Sức sống của các công ty “kỳ lân” Trung Quốc

Theo báo Liên hợp buổi sáng, số lượng các công ty Internet đang trỗi dậy của Trung Quốc vươn ra nước ngoài nhiều không đếm xuể, và điều quan trọng hơn là sức ảnh hưởng của những công ty này ở thị trường Âu-Mỹ và Nam Á ngày càng gia tăng. 

Những người bi quan có thái độ chỉ trích Trung Quốc cho rằng đến nay Trung Quốc vẫn chưa phát triển được các công ty công nghệ của mình, dựa vào công nghệ của phương Tây mới là chìa khóa thành công của Trung Quốc. Trong khi đó, những người theo trường phái lạc quan xem sự trỗi dậy trên trường quốc tế của các công ty công nghệ Trung Quốc là thành quả của sự tích lũy nhanh chóng về năng lực học hỏi công nghệ, với tư cách là người đi sau, Trung Quốc là bậc thầy về học hỏi.

Xét về bề ngoài, quả thực Trung Quốc có nhiều công ty công nghệ, nhưng không tương xứng với mức độ thịnh vượng của Trung Quốc, hơn nữa những công ty này dường như chưa hiện diện trong 20 năm trước đó. Điều thú vị là cảm nhận của người Trung Quốc đối với hiện tượng này thua xa so với những người bên ngoài, thậm chí hoàn toàn không quan tâm.  

Tuy nhiên, dù thế nào, điều này cũng mang lại một số lúng túng cho các giới bên ngoài khi đánh giá về thực lực công nghệ và năng lực sáng tạo của Trung Quốc. Rốt cuộc Trung Quốc có sức mạnh công nghệ thực sự hay không? Liệu Trung Quốc có chắc chắn thua Mỹ trong cạnh tranh công nghệ hay không? Những câu hỏi này thường xuất hiện trong các hội nghị hoặc diễn đàn, nhưng câu trả lời thường không giống nhau.

Ở mức độ nhất định nào đó, sự tích lũy nhanh chóng về năng lực học hỏi quả thực đã phơi bày bí mật thành công của nền kinh tế Trung Quốc. Trình độ công nghệ không quyết định thành công của nền kinh tế. 

Trên thực tế, đổi mới công nghệ là kết quả của sự phát triển kinh tế được các doanh nghiệp thúc đẩy, không một nhà khởi nghiệp nào lựa chọn khởi nghiệp để có công nghệ mới, thực tế chứng minh ngược lại, thành công của khởi nghiệp đã cung cấp tiền đề và khả năng cho các kịch bản ứng dụng công nghệ mới.  

Quả thực, những năm qua, Trung Quốc đối diện với thách thức bao vây bên ngoài và sự kiềm chế công nghệ từ các nước phát triển ngày càng nghiêm trọng, đồng thời quyết tâm quản lý trật tự kinh tế và xóa bỏ rủi ro tài chính bên trong của chính phủ cũng gây ra nhiều tranh cãi trên thị trường. Tuy nhiên, kinh tế không đình trệ như dự đoán của những người bi quan. Trên thực tế, những chính sách và sự kiện gây xáo trộn kỳ vọng thị trường thực sự không ngăn cản hưng phấn lập nghiệp và sự ra đời của các công ty mới.   

Hiện tượng này chắc chắn quy vào nguyên nhân do Trung Quốc có quy mô dân số khổng lồ. Không chỉ như vậy, do thị trường 1,4 tỷ dân này có hệ thống giao thông, viễn thông, Internet phát triển và chuỗi cung ứng linh hoạt, và được kết nối với nhau một cách ngoài sức tưởng tượng. 

