Nỗ lực tái sinh hệ sinh thái dòng sông “biểu tượng của châu Âu”

Theo phóng viên TTXVN tại Paris, một chương trình hợp tác môi trường giữa Pháp và Đức đang mang lại hy vọng cho việc tái sinh hệ sinh thái sông Rhin – con sông biểu tượng của châu Âu từng bị tổn hại nặng nề bởi hàng thế kỷ can thiệp của con người.

Việc thả 20 cá thể rùa cistude châu Âu (Emys orbicularis), được nuôi tại Công viên động – thực vật học thành phố Mulhouse (tỉnh Haut-Rhin, miền Đông nước Pháp), xuống vùng đất ngập nước Neubourg-sur-le-Rhin (bang Baden-Württemberg, miền Tây Nam nước Đức) là minh chứng cụ thể cho nỗ lực hợp tác khoa học xuyên biên giới nói trên.

Rùa cistude châu Âu - loài rùa nước ngọt nhỏ màu đen có đốm vàng, từng sinh sống phổ biến dọc theo lưu vực sông Rhin - gần như biến mất vào thế kỷ XX do việc kè hóa dòng sông, khai thác cát và làm khô các vùng đầm lầy. Từ năm 2015, các nhà khoa học và cơ quan bảo tồn hai nước đã phối hợp khôi phục môi trường sống tự nhiên, tái tạo các hồ nước và thả dần các cá thể rùa trưởng thành về tự nhiên.

Dự án được triển khai trong khuôn khổ chương trình Emys-R do Liên minh châu Âu tài trợ, quy tụ các đối tác đến từ Pháp, Đức, Latvia và Ba Lan. Ở Pháp, chương trình do Cộng đồng châu Âu Alsace chủ trì, với kinh phí khoảng 1,3 triệu euro (khoảng 1,5 triệu USD), cùng sự tham gia của Công viên động-thực vật học Mulhouse, Viện nghiên cứu liên ngành Hubert Curien (thuộc Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp – CNRS và Đại học Strasbourg). Phía Đức có sự phối hợp của Hiệp hội bảo tồn thiên nhiên NABU và Đại học Kaiserslautern-Landau.

Giám đốc Công viên Mulhouse Benoît Quintard cho biết, việc thả rùa vào đầu tháng 10 vừa qua “là sự cụ thể hóa trên thực địa của tầm nhìn hợp tác châu Âu”, sau nhiều năm chỉ dừng lại ở giai đoạn lập kế hoạch và nghiên cứu. “Chúng tôi đã phải phục hồi các hồ tự nhiên, kiểm soát hệ sinh thái rồi mới dần đưa các cá thể rùa ra môi trường tự nhiên, đảm bảo phúc lợi động vật trong mọi giai đoạn,” ông Benoît Quintard nói.

Nhờ hợp tác khoa học giữa hai nước, quần thể rùa cistude được bảo đảm đa dạng di truyền, giúp tăng khả năng thích nghi và duy trì sinh sản trong tự nhiên. Trong gần một thập kỷ, khoảng 1.000 cá thể rùa đã được thả về môi trường tự nhiên ở hai bên biên giới sông Rhin, trong đó một nửa tại vùng Alsace của Pháp.

Rùa cistude ngày nay được xem là “đại sứ” của các vùng đất ngập nước – hệ sinh thái quan trọng nhưng dễ bị tổn thương. Theo nghiên cứu mới của CNRS, các cá thể rùa được tái thả còn góp phần kiểm soát các loài xâm lấn như trai vằn (Dreissena polymorpha) và tôm càng calicot, hai loài ngoại lai gây mất cân bằng sinh thái tại khu vực Thượng Rhin.