Dịch COVID-19: Các nước tăng hỗ trợ tài chính vực kinh tế

Nhiều quốc gia trên thế giới, nhiều định chế tài chính và tổ chức quốc tế đã triển khai các biện pháp thúc đẩy kinh tế trong bối cảnh dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 tiếp tục ảnh hưởng tiêu cực thị trường chứng khoán, thị trường tài chính, thị trường dầu thô và khiến hoạt động kinh tế bị đình trệ.

*Các định chế và tổ chức quốc tế 

Nhóm Ngân hàng Thế giới (WBG): Ngày 17/3, WBG đã công bố nâng gói hỗ trợ tài chính khẩn cấp thêm 2 tỷ USD lên 14 tỷ USD nhằm giúp các quốc gia và doanh nghiệp trong bối cảnh dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 đang lây lan nhanh.

Theo đó, gói hỗ trợ này sẽ "cải thiện năng lực quốc gia ứng phó với các vấn đề y tế công cộng", bao gồm chính sách ngăn chặn dịch bệnh, chẩn đoán và điều trị, đồng thời cung cấp hỗ trợ khẩn cấp cho các doanh nghiệp và người lao động để giảm bớt ảnh hưởng của dịch COVID-19 đối với tài chính và kinh tế.

Trước đó, hồi đầu tháng Ba vừa qua, WBG thông báo sẵn sàng cung cấp gói hỗ trợ ban đầu lên tới 12 tỷ USD nhằm trợ giúp khẩn cấp các quốc gia đang chịu ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, trong đó có 6 tỷ USD từ WB để cải thiện hệ thống y tế và giám sát dịch bệnh, 6 tỷ USD từ Tập đoàn Tài chính Quốc tế (IFC) hỗ trợ cho các doanh nghiệp quy mô vừa và nhỏ. Hiện IFC - thành viên của WBG, đã đồng ý bổ sung thêm 2 tỷ USD cho gói hỗ trợ nói trên.

Ngân hàng Thế giới (WB): Ngày 17/3, WB thông báo tăng nguồn tài chính hỗ trợ nhanh cho các doanh nghiệp và các nước lên 14 tỷ USD trước sự lây lan rộng của dịch COVID-19. 

Nhóm 7 nước công nghiệp phát triển hàng đầu thế giới (G7): G7 cam kết phối hợp hành động để ngăn chặn nguy cơ kinh tế suy giảm mạnh trước sự bùng phát của dịch COVID-19 mà các nước G7 đánh giá là "thảm kịch nhân loại”.

Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB): Tối 18/3, Hội đồng quản trị ECB đã họp bất thường để đưa ra những biện pháp khẩn cấp ứng phó với dịch COVID-19. Theo đó, ECB sẽ tung ra chương trình khẩn cấp mua trái phiếu trị giá lên tới 750 tỷ euro đến hết năm 2020 nhằm ứng phó với các rủi ro nghiêm trọng đối với cơ chế chuyển giao chính sách tiền tệ và triển vọng Khu vực đồng euro (Eurozone) do dịch COVID-19 gây ra.

ECB cũng cam kết hỗ trợ mọi công dân trong Eurozone vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay, đồng thời sẽ đảm bảo để mọi thành phần (dù là các hộ gia đình, các công ty, ngân hàng hay các chính phủ) có thể hưởng lợi từ các điều kiện hỗ trợ tài chính để giảm cú sốc do dịch COVID-19 gây ra.

Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB): Ngày 18/3, ADB công bố gói giải cứu trị giá 6,5 tỷ USD nhằm đáp ứng nhu cần cấp thiết của các nước thành viên đang phát triển (DMC) trong cuộc chiến chống dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.

Theo ADB, gói giải cứu nói trên bao gồm khoảng 3,6 tỷ USD tài trợ cho các chính phủ đối phó với các tác động kinh tế và y tế của dịch bệnh, và 1,6 tỷ USD tài trợ không có đảm bảo chính phủ cho các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ, hoạt động thương mại trong nội địa và quốc tế, cũng như các công ty bị ảnh hưởng.

ADB cũng sẵn sàng cung cấp thêm các hỗ trợ tài chính và cố vấn chính sách khi cần thiết.