Những năm qua, mặc dù tình trạng các nhà đầu tư nước ngoài trên lĩnh vực sản xuất rút khỏi Trung Quốc tiếp tục diễn ra, nhưng trên thực tế điều này không phải do họ cảm thấy không nhận được sự đãi ngộ công bằng, mà do không thể thành công trong việc cạnh tranh với doanh nghiệp bản địa, thực hiện nội địa hóa. Ngay cả những công ty quốc tế thâm nhập sâu thị trường Trung Quốc đầy tự tin cũng không tránh khỏi thực tế tàn khốc phải cạnh tranh với các công ty của Trung Quốc.

Ở thị trường Trung Quốc, lợi thế công nghệ là yếu tố tạm thời. Ngay cả khi công nghệ của các công ty quốc tế tốt hơn, nhưng các công ty Trung Quốc có ưu thế rõ ràng hơn trong việc phục vụ thị trường Trung Quốc, phù hợp với nhu cầu thị trường hơn và chính sách linh hoạt hơn. Đặc biệt, điều quan trọng hơn là họ học tập rất nhanh, đồng thời phát triển trưởng thành từ quá trình cạnh tranh khốc liệt. Sự kết hợp giữa khả năng học hỏi tích lũy trong mấy chục năm qua và quy mô thị trường khổng lồ của Trung Quốc quả thực đã tạo ra động lực lập nghiệp ở Trung Quốc. 

Trên thực tế, Trung Quốc có một lượng lớn các công ty nhỏ và vừa thành công mà mọi người chưa biết đến. Những công ty được gọi là kỳ lân và “quán quân ẩn hình” này không chỉ có số lượng kinh ngạc, mà còn liên tục đổi mới trên lĩnh vực ứng dụng công nghệ.

Chuỗi cung ứng phát triển và hiệu quả cao của Trung Quốc cũng đã hình thành một lượng lớn các công ty khởi nghiệp lấy đối tượng khách hàng nước ngoài làm mục tiêu. Điều trớ trêu là ở Trung Quốc mọi người ít quan tâm đến việc Trung Quốc có rất nhiều công ty “quán quân ẩn hình” hoặc kỳ lân đang phục vụ thị trường nước ngoài. Trên thực tế, sức ảnh hưởng của những công ty này ở thị trường Âu-Mỹ vượt qua sức ảnh hưởng ở Trung Quốc.   

Những nhà khởi nghiệp nhận thức được họ có thể tận dụng tối đa hệ thống kho bãi, phân phối và hậu cần hiệu quả cao của Trung Quốc, cũng như khả năng vượt trội trên lĩnh vực thiết kế sản phẩm và gia công sản xuất để phục vụ thị trường nước ngoài. Đây là khả năng cạnh tranh quốc tế mà họ có thể khai thác. Hơn nữa, đây là thực tế đang diễn ra, ví dụ điển hình là một công ty có tên Shein bất ngờ nhận được sự chú ý rộng rãi của các phương tiện truyền thông Trung Quốc vào năm ngoái.

Quả thực, những năm gần đây, mặc dù công ty thương mại điện tử xuyên biên giới B2C (Business-to-Consumer) đăng ký ở thành phố Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, tập trung vào lĩnh vực thời trang nhanh này được định giá 15 tỷ USD, nhưng không được người dân địa phương biết đến.

Nhờ “Báo cáo nghiên cứu doanh nghiệp Kỳ lân Trung Quốc năm 2021” do một công ty tư vấn công bố năm ngoái, Shein mới lọt vào mắt công chúng. Theo báo cáo này, hiện nay Trung Quốc có 251 doanh nghiệp kỳ lân, trong đó Nam Kinh có 11 doanh nghiệp và Shein lần đầu tiên lọt vào top 10, trở thành siêu kỳ lân, nhanh chóng lọt vào tầm ngắm của các nhà đầu tư.

10 năm trước, Shein chỉ là một nhà thương mại điện tử xuyên biên giới kinh doanh quần áo thời trang. Tương tự như phần lớn các nhà thương mại điện tử xuyên biên giới của Trung Quốc, ngoài website của công ty, Shein chủ yếu dựa vào các trang thương mại điện tử của Mỹ như Amazon và eBay.