Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: AFP/TTXVN
Trang mạng Trường nghiên cứu quốc tế RSIS, Singapore, mới đây đăng bài của tác giả Chris Cheang - chuyên gia tại Trường nghiên cứu quốc tế RSIS, Đại học Công nghệ Nam Dương (NTU) - bình luận về chuyến thăm Singapore và tham dự các Hội nghị cấp cao của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Chuyến thăm Singapore lần đầu tiên của Tổng thống Nga Vladimir Putin từ ngày 13-15/11 trùng với thời điểm diễn ra Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị liên quan.
Trong chuyến thăm, Tổng thống Nga đã có cuộc hội đàm với Tổng thống Singapore Halimah Yacob, gặp Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long. Tổng thống Nga và người đồng cấp Singapore cũng chứng kiến lễ khai trương Trung tâm văn hóa Nga tại Singapore (RCC).
Theo đó, RCC được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc nghiên cứu văn hóa và ngôn ngữ Nga tại Singapore cũng như tạo thuận lợi cho việc trao đổi các hoạt động trình diễn, biểu diễn nghệ thuật, khoa học công nghệ. Tại chuyến thăm của Tổng thống Nga, hai bên đã ký kết 4 hiệp định song phương trên các lĩnh vực khác.
* Liên kết kinh tế giữa hai nước đang ngày càng phát triển
Chuyến thăm của ông Putin diễn ra sau chuyến thăm Singapore của Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev năm 2009 và hai năm sau khi Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long thăm Nga vào năm 2016.
Quan hệ thương mại song phương giữa hai bên trong thời gian qua tăng nhanh từ 1,9 tỷ SGD năm 2007 lên 7,4 tỷ SGD vào năm 2017. Tính đến năm 2017, có 690 công ty của Nga hoạt động tại Singapore, Nga là đối tác thương mại lớn thứ 24 của Singapore.
Nhiều công ty của Singapore cũng có mặt tại Moskva và các khu vực như Tatarstan và Penza. Tính đến cuối năm 2015, đầu tư của Singapore vào Nga ước tính đạt khoảng 420 triệu SGD với khoảng 20 doanh nghiệp trên các lĩnh vực công nghệ, hàng hóa tiêu dùng, dịch vụ, cơ sở hạ tầng và thương mại.
Các liên kết kinh tế của Singapore với Nga sẽ được tăng cường hơn nữa với vai trò tiềm năng của công ty năng lượng Pavilion (PE), công ty khí hóa lỏng (LNG) có trụ sở tại Singapore được thành lập bởi tập đoàn đầu tư toàn cầu Temasek, Singapore. Công ty hiện đang thực hiện dự án LNG trị giá 25,5 tỷ SGD với công ty cung cấp khí đốt tư nhân lớn nhất của Nga Novatek. Đây là lĩnh vực hợp tác tiềm năng giữa hai bên đã được hai bên ký kết trong chuyến thăm của Tổng thống Putin.
Trên thực tế, Singapore và Liên minh kinh tế Á-Âu (EEU) do Nga dẫn dắt đang thảo luận về một hiệp định thương mại tự do giữa hai bên cũng khiến cho chuyến thăm của Tổng thống Nga trở nên có giá trị. Hiện tại, Việt Nam là nước duy nhất trong khối ASEAN đã ký FTA với EEU vào năm 2016.
Chuyến thăm đầu tiên tới Singapore của Tổng thống Putin sẽ tạo thêm động lực để phát triển mối quan hệ song phương giữa hai bên lên một tầm cao mới, đặc biệt là các công ty của Nga đang tìm kiếm sự hiện diện tại Singapore và khu vực bằng việc sử dụng Singapore như một bàn đạp để thâm nhập vào các thị trường khác trong khu vực.
* Yếu tố địa chính trị của chuyến thăm
Một mục đích khác của Tổng thống Putin khi tiến hành chuyến thăm tới Singapore là nhằm củng cố nhận thức ngày càng tăng là việc phương Tây cô lập Nga trở nên vô ích.
Bằng việc tham dự Hội nghị thượng đỉnh ASEAN-Nga và lần đầu tiên tham dự thượng đỉnh Đông Á (EAS), Tổng thống Putin đã thành công trong việc phát tín hiệu cho các nước đối tác tại Đông Nam Á về việc Nga mở rộng chính sách xoay trục sang phía Đông. Nhiều nước tham gia EAS đã là những đối tác kinh tế quan trọng hoặc đang phát triển của Nga.
Bằng cách tham gia hai Hội nghị này, Tổng thống Putin đã đảm bảo với các đối tác tại Đông Nam Á và đặc biệt là ASEAN rằng Nga nghiêm túc trong việc tăng cường mối quan hệ; thứ hai ông cũng muốn cho Đông Nam Á thấy rằng Nga là một cường quốc được tính đến trong khu vực và không thể bỏ qua; cuối cùng chuyến thăm đánh tín hiệu đối với Mỹ và Trung Quốc cho biết Nga sẽ đóng vai trò tích cực hơn và tìm kiếm ảnh hưởng tại khu vực này.
* Tác động của chuyến thăm đối với ASEAN
Mối quan tâm đang gia tăng của Nga đối với khu vực châu Á-Thái Bình Dương cũng có tác động đối với ASEAN.
Một mặt, ASEAN nên chào đón sự hiện diện mạnh mẽ của Nga tại khu vực trong các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa và các lĩnh vực khác. Điều này có lợi cho cả hai bên nếu tình trạng hiện tại của mối quan hệ được thúc đẩy. Hơn nữa, khu vực này không thể trở thành “con tin” cho sự căng thẳng hiện nay về chính trị, chiến lược và kinh tế giữa Mỹ và Trung Quốc.
Mặt khác, ASEAN nên nhận thức được rằng sự cạnh tranh của các cường quốc tại khu vực sẽ ngày càng tăng nếu chuyến thăm của Tổng thống Nga dẫn tới sự chủ động mở rộng ảnh hưởng của Nga tại khu vực trên các lĩnh vực. Rõ ràng cả Mỹ và Trung Quốc sẽ không chào đón thêm bất cứ đối thủ nào hiện diện tại đây.
Tuy nhiên, không chắc rằng Nga sẽ có thể hoặc thậm chí có ý định đầu tư các nguồn lực cần thiết của mình để tăng cường hiện hữu tại khu vực. Bởi thực tế, mối quan hệ hiện tại của Nga với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc hay CHDCND Triều Tiên tại Đông Bắc Á trên các lĩnh vực kinh tế, chính trị và chiến lược là một ưu tiên cao hơn so với ASEAN và Đông Nam Á./.