ADB cho biết ngân hàng này cũng sẽ huy động khoảng 1 tỷ USD thông qua việc tái phân bổ vốn từ các dự án hiện tại và đánh giá nhu cầu các khoản dự phòng. ADB còn cho biết sẽ cung cấp 40 triệu USD hỗ trợ kỹ thuật và các quỹ giải ngân nhanh.

Như vậy, kể từ ngày 7/2, ADB đã cung cấp hơn 225 triệu USD để đáp ứng các nhu cầu khẩn cấp của cả chính phủ và doanh nghiệp các nước DMC.

*Châu Mỹ

Mỹ: Ngày 18/3, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật dự luật trị giá 104 tỷ USD với các điều khoản chi trả bảo hiểm thất nghiệp, cho phép người lao động Mỹ nghỉ phép hưởng lương trong tình huống khẩn cấp và được xét nghiệm miễn phí virus SARS-CoV-2. Theo đó, người lao động vẫn được chi trả cho số ngày nghỉ ốm tối đa là 10 ngày.

Đây là gói hỗ trợ thứ hai mà Quốc hội Mỹ thông qua trong bối cảnh ngày càng có những lo ngại về sự bùng phát của dịch COVID-19 tại Mỹ khiến nền kinh tế nước này có khả năng rơi vào suy thoái. Sau khi được thông qua, gói hỗ trợ này dự kiến sẽ nhanh chóng được Tổng thống Donald Trump ký duyệt.

Hiện các Thượng nghị sĩ đang tiếp tục thảo luận cho đề xuất gói hỗ trợ thứ ba và dự kiến sẽ được thông qua vào tuần tới nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp nhỏ, các gia đình ..., trong đó có cả khoản tiền thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt cho người dân Mỹ. 

Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) ngày 17/3 cũng tuyên bố sẽ bơm thêm 500 tỷ USD gần như không lãi suất vào các thị trường tài chính nhằm làm dịu bớt những căng thẳng tài chính do dịch COVID-19 gây ra. 

Đề xuất mới này được đưa ra với mức lãi suất chỉ là 0,1% và là khoản mới nhất trong một loạt khoản mua nợ và bơm tiền mặt, bao gồm cả khoản 1.500 tỷ USD hồi tuần trước để ngăn chặn sự sụt giảm kinh tế cũng như tình trạng mất kiểm soát trên thị trường tài chính.

Brazil:  Ngân hàng trung ương Brazil ngày 18/3 đã cắt giảm lãi suất chủ chốt xuống mức thấp kỷ lục mới 3,75%, đồng thời tìm cách thúc đẩy nền kinh tế đang bị tác động bởi dịch COVID-19. Đây là lần thứ sáu liên tiếp Ngân hàng trung ương Brazil tiến hành cắt giảm lãi suất. 

Ngày 16/3, Brazil đã công bố gói kích thích trị giá 147 tỷ real (gần 30 tỷ USD) trong chi tiêu khẩn cấp để ngăn chặn tác động của dịch bệnh đang lan rộng. Tuy vậy, hành động này không đủ sức xoa dịu các thị trường.

Mexico: Bộ Tài chính và Ngân hàng trung ương Mexico (Banxico) đã tuyên bố tung ra thị trường 2 tỷ USD, nhằm vực dậy đồng nội tệ peso, vốn đã mất giá tới 31% so với đồng USD trong một tuần qua (theo tỷ giá liên ngân hàng 23,93 peso đổi 1 USD). 

*Châu Âu

Ireland: Ngày 18/3, Ngân hàng trung ương Iceland đã cắt giảm lãi suất chủ chốt lần thứ hai trong vòng một tuần qua xuống còn 1,75%, đồng thời tung nguồn "vốn bắt buộc khẩn cấp" của các ngân hàng nhằm nới lỏng chính sách tiền tệ do sự lây lan của dịch COVID-19 và những tác động của nó đối với nền kinh tế.

Trước đó, ngày 11/3, Ngân hàng Trung ương Iceland đã hạ lãi suất xuống còn 2,25%. 

Ngân hàng Trung ương Iceland cũng hạ yêu cầu về dự phòng phản chu kỳ (counter-cyclical buffer) đối với các tổ chức tài chính từ 2% xuống 0%.

Pháp: Cơ quan Quản lý chứng khoán Pháp (AMF) đã quyết định cấm tình trạng "bán khống" với 92 loại cổ phiếu hàng đầu trên thị trường chứng khoán Paris trong vòng một tháng, đồng thời kéo dài thời gian ngừng một ngày theo đề xuất ban đầu. 

