất cao 20 triệu đồng. Tổng cộng, anh đã phải vay thêm 110 triệu đồng để xây dựng được căn nhà.“Diện tích 5 sào cà phê được giao để canh tác nông nghiệp xấu quá, dù có bón phân cũng không cải thiện được là bao. Mỗi năm gia đình tôi chỉ thu được khoảng 20 triệu đồng từ cà phê, trả nợ dần dần. Đến nay, tôi vẫn còn nợ khoảng 70 triệu đồng”, anh A Đen nói.
Chính vì phải vay mượn thêm để đủ tiền xây nhà, nên nhiều gia đình không lên sinh sống tại thôn tái định cư, mà chọn về lại nơi ở cũ. Số tiền mà Ủy ban nhân dân huyện giao để xây nhà, các hộ dân này vẫn nhận và xây nên những căn nhà sơ sài, bởi nếu không xây, thì số tiền trên sẽ bị huyện thu hồi. Theo quan sát của phóng viên, ngay khi đến thôn tái định cư Pa Cheng, không khó để nhận ra những ngôi nhà “ma”, trống huơ trống hoắc, không có người ở. Phần lớn những ngôi nhà này được xây tạm bợ, không tô, trát, không cửa nẻo. Chỉ có một vài hộ dân sinh sống trong những căn nhà đã được vay mượn thêm để xây, hoặc không có điều kiện, thì ở tạm bợ trong những căn nhà có giá trị chỉ vỏn vẹn 20 – 30 triệu đồng. “Làng Kon Trang Long Loi có 26 hộ thuộc diện di dời lên thôn tái định cư Pa Cheng này, nhưng bây giờ chỉ có 10 hộ lên thôi. Những gia đình khác họ không dám vay, không dám nợ, vì sợ không có tiền trả nên không lên. Chúng tôi cũng khuyên bảo lên đây ở, nhưng họ nhất quyết từ chối, chỉ xây căn nhà đúng giá tiền mà huyện cho, rồi lại quay về làng cũ”, anh A Tuyin chia sẻ.* Đến không có việc làm ổn định
Dự án Thủy điện Đăk Đrinh do Công ty cổ phần Thủy điện Đăk Đrinh làm chủ đầu tư khởi công năm 2009, với hai tổ máy có tổng công suất lắp máy là 125 MW. Dự án thành phần di dân, tái định cư – tái định canh nằm trên địa bàn huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum được Chính phủ giao cho Ủy ban nhân dân tỉnh Kon Tum làm chủ đầu tư, đã hoàn thành việc di dân 192 hộ, 843 nhân khẩu đến nơi ở mới vào năm 2013.
Khi triển khai dự án, mỗi hộ gia đình được xây dựng một nhà ở tái định cư, các công trình phụ và bố trí 800 – 1.000 m2 đất ở và đất vườn; 0,4 ha đất trồng lúa nước và 1 ha đất sản xuất nương rẫy. Ông Phạm Thanh Nam, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đăk Nên, huyện Kon Plông cho biết, 192 hộ người dân tộc thiểu số Ca Dong của xã phải di chuyển đến nơi ở mới là thôn Xô Luông cách nơi ở cũ 10 km, cũng thuộc địa phận xã Đăk Nên. Tuy nhiên, tình trạng thiếu đất canh tác, thiếu bãi chăn thả gia súc, thiếu nước sinh hoạt và canh tác là tình trạng phổ biến. Vì vậy, người dân không thể an cư tại nơi ở mới. Nhiều hộ đã quay về sinh sống tại làng cũ 10 km, chấp nhận điều kiện nơi đây đất dốc và có nguy cơ sạt lở cao.Chỉ về hướng quả đồi – nơi có 10 căn nhà tái định cư bỏ hoang – anh Đinh Văn Lương (thôn Xô Luông, xã Đăk Nên) cho phóng viên TTXVN biết, những hộ dân trên đã không đến thôn tái định cư để ở, bởi họ không biết phải làm gì để sinh nhai. Không có người ở 10 năm nay, những căn nhà tái định cư bỏ hoang đã bị xuống cấp nghiêm trọng, nhiều hạng mục, công trình đã đổ, vỡ. Thậm chí, một số căn nhà đã bị tốc mái hoàn toàn.
