Trước thềm cuộc họp lãi suất, Fed đối mặt với khó khăn mới

Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đối mặt với một rắc rối pháp lý mới khi công ty quản lý đầu tư Azoria Capital đệ đơn kiện Chủ tịch Jerome Powell và các nhà hoạch định chính sách khác tại tòa án liên bang Washington, D.C. Đơn kiện cáo buộc Fed vi phạm một đạo luật liên bang năm 1976 khi tổ chức các cuộc họp chính sách tiền tệ không công khai.

Đơn kiện của công ty Azoria Capital yêu cầu tòa án ban hành một lệnh cấm tạm thời, buộc Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) của Fed phải công khai các cuộc thảo luận của mình cho công chúng, bắt đầu từ phiên họp vào ngày 29-30/7, khi các nhà hoạch định chính sách nhóm họp tại Washington để quyết định về động thái lãi suất tiếp theo.

Vụ kiện diễn ra trong bối cảnh Fed đang chịu áp lực từ nhiều phía. Sức ép này được thể hiện rõ qua chuyến thăm bất thường của Tổng thống Mỹ đến ngân hàng trung ương để tham quan dự án cải tạo trị giá 2,5 tỷ USD của các tòa nhà thuộc khu National Mall. Ông Trump và các quan chức chính quyền khác đã có ý kiến trái chiều về dự án này vì chi phí bị đội lên.

Azoria Capital, công ty đứng sau vụ kiện, do giám đốc điều hành James Fishback lãnh đạo, một nhân vật có quan hệ thân cận với chính quyền Tổng thống Trump và từng là cố vấn cho Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE).

Trong đơn kiện, Azoria Capital lập luận rằng "bằng cách hoạt động ngoài sự giám sát của công chúng, FOMC đang cố tình làm suy yếu trách nhiệm giải trình công khai" và nếu một công ty như Azoria Capital không được tiếp cận theo thời gian thực với các cuộc thảo luận của FOMC, họ "không thể xem xét đầy đủ và tự bảo vệ mình trước những thay đổi chính sách của Fed có thể tạo ra biến động".

FOMC đã giữ nguyên lãi suất kể từ khi ông Trump nhậm chức, do nhiều nhà hoạch định chính sách cho rằng cần thêm thời gian để đánh giá các chính sách thương mại của ông Trump sẽ ảnh hưởng đến lạm phát như thế nào. Ông Trump đã liên tục chỉ trích ông Powell và Fed về quan điểm này, cho rằng lãi suất nên được cắt giảm ba điểm phần trăm.

Các nhà đầu tư dự đoán Fed sẽ không thay đổi lãi suất tại cuộc họp ngày 29-30/7, mặc dù hai thống đốc Fed đã cho biết họ có thể ủng hộ việc cắt giảm lãi suất.

Theo đơn kiện của Azoria Capital, lập trường chính sách hiện tại của Fed đặt ra những câu hỏi nghiêm túc về việc liệu chính trị, chứ không phải kinh tế, có đang chi phối chính sách tiền tệ hay không. Những câu hỏi này nhấn mạnh sự cần thiết phải có sự minh bạch từ FOMC.

Luật được Azoria Capital trích dẫn trong đơn kiện là Đạo luật "Government in the Sunshine Act" năm 1976, được thông qua sau vụ bê bối Watergate của Tổng thống Richard Nixon làm chấn động Washington và dẫn đến các kêu gọi tăng cường tính minh bạch trong Chính phủ Mỹ.

Đạo luật này yêu cầu các cơ quan liên bang phải mở các cuộc họp công khai. Tuy nhiên, luật này cũng cho phép các cuộc họp kín trong những trường hợp được miễn trừ, bao gồm cả khi việc công bố thông tin có thể được sử dụng để đầu cơ tài chính.

Fed đã viện dẫn quyền miễn trừ này để biện minh cho việc tổ chức các cuộc họp kín khi thảo luận về chính sách tiền tệ.

Tuy nhiên, Azoria Capital phản bác rằng không phải tất cả các cuộc thảo luận của FOMC đều có nguy cơ gây ra đầu cơ tài chính và luật quy định rằng để được miễn trừ, cơ quan đó phải bỏ phiếu để áp dụng và trong vòng một ngày, phải công bố lời giải thích tại sao lại đưa ra quyết định đó.

Azoria Capital cáo buộc FOMC đã "xem thường yêu cầu này" trong suốt 50 năm qua, không tổ chức bất kỳ cuộc họp công khai nào kể từ năm 1977.

Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho rằng sự độc lập cần có của Fed trong chính sách tiền tệ đang bị đe dọa bởi "sự lấn sân nhiệm vụ" sang các lĩnh vực phi chính sách. Ông kêu gọi Fed tiến hành một cuộc rà soát toàn diện đối với các hoạt động này.

Trong một bài đăng trên mạng xã hội X, ông Bessent cho biết quyền tự chủ của Fed đang bị đe dọa khi ngân hàng này liên tục lấn sân nhiệm vụ sang các lĩnh vực không thuộc sứ mệnh cốt lõi của mình, gây ra những chỉ trích xác đáng. Điều này đã vô tình phủ bóng đen lên sự độc lập của Fed trong chính sách tiền tệ.

Ông gọi chính sách tiền tệ của Fed là một "chiếc hộp châu báu" cần được bảo vệ nghiêm ngặt để duy trì sự độc lập. Ông cho rằng tính độc lập của Fed là nền tảng cho sự tăng trưởng và ổn định kinh tế liên tục của Mỹ.

Ông Bessent kêu gọi cần phải tiến hành một cuộc rà soát đối với quyết định của Fed trong việc khởi động dự án cải tạo quy mô lớn trụ sở chính vào thời điểm cơ quan này đang ghi nhận các khoản lỗ trong hoạt động. Ông không nói rõ ai nên tiến hành cuộc rà soát đó, và cho biết thêm rằng ông không biết hay có ý kiến gì về cơ sở pháp lý của dự án này.

Trong bài phát biểu trên kênh CNBC vào ngày 21/7, ông Bessent, người từng được ông Trump nhắc đến như một ứng cử viên có thể thay thế ông Powell, đã đặt ra một câu hỏi giả định rằng nếu đây là Cơ quan quản lý Hàng không Liên bang (FAA) và xảy ra nhiều sai sót như vậy, người ta sẽ phải xem xét lại nguyên nhân của sự việc. Ông cũng bày tỏ sự hoài nghi về vai trò của các chuyên gia có bằng cấp cao tại Fed.