Bồ Đào Nha: Chính phủ Bồ Đào Nha ngày 18/3 công bố gói cứu trợ trị giá 9,2 tỷ euro để hỗ trợ các lao động và cung cấp thanh khoản cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.

Gói cứu trợ trên - tương đương 4,3% Tổng sản phẩm trong nước (GDP) của Bồ Đào Nha - bao gồm các biện pháp tài khóa trị giá 5,2 tỷ euro nhằm hỗ trợ kinh tế trong nước, 3 tỷ euro bảo lãnh tín dụng của chính phủ và 1 tỷ euro liên quan các khoản chi trả an sinh xã hội.

Cụ thể, hơn 50% trong số 3 tỷ euro tín dụng nói trên sẽ được dành cho các doanh nghiệp hoạt động trong ngành du lịch, khách sạn và nhà hàng của Bồ Đào Nha, trong khi gần 50% còn lại dành cho các lĩnh vực như dệt may và gỗ.

Bên cạnh đó, theo ông Centeno, Chính phủ Bồ Đào Nha cũng đang bàn thảo với Ngân hàng Trung ương Bồ Đào Nha và Hiệp hội các ngân hàng Bồ Đào Nha về một lệnh hoãn tạm thời đối với các kế hoạch trả nợ, sẽ có hiệu lực vào cuối tháng 3/2020.

Cộng hoà Séc: Chính phủ Séc đang chuẩn bị 100 tỷ kuron (tương đương 4,05 tỷ USD) viện trợ trực tiếp và 900 tỷ kuron (36,45 tỷ USD) thông qua bảo lãnh cho vay để giúp các doanh nghiệp đối phó với dịch COVID-19.

Tổng số tiền hỗ trợ nêu trên tương đương với gần 18% GDP của quốc gia Trung Âu này năm 2019 và sẽ được cung cấp cho các doanh nghiệp bị tổn thương vì Cộng hoà Séc giống như phần lớn châu Âu, đã đóng cửa các cửa hàng và nhà máy, đóng cửa biên giới và hạn chế đi lại để tránh sự lây lan của COVID-19. 

Nền kinh tế Séc đã bắt đầu tăng trưởng chậm lại vào năm ngoái và đợt bùng phát dịch trên có thể khiến tăng trưởng GDP của nước này giảm ít nhất 2% năm 2020./.

Anh: Bộ trưởng Tài chính Anh Rishi Sunack ngày 17/3 công bố gói hỗ trợ cho các doanh nghiệp Anh vay trị giá lên tới 330 tỷ bảng nhằm thúc đẩy nền kinh tế Anh, trong bối cảnh dịch COVID-19 đang lan rộng ở nước này. 

Cũng theo ông Rishi Sunack, Chính phủ sẽ bổ sung thêm và cam kết sẽ làm "bất cứ điều gì" để giúp các doanh nghiệp và người dân có đủ khả năng tài chính duy trì hoạt động kinh doanh của mình, chi trả lương cho nhân viên.

*Châu Á:

Indonesia: Chính phủ Indonesia đã công bố gói kích thích kinh tế thứ nhất trị giá 10,3 nghìn tỷ rupiah nhằm kích thích tiêu dùng và ngành du lịch vào ngày 25/2. Gói kích thích thứ hai trị giá 22,9 nghìn tỷ rupiah được tung ra hôm 11/3, tập trung vào việc cắt giảm thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp.

Theo dự báo, tăng trưởng kinh tế của Indonesia dự kiến sẽ giảm xuống khoảng 4,5-4,9% trong quý I/2020 và có thể sẽ tiếp tục lao dốc trong quý II, trong bối cảnh các hoạt động kinh tế bị suy yếu. 

Hàn Quốc: Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in ngày 19/3 có kế hoạch triệu tập một phiên họp "hội đồng kinh tế khẩn cấp" để thảo luận các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động của dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.

Tổng thống Moon đã thúc giục nhóm cố vấn kinh tế tìm ra các "biện pháp đặc biệt tích cực" để thúc đẩy nền kinh tế trong bối cảnh ông gọi đây là "cuộc đa khủng hoảng chưa từng có" do dịch COVID-19 gây ra.