Quay trở lại với thôn tái định cư Pa Cheng, huyện Đăk Hà, mỗi hộ dân tái định cư được cấp 0,5 ha cà phê để canh tác nông nghiệp. Tuy nhiên, số cà phê này chủ yếu được trồng trên đất cằn, khó phát triển. Vì vậy, những hộ dân nơi đây không thể có được khoản thu nhập như mong muốn. Anh A Tuyin cho biết, với diện tích cà phê được cấp, anh đã mua phân về để bón, nhưng cũng không cải thiện chất lượng là bao. Không chỉ vậy, với số cà phê ít ỏi đó, anh cũng không tốn quá nhiều thời gian để chăm sóc, nhưng cũng không có thêm đất để canh tác các loại cây công nghiệp khác. Chính vì không có đủ đất sản xuất, người dân ở thôn Pa Cheng chỉ biết ở nhà, hoặc quây quần bên những hộ dân gần nhà. Ông Bloong Tiến, Trưởng Ban Dân tộc – Hội đồng nhân dân tỉnh Kon Tum cho rằng, việc di dân, tái định cư thủy điện mang lại tác động tích cực là giúp người dân tiếp cận được cơ sở hạ tầng và các dịch vụ tốt hơn. Tuy nhiên, khó khăn nhất là phải khôi phục và phát triển sản xuất thời kỳ hậu tái định cư, khi đất đai của người dân bị ngập, bị thu hồi dẫn đến thiếu đất sản xuất. “Kết quả giám sát của Ban dân tộc, Hội đồng nhân dân tỉnh cho thấy, mặc dù các dự án thủy điện đều triển khai các chính sách hỗ trợ ổn định cuộc sống của người dân sau tái định cư nhưng tỷ lệ nghèo của hộ dân tộc thiểu số ở các điểm, khu tái định cư vẫn cao hơn mức bình quân chung của các hộ dân tộc thiểu số; các chính sách hỗ trợ cho người dân phát triển sinh kế sau tái định cư còn chưa hiệu quả”, ông Bloong Tiến cho biết thêm./.>>> Lời giải nào cho “tái định cư thủy điện” - Bài 2: Chính sách tái định cư chưa phù hợp
>>> Lời giải nào cho “tái định cư thủy điện” - Bài cuối: Để khu tái định cư thực sự được “định cư”
- Từ khóa :
- tái định cư thủy điện
- thủy điện
- kon tum
- tái định cư
Tin liên quan
-
Kinh tế & Xã hội
Vụ nổ đầu đạn tại Kon Tum: Thêm một trường hợp tử vong
11:43' - 28/03/2023
Sáng 28/3, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Kon Tum thông tin, em A.K (11 tuổi) bị chấn thương sọ não điều trị tại Khoa Hồi sức tích cực và Chống độc đã tử vong.
-
Kinh tế và pháp luật
Xử lý vi phạm trên tuyến đường Hồ Chí Minh đoạn qua tỉnh Kon Tum
18:13' - 15/03/2023
Khu Quản lý đường bộ III (Cục Đường bộ Việt Nam) vừa có văn bản đề nghị tiếp tục chỉ đạo xử lý vi phạm về bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên đường Hồ Chí Minh qua địa bàn tỉnh Kon Tum.
-
Kinh tế và pháp luật
Kon Tum phát hiện điểm tập kết gỗ lậu bên bờ sông Đăk Pxi
11:51' - 04/03/2023
Ngày 4/3, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Kon Tum tiếp tục mở rộng điều tra điểm chứa gỗ lậu vừa được phát hiện tại mỏ khai thác cát, sỏi 87 (Công ty Trách nhiệm hữu hạn 87) trên sông Đăk Pxi.
Tin cùng chuyên mục
-
Bất động sản
GS6 The Miami ghi điểm với “tiện ích tầng không”
22:08' - 25/04/2024
“Tiện ích tầng không” thời thượng với tầm view khoáng đạt của GS6 The Miami (Vinhomes Smart City, Hà Nội) mang đến những trải nghiệm nâng tầm cho giới tinh hoa.
-
Bất động sản
Đề xuất quy định mới về Quỹ phát triển đất
09:34' - 25/04/2024
Bộ Tài chính đang lấy ý kiến góp ý với dự thảo Nghị định của Chính phủ quy định về Quỹ phát triển đất với nhiều đề xuất mới được bổ sung.
-
Bất động sản
Phân khúc căn hộ đang dẫn dắt thị trường bất động sản Hà Nội
20:33' - 24/04/2024
Căn hộ chung cư tại Hà Nội liên tục thiết lập mặt bằng giá mới, tăng 17% so với cùng kỳ năm ngoái.
-
Bất động sản
Đồng bộ chính sách, tiếp thêm niềm tin cho thị trường bất động sản
11:31' - 24/04/2024
2024 là năm bản lề tạo xung lực cho thị trường bất động sản với hàng loạt bộ luật quan trọng liên quan đến lĩnh vực này sẽ sớm có hiệu lực, đang gấp rút hoàn thiện hành lang pháp lý hướng dẫn thi hành
-
Bất động sản
Quảng Ngãi “đỏ mắt” tìm dự án nhà ở xã hội
09:16' - 24/04/2024
Tỉnh Quảng Ngãi hiện có hơn 70.000 lao động đang làm việc tại Khu kinh tế Dung Quất và các Khu công nghiệp, cụm công nghiệp.
-
Bất động sản
Gia tăng nhu cầu thuê mặt bằng chất lượng cao ở khu trung tâm Tp. Hồ Chí Minh
20:11' - 22/04/2024
Dữ liệu của Savills cho thấy, các nhà bán lẻ F&B (thực phẩm và đồ uống), thể thao và mỹ phẩm dẫn đầu về hoạt động cho thuê trên toàn khu vực trong nửa cuối năm 2023 và những tháng đầu năm 2024.
-
Bất động sản
Xu hướng bỏ nhà phố lên căn hộ "cập bến" đô thị trẻ Đà Nẵng?
15:30' - 22/04/2024
Sau Hà Nội và TP.HCM, những tổ hợp căn hộ hiện đại, tiện nghi đang dần trở thành lựa chọn “tổ ấm” lý tưởng cho người thành đạt tại các đô thị trẻ, điển hình là Đà Nẵng.
-
Bất động sản
Những trường hợp từ chối hồ sơ đề nghị điều chỉnh sổ đỏ
09:15' - 22/04/2024
Những trường hợp nào bị từ chối cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) theo quy định hiện hành?
-
Bất động sản
Đắk Lắk định hướng rõ hơn về mục tiêu phát triển thị trường bất động sản
08:23' - 21/04/2024
Tỉnh Đắk Lắk có 16 dự án nhà ở thương mại, khu đô thị đang triển khai thực hiện với tổng diện tích trên 311ha đất.