Diễn biến mới trong chính sách áp thuế carbon tại Canada

Thuế carbon - biện pháp hiệu quả nhất giảm khí thải nhà kính. Ảnh minh họa: TTXVN

Tòa án tối cao Canada ngày 25/3 đã ra phán quyết rằng chính phủ liên bang có quyền áp đặt các tiêu chuẩn định giá carbon tối thiểu đối với các tỉnh. Phán quyết này ủng hộ trụ cột chính trong kế hoạch chống biến đổi khí hậu của Ottawa.
Theo phán quyết của tòa, "một tỉnh không hành động sẽ đe dọa trực tiếp đến toàn bộ Canada" và Canada sẽ không thể thúc đẩy hành động toàn cầu về biến đổi khí hậu nếu các tỉnh không hợp tác trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.
Một luật của liên bang năm 2018 đã yêu cầu các tỉnh phải áp giá đối với lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính – nhân tố góp phần vào hiện tượng nóng lên của Trái đất. Ý tưởng của luật này là mức phí sẽ “ngăn cản” các doanh nghiệp và người tiêu dùng tạo ra các chất gây ô nhiễm. Các tỉnh tại Canada được tự do phát triển hệ thống định giá của riêng mình, miễn là đáp ứng tiêu chuẩn tối thiểu của liên bang.
Chính phủ liên bang đã xây dựng luật này với sự nhất trí của hầu hết các tỉnh để đáp ứng các nghĩa vụ của đất nước theo Hiệp định Paris năm 2015 về chống biến đổi khí hậu, với mục tiêu hạn chế sự gia tăng nhiệt độ bề mặt Trái Đất ở mức 1,5 độ vào năm 2050.

Nhưng các cuộc bầu cử cấp tỉnh đã dẫn đến những thay đổi trong chính quyền địa phương, và cuối cùng sáu tỉnh đã phản đối luật định giá carbon tại Tòa án tối cao.

Các tỉnh Alberta, Saskatchewan, Manitoba, Quebec, Ontario và New Brunswick cho rằng Ottawa đã xâm phạm thẩm quyền của họ. Alberta đã đi xa hơn khi nói trước Tòa án tối cao rằng tương lai của Canada với tư cách là một nhà nước liên bang - một nhà nước mà chính quyền trung ương phối hợp làm việc với các tỉnh - đã bị đe dọa.
Bộ trưởng Môi trường liên bang Canada, Jonathan Wilkinson ngày 25/3 cho biết Thủ hiến của một số tỉnh tiếp tục phản đối việc áp giá khí thải gây ô nhiễm. Tuy nhiên, ông Jonathan Wilkinson bày tỏ hy vọng các tỉnh này sẽ thiết lập chương trình thuế carbon hoặc các chương trình khuyến khích giảm phát thải của riêng mình.
Trong khi đó, lãnh đạo Đảng Bảo thủ đối lập tại Canada, ông Erin O’Toole nói rằng, bất kể phán quyết của Tòa án tối cao như thế nào, chính phủ Bảo thủ sẽ bãi bỏ thuế carbon. “Chúng tôi sẽ bảo vệ môi trường và chống lại biến đổi khí hậu, nhưng chúng tôi sẽ không làm điều đó bằng cách khiến những người nghèo nhất phải trả nhiều tiền hơn”, ông O’Toole cho biết.
Phát biểu trước báo giới ngày 25/3, Thủ hiến Alberta, Jason Kenney và Thủ hiến Saskatchewan, Scott Moe nói rằng mặc dù cuộc chiến pháp lý đã kết thúc, nhưng họ lo ngại phán quyết của tòa sẽ mở ra cánh cửa cho chính phủ liên bang can thiệp các lĩnh vực thuộc thẩm quyền riêng của tỉnh, bao gồm cả khai thác tài nguyên thiên nhiên.
Trong khi đó, Liên đoàn doanh nghiệp độc lập Canada (CFIB) cho biết quyết định của tòa “gây thất vọng sâu sắc cho các doanh nghiệp nhỏ ở Ontario, Manitoba, Saskatchewan và Alberta”. Chủ tịch CFIB Dan Kelly cho rằng thuế carbon tạo ra gánh nặng tài chính cao, không tương xứng đối với các công ty nhỏ không có khả năng gồng gánh mức thuế chung tăng, đặc biệt là khi nhiều doanh nghiệp vẫn trong tình trạng bị đóng cửa hoàn toàn hoặc chịu các hạn chế lớn liên quan đến đại dịch COVID-19.