Trước đó, Quốc hội Hàn Quốc đã thông qua dự luật ngân sách bổ sung trị giá 11.700 tỷ won (9,44 tỷ USD). Tổng thống Moon cho biết đề xuất về ngân sách bổ sung của chính phủ "không phải là đề xuất cuối cùng, đây mới chỉ là khởi đầu" trong việc ứng phó với những hậu quả từ dịch COVID-19.

Nhật Bản: Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) ngày 16/3 đã quyết định mở rộng chương trình mua tài sản, đồng thời tăng cường hỗ trợ tín dụng cho các doanh nghiệp gặp vấn đề về thanh khoản. 

Cụ thể, BoJ sẽ tăng gấp đôi khối lượng chứng chỉ quỹ hoán đổi danh mục (ETF) mua vào mỗi năm lên mức 12.000 tỷ yen (112,46 tỷ USD) và khối lượng chứng chỉ quỹ tín thác đầu tư bất động sản (REIT) lên 180 tỷ yen/năm (tương đương 1,69 tỷ USD). 

Bên cạnh đó, ngân hàng này sẽ tăng hạn mức cho phép mua vào trái phiếu doanh nghiệp lên 4.200 tỷ yen (39,48 tỷ USD) và thương phiếu doanh nghiệp lên 3.200 tỷ yen (khoảng 30 tỷ USD), đều tăng 1.000 tỷ yen so với trước đây.

*Các nước vùng Vịnh:

Oman: Ngân hàng Trung ương Oman đang chuẩn bị cung cấp thêm khoảng 8 tỷ rial (20,8 tỷ USD) cho các ngân hàng trong nước, như một phần trong các biện pháp hỗ trợ nền kinh tế, trong bối cảnh dịch COVID-19 đang diễn biến phức tạp tại khu vực vùng Vịnh và trên thế giới.

Ngân hàng Trung ương Oman yêu cầu các ngân hàng cắt giảm biểu phí dịch vụ, điều chỉnh tỷ lệ vốn và tín dụng đồng thời cho phép hoãn thanh toán lên tới 6 tháng, nhất là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Ngân hàng này cũng yêu cầu tăng cường nguồn tín dụng cho các lĩnh vực bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch COVID-19, trong đó có y tế, lữ hành và du lịch.

Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE): Ngày 14/3, UAE đã công bố gói tài chính trị giá 27 tỷ USD nhằm ứng phó với các tác động kinh tế của dịch COVID-19, đồng thời thông báo đóng cửa các điểm du lịch và văn hóa lớn để ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh.

Theo Ngân hàng Trung ương UAE, gói tài chính trị giá 27 tỷ USD sẽ giúp các ngân hàng và doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng.

Saudi Arabia: Ngân hàng Trung ương Saudi Arabia tuyên bố cơ quan này đã chuẩn bị một gói tài chính trị giá 13 tỷ USD nhằm giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ của nước này đối phó với những tác động kinh tế của dịch COVID-19.

*Châu Đại dương

Australia: Ngân hàng Dự trữ Australia (RBA, ngân hàng trung ương) ngày 19/3 đã tiến hành các nghiệp vụ thị trường hàng ngày để bơm khoản tiền kỷ lục 12,7 tỷ AUD (7,37 tỷ USD) vào hệ thống ngân hàng, nhằm giảm bớt các hạn chế về thanh khoản trên thị trường trái phiếu đang gặp nhiều căng thẳng do lo ngại về sự lây lan của dịch COVID-19. 

Động thái trên được tiến hành sau khi RBA đã “bơm” thêm 10,7 tỷ AUD vào thị trường trong ngày 18/3 và giúp các ngân hàng thương mại có được khoản tài chính dự trữ trị giá 18,8 tỷ AUD được gửi tại RBA. 

Trong cả tuần này, RBA đã liên tục “bơm” tiền vào hệ thống tài chính khi sự lây lan của dịch COVID-19 đã dẫn đến tình trạng hỗn loạn trên thị trường tài chính toàn cầu. 

Chính phủ Australia đang chịu áp lực phải tăng quy mô gói kích thích trị giá 17,6 tỷ AUD (11,6 tỷ USD) vừa công bố vào tuần trước, khi các nhà kinh tế lo ngại các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ là chưa đủ để có thể thực sự bảo vệ nền kinh tế Australia tránh khỏi một cuộc suy thoái nặng nề chưa từng có kể từ Chiến tranh Thế giới II.