Ngành công thương sẽ hỗ trợ tối đa cho cộng đồng doanh nghiệp

Sau khi góp phần vào thành tích xuất nhập khẩu ấn tượng với hơn 500 tỷ USD, năm 2020, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục các hoạt động cải cách hành chính, cắt giảm điều kiện kinh doanh, góp phần hoàn thiện thể chế, đàm phán và thực thi các Hiệp định thương mại tự do (FTA)… để góp phần đảm bảo phát triển bền vững hoạt động xuất nhập khẩu và hỗ trợ tối đa cho cộng đồng doanh nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh đã khẳng định như vậy với phóng viên TTXVN về định hướng phát triển của ngành công thương trong năm tới.

Bộ trưởng Bộ Công thương Trần Tuấn Anh. Ảnh: Trần Việt - TTXVN

Phóng viên: Tiếp nối thành công của năm 2019 với việc hoàn thành và vượt mức tất cả các chỉ tiêu của Quốc hội, Chính phủ giao, xin Bộ trưởng cho biết mục tiêu phấn đấu trong năm 2020 của Bộ Công Thương là gì?

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Năm 2020 là năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm 2016-2020 và cũng là năm tiến hành đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII.

Vì vậy, để góp phần đạt tốc độ tăng trưởng GDP của cả nước năm 2020 tăng 6,8% đã được Quốc hội giao cho Chính phủ, ngành công thương phấn đấu chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng từ 9-10% so với năm 2019; tổng kim ngạch xuất khẩu tăng khoảng 7%; tỷ lệ nhập siêu so với tổng kim ngạch xuất khẩu dưới 3%; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng từ 11-11,5%.

Đặc biệt, Bộ sẽ tập trung cân đối về điện bởi nhu cầu điện năm 2020 dự kiến tăng khoảng 9,1% so với năm 2019, điện sản xuất và mua năm 2020 khoảng 265,4 tỷ kWh.

Tuy nhiên, bối cảnh năm 2020 tiếp tục có nhiều yếu tố khó khăn nhưng Bộ Công Thương sẽ vẫn tập trung các nguồn lực, triển khai các giải pháp để phấn đấu tăng trưởng xuất khẩu đạt từ 7-8%.

Dự kiến các mặt hàng xuất khẩu có kim ngạch cao tiếp tục là điện thoại các loại và linh kiện; máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, dệt may, giày dép.

Về tăng trưởng xuất khẩu, Bộ Công Thương kỳ vọng các mặt hàng hưởng lợi từ các FTA sẽ duy trì được nhịp độ tăng trưởng xuất khẩu tốt như: dệt may; da giày; gỗ và sản phẩm gỗ; túi xách, vali, mũ, ô dù; máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng.

Ngoài ra, các mặt hàng nông, thủy sản cũng sẽ phục hồi dần sau khi sụt giảm khá mạnh trong năm 2019. Sữa cũng là một mặt hàng được chờ đợi có sự tăng trưởng xuất khẩu mạnh sau khi chính thức xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc.

Do đó, Bộ Công Thương cho rằng, nhiệm vụ quan trọng hàng đầu hiện nay là phải tạo điều kiện ổn định về vĩ mô và tạo môi trường hòa bình thuận lợi để phục vụ cho hợp tác của Việt Nam với các đối tác.

Mặt khác, tập trung vào các động lực cho tăng trưởng bằng cải cách thể chế cũng như pháp lý để có được sự phát triển về chiều sâu, gắn kết chặt chẽ với các hoạt động đầu tư và hội nhập; nỗ lực trong hợp tác với các đối tác thương mại, nhất là đối tác có FTA để khai thác thị trường.

Cuối cùng là khung khổ hợp tác công tư giữa cơ quan nhà nước với cộng đồng doanh nghiệp. Bởi chủ thể của hội nhập kinh tế cũng như hoạt động xuất nhập khẩu chính là cộng đồng doanh nghiệp, còn nhà nước chỉ kiến tạo.

Chính phủ đã và đang triển khai nhiều giải pháp, từ các chương trình hành động đến các kế hoạch cải cách để xây dựng môi trường kiến tạo. Vì thế, Bộ Công Thương cũng sẽ tự xác định mình trong chương trình lớn đó để góp phần đảm bảo phát triển bền vững hoạt động xuất nhập khẩu hỗ trợ tối đa cho cộng đồng doanh nghiệp.

Phóng viên: Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) đã và đang tạo ra sức hút mới cho đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Tuy nhiên, căng thẳng trong quan hệ chính trị, thương mại giữa các nền kinh tế lớn đã tạo ra thách thức với xuất khẩu của Việt Nam. Vậy, Bộ Công Thương có giải pháp gì để xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng trong năm 2020 thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh: Hiệp định CPTPP chính thức có hiệu lực từ đầu năm 2019 và Hiệp định EVFTA, Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) mới được ký kết cũng đã và đang tạo ra sức hút mới cho FDI vào Việt Nam.

