Mỹ tuyên bố rút khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran và phản ứng quốc tế

Tổng thống Mỹ Donald Trump xác nhận đã ký Bản ghi nhớ về việc rút Mỹ khỏi JCPOA tại Nhà Trắng ở Washington DC., ngày 8/5. Ảnh: THX/ TTXVN

Trong bài phát biểu chiều 8/5 (rạng sáng 9/5 theo giờ Hà Nội), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân được ký kết giữa Iran và 6 cường quốc (gồm Anh, Pháp, Mỹ, Trung Quốc, Nga và Đức) hồi năm 2015, hay còn được gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).
Tổng thống Donald Trump đã ủng hộ những lập luận gần đây của Israel (I-xra-en) về Iran khi đưa ra quyết định trên. Ông cho biết ông sẽ bắt đầu triển khai "mức cao nhất" của các biện pháp trừng phạt kinh tế nhằm vào Iran.
Ông Trump nhấn mạnh: "Tôi sẽ ký một bản ghi nhớ của tổng thống để bắt đầu khôi phục các biện pháp trừng phạt của Mỹ liên quan tới vấn đề hạt nhân nhằm vào chính quyền Iran. Chúng tôi sẽ bắt đầu áp đặt mức cao nhất của các biện pháp trừng phạt".

Theo ông Trump, thỏa thuận trên còn được gọi là JCPOA bị khiếm khuyết ngay từ bên trong. Ông đe dọa Iran sẽ gặp phải "những vấn đề lớn hơn" nếu tiếp tục theo đuổi chương trình phát triển hạt nhân. Ông khẳng định đây sẽ không phải là những đe dọa "sáo rỗng".
Phản ứng sau quyết định của Mỹ Đại diện cấp cao của Liên minh châu Âu (EU) về chính sách an ninh và đối ngoại Federica Mogherini tuyên bố EU xác định bảo toàn thỏa thuận hạt nhân Iran, được ký kết giữa Iran và 6 cường quốc.
Bà Mogherini nhấn mạnh thỏa thuận năm 2015 đã đạt được mục đích là đảm bảo Iran không phát triển vũ khí hạt nhân, đồng thời kêu gọi nhân dân Iran và các lãnh đạo nước này tôn trọng thỏa thuận sau quyết định của Tổng thống Mỹ.

Đại diện cấp cao EU cũng bày tỏ đặc biệt lo ngại trước thông báo của Tổng thống Mỹ Donald Trump về những lệnh trừng phạt mới đối với Iran và khẳng định EU sẽ hành động để bảo vệ những lợi ích kinh tế của mình.
Bà Mogherini đánh giá miễn là Iran tiếp tục thực hiện các cam kết liên quan đến chương trình hạt nhân như họ đã và đang làm, EU sẽ tiếp tục thực hiện một cách đầy đủ và hiệu quả các nội dung của thỏa thuận hạt nhân với nước này.

Bà cũng nhấn mạnh EU hoàn toàn tin tưởng vào công việc, thẩm quyền và sự độc lập của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) khi cơ quan này đã công bố 10 báo cáo xác nhận rằng Iran đã hoàn toàn tuân thủ các cam kết của mình./.
Tổng thư ký Liên hợp quốc (TTK LHQ) Antonio Guterres cũng đã hối thúc các nước ký thỏa thuận hạt nhân Iran tuân thủ những cam kết của mình sau khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố Mỹ rút khỏi thỏa thuận này, hay còn được gọi là Kế hoạch hành động chung toàn diện (JCPOA).

Tuyên bố của ông Guterres nêu rõ: "Tôi kêu gọi các nước tham gia JCPOA tuân thủ hoàn toàn những cam kết riêng rẽ của mình theo JCPOA và tất cả các nước thành viên khác ủng hộ thỏa thuận này".

TTK LHQ cũng bày tỏ quan ngại sâu sắc trước quyết định trên của Mỹ. Ông nhấn mạnh rằng những quan ngại liên quan đến việc thực thi thỏa thuận hạt nhân cần phải được giải quyết thông qua những cơ chế được thiết lập trong JCPOA.