Saudi Arabia với kế hoạch thoát khỏi ảnh hưởng của dầu mỏ (Phần II)
Kế hoạch đại phẫu đầy tham vọng
Phó Thái tử Muhammad bin Salman, đồng thời là Bộ trưởng Quốc phòng kiêm người đứng đầu Hội đồng Kinh tế, thừa nhận với báo giới rằng "sự phụ thuộc quá mức vào dầu mỏ đang kìm hãm sự phát triển của Saudi Arabia", đồng thời bày tỏ tin tưởng Vương quốc Trung Đông này có thể tồn tại mà không cần dầu mỏ vào năm 2020.
Thông qua các cải cách kinh tế sâu rộng, Saudi Arabia hy vọng tăng thu ngân sách thêm 100 tỷ USD mỗi năm từ nay tới năm 2020; giảm tỷ trọng đóng góp vào ngân sách của dầu mỏ từ khoảng 80% hiện nay xuống còn 16% vào năm 2030, đồng thời tái cấu trúc các chính sách trợ cấp để tiết kiệm khoảng 30 tỷ USD/năm.
Nước này cũng sẽ xem xét chương trình cấp "thẻ xanh" cho người nước ngoài, giống như Mỹ, để thu hút giới doanh nhân đến làm ăn cũng như cho phép lao động nước ngoài đến làm việc, với mục tiêu mang lại nguồn thu khoảng 10 tỷ USD/năm.
Theo Tầm nhìn Kinh tế 2030", Saudi Arabia sẽ đưa tỷ lệ thất nghiệp từ 11,6% xuống 7%. Lĩnh vực bán lẻ được coi là một trong những động lực thúc đẩy việc làm. Du lịch tôn giáo cũng là một nguồn doanh thu quan trọng đối với Saudi Arabia, do đó kế hoạch cải tổ kinh tế sẽ thu hút 30 triệu khách hành hương vào năm 2030, từ 8 triệu USD hiện nay.
Theo kế hoạch nói trên, Saudi Arabia sẽ vẫn chưa đánh thuế thu nhập hay thuế lên các mặt hàng thiết yếu. Đặc biệt, "Tầm nhìn Kinh tế 2030" của Saudi Arabia đề ra mục tiêu thành lập Quỹ Đầu tư công (PIF) trị giá ít nhất 2.000 tỷ USD vào năm 2030 thông qua việc phát hành 5% cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) của Công ty dầu mỏ quốc doanh lớn nhất thế giới Saudi Aramco. Aramco hiện có trị giá hàng nghìn tỷ USD và chiếm gần 12% tổng sản lượng khai thác dầu của thế giới.
Với quy mô gấp đôi quỹ quốc gia của Na Uy, PIF sẽ giúp thúc đẩy phát triển các dự án ở trong và ngoài nước thuộc nhiều lĩnh vực, nhằm đa dạng hóa các nguồn thu cho chính phủ, thay vì dầu mỏ như hiện nay. Saudi Arabia cũng chú trọng phát triển các ngành công nghiệp phi dầu mỏ như năng lượng sách, điện, vũ khí quân sự, khai khoáng...
Khả thi hay ảo tưởng?
Với "Tầm nhìn Kinh tế 2030", Saudi Arabia có tham vọng tăng gấp đôi quy mô nền kinh tế lên khoảng 1.600 tỷ USD vào năm 2030, trở thành nền kinh tế lớn thứ 15 thế giới, từ vị trí 19 hiện nay.
Tuy nhiên, bản kế hoạch cải tổ kinh tế với vỏn vẹn 40 trang của Phó Thái tử Mohammed bin Salman chỉ đưa ra các các con số và mục tiêu hấp dẫn, mà không đề ra các giải pháp chi tiết, đó là chưa tính đến năng lực tổ chức thực hiện ở một xã hội vốn trì trệ do lệ thuộc quá lâu vào dầu mỏ. Do vậy, việc triển khai "Tầm nhìn Kinh tế 2030" sẽ không được như kỳ vọng.