Với các FTA vừa được ký kết với EU, không chỉ có dòng vốn đầu tư có chất lượng từ EU sẽ gia tăng vào Việt Nam mà dòng vốn FDI nói chung từ các quốc gia khác cũng sẽ vào Việt Nam nhiều hơn.

Theo số liệu của Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tính đến hết tháng 11/2019, tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài đạt gần 31,8 tỷ USD, tăng 3,1% so với cùng kỳ năm 2018. Vốn thực hiện của dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài đạt 17,62 tỷ USD, tăng 6,8% so với cùng kỳ năm 2018.

Tuy nhiên, xung đột thương mại gây ra sự xáo trộn chuỗi cung ứng toàn cầu của nhiều mặt hàng. Các công ty Việt Nam đã và đang tham gia tích cực vào chuỗi cung ứng toàn cầu ở những vai trò khác nhau sẽ chịu sự tác động tiêu cực đến hoạt động kinh doanh.

Bên cạnh đó, xu hướng về tăng cường bảo hộ thông qua việc ban hành các quy định, tiêu chuẩn mới về chất lượng, an toàn thực phẩm, nguồn gốc sản phẩm, đặc biệt với các sản phẩm nông-lâm-thuỷ sản… gắn với thực tế cơ cấu sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam vẫn chưa có nhiều chuyển đổi rõ rệt, đặc biệt là cải thiện về mặt chất lượng.

Mặt khác, biến động của đồng Nhân dân tệ như một biện pháp đối kháng với các biện pháp trừng phạt về thuế quan của Hoa Kỳ cũng khiến hàng hóa của Việt Nam gặp bất lợi khi xuất khẩu sang thị trường này. Kết quả xuất khẩu năm 2019 cũng đã chứng kiến kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc giảm.

Đáng lưu ý, gần đây việc Việt Nam xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng nhanh dẫn đến xuất siêu sang Hoa Kỳ tăng nhanh, đòi hỏi cần các nỗ lực hợp tác với Hoa Kỳ để đảm bảo thương mại hai chiều tiếp tục thuận lợi.

Thách thức tiếp theo là sự gia tăng nguy cơ gian lận thương mại về xuất xứ hàng hóa bởi Hoa Kỳ là nước cho phép nhà nhập khẩu tự chứng nhận xuất xứ.

Do vậy, để tiếp tục giữ vững đà tăng trưởng trong năm 2020, Bộ Công Thương chú trọng tổ chức khai thác, tận dụng cơ hội từ các FTA để tìm giải pháp phát triển thị trường và tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp.

Hơn nữa, Bộ sẽ thúc đẩy hoạt động quảng bá hình ảnh, sản phẩm và xây dựng thương hiệu ngành hàng, sản phẩm xuất khẩu tại các thị trường trọng điểm và nhiều tiềm năng; xây dựng thương hiệu cho một số sản phẩm xuất khẩu chủ lực.

Cùng với đó, Bộ đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư kinh doanh và rà soát các văn bản quy phạm pháp luật; triển khai thực hiện dịch vụ công trực tuyến với các thủ tục hành chính.

Đặc biệt, Bộ Công Thương sẽ tăng cường quản lý nhà nước về gian lận xuất xứ để đảm bảo các cam kết quốc tế và phát triển bền vững xuất nhập khẩu.

Các FTA này có hiệu lực là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam mở rộng thị trường cũng như được hưởng các ưu đãi thuế quan vào các nước cùng tham gia.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực cũng xuất hiện tình trạng hàng hóa nước ngoài đội lốt “Made in Vietnam” để hưởng ưu đãi thuế quan vào các thị trường mà Việt Nam vừa ký kết.

Nhằm hạn chế tình trạng trên, ngoài việc hoàn thiện các văn bản cấp Luật như: ban hành Luật Ngoại thương năm 2018, sửa đổi Luật Cạnh tranh năm 2019 và sắp tới là đề xuất sửa Luật Bảo vệ người tiêu dùng, Bộ Công Thương đang chủ trì, phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng riêng một Thông tư về vấn đề này.

Mặt khác, Bộ sẽ phối hợp với các cơ quan có liên quan đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra, giám sát thị trường; đa dạng hóa thông tin, tuyên truyền chính sách pháp luật cho doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Đặc biệt, việc xử lý tình trạng hàng hóa nước ngoài đội lốt “Made in Vietnam” cần sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa các cơ quan có liên quan và các cơ quan hữu quan ở nước ngoài nhất là các quốc gia có chung đường biên giới hoặc có quan hệ thương mại hai chiều.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!