Vị trí trung tâm của ASEAN trong chính sách của Tổng thống Putin

Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc họp ở Moskva ngày 21/6. Ảnh: AFP/TTXVN

Trang mạng scmp.com mới đây đăng bài viết có tiêu đề “Hội nghị thượng đỉnh tại Singapore - Chính sách xoay trục của Tổng thống Putin và chính sách chống Trung Quốc đã đưa ASEAN vào vị trí trung tâm” của tác giả Anton Tsvetov - chuyên gia Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Nga.
Theo bài viết, mùa hội nghị thượng đỉnh đang diễn ra rầm rộ, trong đó đáng chú ý là một sự kiện an ninh lớn của khu vực - Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS), một cuộc họp của các nhà lãnh đạo Hiệp hội các nước Đông Nam Á (ASEAN) và 8 đối tác đối thoại của họ. 
Điều thú vị về hội nghị thượng đỉnh thường niên này là sau khi kết thúc, các chuyên gia có xu hướng khó nhớ chính xác tất cả nội dung các cuộc họp, nhưng lại dồn sự chú ý vào nhân vật được cho là quan trọng nhất của hội nghị. 
Năm nay, sự tham dự của Tổng thống Nga Vladimir Putin là sự kiện quan trọng nhất. Người đứng đầu nhà nước Nga không tham dự hội nghị kể từ khi Nga trở thành một thành viên đầy đủ của diễn đàn EAS vào năm 2011, cho dù tầm quan trọng của châu Á-Thái Bình Dương ngày càng gia tăng trong chính sách đối ngoại của Nga.
Một lý do giải thích cho việc này là vì ông Putin thường xuyên tham dự các cuộc họp của Diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á-Thái Bình Dương (APEC) vốn được tổ chức gần với thời gian diễn ra hội nghị EAS, trong đó các thành viên tham gia cũng tương tự như nhau. 
Thông thường, Tổng thống Nga giao cho Thủ tướng hoặc thậm chí là Bộ trưởng Ngoại giao tham gia các hội nghị thượng đỉnh EAS. Tuy nhiên năm nay, Singapore lại là nước chủ nhà đăng cai cả hai hội nghị thượng đỉnh EAS và ASEAN. Diễn đàn APEC diễn ra tận Papua New Guinea, trong khi Singapore nằm ở gần Moskva hơn và họ cũng đang chuẩn bị kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao với Nga. 
Hội nghị EAS diễn ra vào ngày 14 và 15/11 rất thuận tiện cho Tổng thống Putin đến Singapore, nơi ông cũng thực hiện chuyến thăm cấp nhà nước và tham dự hội nghị thượng đỉnh ASEAN, trong khi Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev sẽ đến Port Moresby (thủ đô của Papua New Guinea) để tham dự APEC.
Giả sử vấn đề hậu cần là nhân tố chính trong sự thay đổi này của Nga thì cũng rất khó để đánh giá liệu chuyến đi đầu tiên của ông Putin đến dự EAS có gửi đi bất kỳ tín hiệu cụ thể nào không. 
Tại hội nghị thượng đỉnh EAS, dường như cả Tổng thống Mỹ Donald Trump lẫn Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình không tham dự, do đó ông Putin có thể trở thành vị khách quan trọng hàng đầu, cạnh tranh với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi và Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe - cả hai nhân vật này đều có mối quan hệ tuyệt vời với nhà lãnh đạo Nga. 
Điều này khiến Tổng thống Nga là tâm điểm chú ý và cho phép ông chứng minh rằng chính sách "xoay trục sang châu Á" của Nga không chỉ là xây dựng các mối quan hệ tốt hơn với Nhật Bản và Ấn Độ, hỗ trợ các cơ chế đa phương, mà còn là việc điều chỉnh chiến lược với Trung Quốc.

Hiện nay, sáng kiến hàng đầu của Nga tại hội nghị EAS là một cuộc đối thoại cấp chuyên gia về một kiến trúc an ninh khu vực, nhưng cho đến nay sáng kiến này chưa có nhiều sức hút. 
Tuy nhiên, mục tiêu cuối cùng (của Nga) là khá tham vọng - sắp xếp lại một cách hợp lý các cuộc đối thoại theo chủ đề an ninh tại các diễn đàn khác nhau như EAS, Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) và Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN để sao cho cùng một người sẽ không thảo luận về cùng một vấn đề trên các diễn đàn khác nhau./.