Trước hết, liên quan đến vấn đề thành lập PIF, việc cổ phần hóa Aramco sẽ mất nhiều thời gian chứ không thể "một sớm một chiều", vì quy mô huy động vốn quá lớn, giữa lúc giá dầu thấp sẽ khiến các nhà đầu tư trong và ngoài nước không "mặn mà" với việc rót vốn vào công ty này. Đó là chưa kể đến những rủi ro từ tình hình địa chính trị tại Trung Đông.
Các nhà đầu tư còn lo ngại trước những nguy cơ tiềm ẩn xuất phát từ mối quan hệ căng thẳng giữa Saudi Arabia và Iran, đặc biệt sau khi Riyadh phát động "chiến tranh ủy nhiệm" tại nước láng giềng Yemen.
Kế hoạch đại tu kinh tế cũng không nêu ra các biện pháp nhằm tăng thu ngân sách ngoài dầu mỏ từ 43,5 tỷ USD lên 267 tỷ USD vào năm 2030, trong khi hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) của Saudi Arabia đều yếu và có sức cạnh tranh thấp.
Tỷ trọng đóng góp trong GDP của các SME nếu tăng theo kế hoạch cũng chỉ là 35% GDP, trong khi tỷ lệ này ở các nền kinh tế tiên tiến là hơn 70%.
Saudi Arabia cũng chưa có cách nào để có thể giải bài toán tạo 1,3 triệu việc làm cho lao động trong nước vào năm 2020, vì năm 2015 con số này chỉ đạt chưa đến 50.000 việc làm.
Hơn nữa, chương trình cải tổ kinh tế cần phải đi kèm với những điều chỉnh chính sách, sửa đổi luật liên quan đến nhiều lĩnh vực, Điều đáng lưu ý nữa là, chương trình thu hút lao động nước ngoài cùng với các điều chỉnh chính sách trợ cấp có nguy cơ gây bất ổn xã hội.
Tất cả những mục tiêu trên đều nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và giảm bớt sự phụ thuộc của nguồn thu ngân sách vào dầu thô, trong bối cảnh giá dầu sụt giảm triền miên, là bước đi đúng hướng và cần thiết, song nếu không có năng lực thực hiện cũng như cách thức và lộ trình hợp lý thì "Tầm nhìn Kinh tế 2030" sẽ chỉ là ảo tưởng!
Xem phần I tại đây
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Saudi Arabia sẽ đóng băng sản lượng nếu các nước khác có hành động tương tự
14:34' - 02/04/2016
Hoàng thái tử Saudi Arabia Mohammed Ben Salmane ngày 1/4 nói rằng Ryad sẽ "đóng băng" sản lượng dầu thô nếu các nước sản xuất chủ chốt, trong đó có Iran, cũng làm như vậy.
-
Hàng hoá
Giá dầu mất khoảng 4% sau tuyên bố của Saudi Arabia
13:45' - 02/04/2016
Giá dầu trong phiên cuối tuần đảo chiều đi xuống sau khi phục hồi trong hai phiên liên tiếp trước đó do tình trạng dư cung tiếp tục “ám ảnh” thị trường dầu mỏ thế giới.
-
Kinh tế Thế giới
Saudi Arabia muốn vay nợ nước ngoài 6-8 tỷ USD
11:30' - 10/03/2016
Saudi Arabia đang tìm kiếm một khoản vay khoảng 6-8 tỷ USD từ ngân hàng nước ngoài trong năm nay. Đây sẽ là khoản vay nước ngoài giá trị lớn đầu tiên của nước này trong hơn một thập kỷ qua.
