Quốc hội Mỹ sẽ khó thông qua TPP trong năm 2016. Nguồn: futurenews.co.nz
Tờ “Văn hối” của Đặc khu hành chính Hong Kong ngày 17/3 nhận định: cùng với bầu cử sơ bộ Tổng thống Mỹ được triển khai, viễn cảnh của Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) càng trở nên mơ hồ. Do ba ứng cử viên Tổng thống thống Mỹ tương đối được ủng hộ và dẫn đầu hiện nay đều có thái độ phủ định rõ ràng đối với TPP.
Báo trên dẫn tờ “The Wall Street Daily” mới đây nêu rõ, tâm lý chống tự do thương mại dường như đang chiếm thế thượng phong trong cả Đảng Dân chủ và Đảng Cộng hòa Mỹ, điều này khiến cho khả năng trong năm nay Quốc hội Mỹ thông qua TPP càng trở nên xa vời.
Ứng cử viên Tổng thống Mỹ của Đảng Dân chủ hiện nay là bà Hillary Diane Rodham Clinton và ông Bernie Sanders, cũng như ứng cử viên của Đảng Cộng hòa là tỷ phú Donald Trump đều phản đối TPP, ít nhất là phản đối Hiệp định TPP đã được ký kết chính thức giữa 12 nước thành viên.
Tháng 2/2016 vừa qua, tại Auckland (New Zealand), đại diện của 12 nước thành viên TPP chính thức ký kết Hiệp định TPP, kết thúc quá trình đàm phán TPP kéo dài hơn 5 năm qua.
Nhưng hiệp định tự do thương mại bao trùm 40% sản lượng kinh tế toàn cầu này muốn có hiệu lực còn phải đòi hỏi trình tự xem xét phê chuẩn trong nước của 12 nước thành viên TPP.
Nhìn từ tình hình hiện nay, các nước thành viên xem xét thông qua TPP, nhất là Quốc hội Mỹ, quả là không dễ dàng.
Các chuyên gia kinh tế Trung Quốc cho rằng, ba ứng cử viên hàng đầu cho chức Tổng thống Mỹ nhiệm kỳ tới đều phản đối TPP, điều này đối với đương kim Tổng thống Mỹ Obama sẽ là một thử thách lớn.
Thượng nghị sỹ Mỹ Mitch McConnell đã nói rõ rằng sau bầu cử Tổng thống mới tiến hành trình tự xem xét TPP. Theo kế hoạch trước đây, sau khi kết thúc điều tra ảnh hưởng của TPP vào tháng Năm tới, Chính phủ Obama sẽ trình Quốc hội Mỹ dự luật liên quan, để trước khi ông Obama mãn nhiệm vào đầu năm 2017, TPP được Quốc hội Mỹ thông qua.
Hiện nay, hai đảng Dân chủ và Cộng hòa Mỹ đang bận rộn với công việc bầu cử Tổng thống khóa tới. Mà cái gọi là tự do thương mại tiêu chuẩn cao TPP đang trở thành đối tượng công kích của ba ứng cử viên sáng giá của chức Tổng thống Mỹ khóa mới.
Tỷ phú Donald Trump đã tuyên bố thẳng thắn rằng khẩu hiệu tranh cử là “xóa bỏ mọi hiệp định tự do thương mại”. Còn bà Hillary, từng được ông Obama ủng hộ, hiện cũng đã thay đổi giọng điệu để lấy lòng cử tri. Ngoài ra, bà Hillary còn “vạch” rõ “giới hạn” khoảng cách với Obama, phản đối TPP phiên bản hiện nay, cho rằng TPP phiên bản hiện tại ở trình độ quá thấp.
Trong bối cảnh trên, phần đông các chuyên gia kinh tế Trung Quốc nhận định, thời gian bỏ phiếu thông qua TPP tại Quốc hội Mỹ, nhiều khả năng sẽ giống như “Hiệp định tự do thương mại Mỹ - Hàn Quốc” trước đây, sẽ được đẩy lùi thời hạn thông qua.
Mới đây, Viện Nghiên cứu kinh tế quốc tế Peterson của Mỹ đưa ra dự đoán thời gian Quốc hội Mỹ bỏ phiếu thông qua TPP là năm 2017.
Theo văn bản ký kết cuối cùng của TPP, nếu trong hai năm sau khi ký kết, toàn bộ 12 nước thành viên hoàn tất trình tự trong nước, Hiệp định TPP sẽ có hiệu lực sau 60 ngày. Còn nếu trong vòng hai năm chưa hoàn tất trình tự trong nước của tất cả quốc gia thành viên, Hiệp định TPP sẽ có hiệu lực sau 60 ngày khi trên sáu nước chiếm 85% tổng lượng kinh tế của 12 nước thành viên hoàn tất trình tự trong nước.
Vấn đề là hiện nay, GDP của Mỹ chiếm hơn 50% GDP của 12 nước thành viên TPP. Điều này đồng nghĩa với một khi Mỹ chưa hoàn tất trình tự trong nước, TPP sẽ không thể có hiệu lực.