Bí ẩn về tập đoàn đang gây bão trên chính trường Canada. Ảnh: Reuters
Doanh nghiệp này đã được vay ít nhất 2 tỷ CAD trong hai thập kỷ qua, theo những số liệu mà tờ Globe & Mail thu thập được.
Đáng chú ý, phần lớn trong khoản tín dụng trên (khoảng 800 triệu CAD tới 1,7 tỷ CAD) được cấp cho SNC-Lavalin sau khi có tin Cảnh sát Hoàng gia Canada (RCMP) tiến hành điều tra về những cáo buộc tham nhũng tại tập đoàn này năm 2011.
SNC-Lavalin phải đối mặt với cáo buộc tham nhũng tại Canada, hai nước châu Á và ba nước châu Phi. Hồi năm 2015, các công tố viên liên bang Canada cáo buộc SNC-Lavalin tội danh tham nhũng và hối hộ trong các thương vụ tại Libya.
Theo Globe & Mail, tập đoàn SNC-Lavalin (hiện đang nằm trong “tâm bão” của vụ việc liên quan đến cựu Bộ trưởng Tư pháp Jody Wilson-Raybould) đã nhận hàng tỷ CAD hỗ trợ của EDC trong khuôn khổ của 19 thỏa thuận tín dụng.
Tập đoàn có trụ sở tại Montreal này đang sử dụng hàng chục nghìn lao động trên toàn Canada. Nếu bị kết án, SNC-Lavalin sẽ khó có thể nhận được hỗ trợ từ EDC cũng như những hợp đồng của chính phủ liên bang trong thời gian lên tới 10 năm.
Viện dẫn lý do “bí mật thương mại”, EDC từ chối tiết lộ con số chính xác về giá trị của các hợp đồng mà EDC cho SNC-Lavalin cũng như các khách hàng của tập đoàn này vay. Nhưng con số này ước dao động từ 2 tỷ CAD đến 4,3 tỷ CAD kể từ năm 2002.
EDC cũng bảo lãnh một khoản vay lên tới 500 triệu CAD dành cho SNC-Lavalin và áp dụng chính sách bảo hiểm rủi ro chính chính trị đối với SNC-Lavalin tại Venezuela và Angola.
Tuần trước, tờ Globe & Mail dẫn nguồn tin giấu tên cho hay người từng đứng đầu cơ quan tư pháp Canada, bà Wilson-Raybould, đã phải chịu sức ép từ Văn phòng Thủ tướng Trudeau trong vụ truy tố SNC-Lavalin.
Theo nguồn tin này, sau khi bà Wilson-Raybould từ chối “chỉ đạo” của Văn phòng Thủ tướng (muốn bà dàn xếp để vụ việc liên quan đến SNC-Lavalin không cần tòa án phân xử), bà đã bị điều chuyển sang đảm nhiệm chức Bộ trưởng phụ trách Các vấn đề về cựu chiến binh. Thủ tướng Trudeau đã lên tiếng bác bỏ thông tin trên, coi đó là sai sự thât.
Ngày 12/2 vừa qua, bà Wilson-Raybould đã gửi thư cho Thủ tướng Trudeau xin từ chức. Hiện bà Wilson-Raybould đang thuê cựu thẩm phán của Tòa án tối cao Thomas Cromwell làm cố vấn pháp lý cho mình.
Bà Wilson-Raybould là người thổ dân đầu tiên đảm nhận nhiều cương vị cấp cao trong Chính phủ Canada, từ Bộ trưởng Tư pháp đến Bộ trưởng phụ trách Các vấn đề về cựu chiến binh. Lãnh đạo đảng Bảo thủ Andrew Scheer nhận định quyết định từ nhiệm của bà Wilson-Raybould là dấu hiệu về tình trạng “rối ren” của Chính phủ Canada.
Hồi năm 2013, Ngân hàng Thế giới (WB) công bố lệnh cấm SNC-Lavalin tham gia các hợp đồng của WB trong 10 năm (lệnh cấm dài nhất mà WB từng đưa ra) vì tập đoàn này có âm mưu hối lộ khi dự thầu các dự án tại Bangladesh và Campuchia.
Trong giai đoạn 2014-2017, EDC đã ngừng hỗ trợ SNC-Lavalin do một loạt cáo buộc tham nhũng nhằm vào tập đoàn này. Tuy nhiên, hoạt động hỗ trợ dành cho SNC-Lavalin đã được EDC nối lại trong hai năm qua sau khi kết luận SNC-Lavalin đã có bước cải thiện về đạo đức kinh doanh.
Ngoài các cáo buộc tại Libya và hai quốc gia châu Á, SNC-Lavalin cũng "dính" vào một trong những vụ án tham nhũng lớn nhất Canada. Cựu Giám đốc điều hành (CEO) của tập đoàn này, Pierre Duhaime, mới đây đã nhận tội lạm dụng tín nhiệm, sau khi thừa nhận rằng các lãnh đạo của SNC-Lavalin đã trả 22,5 triệu CAD cho hai cán bộ quản lý cao cấp của Trung tâm bệnh viện Đại học McGill để có được thông tin giúp SNC-Lavalin giành được hợp đồng trị giá 1,3 tỷ CAD xây dựng bệnh viện mới.
Năm 2015, SNC-Lavalin đã đồng ý trả 1,5 triệu CAD để dàn xếp vụ kiện của Ngân hàng Phát triển châu Phi. Các cựu nhân viên SNC-Lavalin International Inc. bị cáo buộc đã có lệnh chuyển tiền bất hợp pháp cho các quan chức để giành được các hợp đồng xây dựng đường sá tại Mozambique và Uganda trong năm 2008 và 2010.
Với sự hậu thuẫn của EDC, SNC-Lavalin trong hai thập kỷ qua đã thắng nhiều hợp đồng kinh doanh trên khắp thế giới, từ Mỹ Latinh và châu Phi tới châu Âu và châu Á, trải rộng trên một loạt lĩnh vực dịch vụ kỹ thuật và xây dựng, các dự án đầu tư nước ngoài, dự án về nước, nhiệt điện…
Mức hỗ trợ lớn mà EDC dành cho SNC-Lavalin trong những năm qua đang thổi bùng lên quan điểm cho rằng cần tiến hành cải cách chức năng-nhiệm vụ của cơ quan này, thay đổi cách thức mà chính phủ liên bang “đối xử” với các doanh nghiệp đang "dính" vào các nghi án tay “nhúng chàm”.
Theo Nghị sỹ đảng Dân chủ Mới (NDP), Charlie Angusk, sự ủng hộ của EDC dành cho SNC-Lavalin đang làm dấy lên các nghi vấn về mối quan hệ trong nhiều năm qua giữa Chính phủ Canada với tập đoàn xây dựng hàng đầu thế giới này.
Người phát ngôn của Bộ trưởng Thương mại Jim Carr cho biết, báo cáo kiểm điểm định kỳ về các hoạt động của EDC sẽ được hoàn tất và công bố vào mùa Xuân năm nay./.