-
Kinh tế Thế giới
Saudi Arabia điều chỉnh giá dầu xuất khẩu
20:57' - 03/03/2016
Nhà sản xuất dầu mỏ lớn nhất thế giới Saudi Arabia ngày 2/3 đã nâng giá dầu giao tháng 4/2016 bán sang hai thị trường châu Á, châu Âu đồng thời giảm nhẹ giá dầu bán sang thị trường Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Saudi Arabia giảm giá dầu bán cho châu Âu, tăng giá cho châu Á
07:00' - 07/01/2016
Ngày 6/1, Saudi Arabia đã quyết định giảm giá dầu thô giao tháng 2/2016 cho châu Âu nhằm giữ thị phần trong bối cảnh thị trường dầu mỏ đang dư thừa nguồn cung.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
ASEAN sẵn sàng cho vai trò quan trọng hơn trong nền kinh tế toàn cầu
14:47'
Với quy mô kinh tế là 3.800 tỷ USD, ASEAN có thể trở thành nền kinh tế lớn thứ tư trên thế giới, trong đó lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là AI sẽ thúc đẩy tăng trưởng thương mại trong tương lai.
-
Kinh tế Thế giới
IMF: Bản dự báo mới sẽ phản ánh “bức tranh kinh tế” đầy phức tạp
13:19'
Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) ngày 12/6 cho biết dự báo tăng trưởng toàn cầu sắp tới vào tháng 7/2025 sẽ cân nhắc cả những diễn biến thương mại tích cực lẫn tiêu cực.
-
Kinh tế Thế giới
Hạ viện Mỹ thông qua dự luật thu hồi 8,3 tỷ USD cho viện trợ nước ngoài
07:46'
Hạ viện Mỹ ngày 12/6 đã thông qua yêu cầu của Tổng thống Donald Trump về việc thu hồi 9,4 tỷ USD dành để chi tiêu cho viện trợ nước ngoài và phát thanh truyền hình công cộng.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Mỹ ký lệnh bãi bỏ các quy định về khí thải của bang California
07:46'
Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức ký phê chuẩn 3 nghị quyết được Quốc hội thông qua nhằm chấm dứt các quy định khí thải nghiêm ngặt của bang California
-
Kinh tế Thế giới
Vụ rơi máy bay tại Ấn Độ: Tìm thấy người sống sót trên chuyến bay
22:28' - 12/06/2025
Hãng tin ANI dẫn nguồn tin cảnh sát cho biết đã tìm thấy 1 người sống sót trên chuyến bay gặp nạn tại Ấn Độ, trong khi có 1 hành khách khác đã được đưa tới bệnh viện và đang được điều trị.
-
Kinh tế Thế giới
Trung Quốc cấp phép sản xuất hàng loạt máy bay AG600
21:27' - 12/06/2025
Ngày 11/6, Cục hàng không dân dụng Trung Quốc đã chính thức cấp giấy chứng nhận sản xuất hàng loạt máy bay AG600 Côn Long (Kunlong) - máy bay lưỡng cư cỡ lớn do Trung Quốc tự phát triển.
-
Kinh tế Thế giới
EU áp thuế nhập khẩu mới đối với phân bón từ Nga
20:14' - 12/06/2025
Ngày 12/6, Liên minh châu Âu (EU) đã chính thức phê duyệt áp thuế mới đối với phân bón nhập khẩu từ Nga, dù vấp phải sự phản đối của một bộ phận nông dân châu Âu.
-
Kinh tế Thế giới
Nhu cầu du lịch Việt Nam của khách Nga tăng mạnh
15:14' - 12/06/2025
Thái Lan vẫn là điểm đến ưa thích của khách du lịch Nga, nhưng nhu cầu đi du lịch tại Việt Nam đã tăng mạnh với mức tăng 140% lượng du khách Nga vào mùa Hè này.
-
Kinh tế Thế giới
Thuế quan của Mỹ: Hàn Quốc đẩy nhanh đàm phán thương mại trước thời hạn chót
12:41' - 12/06/2025
Tân Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc Yeo Han Koo tuyên bố sẽ đẩy nhanh tiến trình đàm phán thương mại với Mỹ, trong bối cảnh chỉ còn chưa đầy một tháng nữa lệnh tạm hoãn áp thuế đối ứng của Mỹ kết thúc.