Đổi mới chất lượng lao động thích ứng với yêu cầu tăng trưởng kinh tế
Với diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, dự báo ảnh hưởng của dịch tới đời sống và sản xuất sẽ rất khó lường trong thời gian tới nhưng bà Vũ Thị Thu Thủy, Cục trưởng Cục Thu nhập dữ liệu và ứng dụng công nghệ thông tin thống kê, Tổng cục Thống kê vẫn tin tưởng, với việc huy động các nguồn nội lực trong nước và có biện pháp phòng, chống dịch hiệu quả, Việt Nam sẽ khôi phục được kinh tế, nhất là tiếp tục giữ “mục tiêu kép” trong phòng chống dịch hiệu quả và tăng trưởng kinh tế, đảm bảo lao động việc làm.
*Hơn 32 triệu lao động bị ảnh hưởng
Dịch COVID-19 đã khiến thị trường lao động Việt Nam gặp nhiều sóng gió với hàng triệu người lao động bị ảnh hưởng tiêu cực do mất việc làm, phải nghỉ giãn việc/nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập,… Theo ông Phạm Quang Vinh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, lần đầu tiên trong 10 năm qua, nền kinh tế Việt Nam chứng kiến sự sụt giảm nghiêm trọng về số người tham gia thị trường lao động và số người có việc làm. Thu nhập bình quân của người lao động cũng theo đó bị thâm hụt. Các chỉ tiêu về tỷ lệ thất nghiệp, tỷ lệ thiếu việc làm và tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức đều tăng cao trái ngược hẳn với xu thế giảm trong các năm gần đây. Số liệu của Tổ chức lao động quốc tế cho thấy, dịch COVID-19 gây tổn thất khoảng 81 triệu việc làm trên thế giới trong năm 2020, thất nghiệp tăng từ 4,1% (năm 2019) lên mức 5,2 - 5,7% (năm 2020). Tính đến tháng 12/2020, cả nước có 32,1 triệu người từ 15 tuổi trở lên bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch COVID-19. Con số này bao gồm người bị mất việc, phải nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên, giảm giờ làm, giảm thu nhập; trong đó, 69,2% người bị giảm thu nhập, 39,9% phải giảm giờ làm, nghỉ giãn việc, nghỉ luân phiên, và khoảng 14% buộc phải tạm nghỉ hoặc tạm ngừng hoạt động sản xuất kinh doanh. Mức giảm lao động có việc làm trong năm 2020 là điều chưa từng xảy ra trong suốt thập kỷ qua.Tổng cục Thống kê cũng chỉ ra, dịch COVID-19 đã đẩy nhiều lao động vào tình trạng không có việc làm; đồng thời, khiến nhiều người trong số họ buộc phải trở thành lao động có việc làm phi chính thức. Tính chung cả năm 2020, số lao động có việc làm phi chính thức là 20,3 triệu người, tăng 119,1 nghìn người, số lao động có việc làm chính thức là 15,8 triệu người, giảm 21,1 nghìn người so với năm 2019.
Theo đại diện Tổng cục Thống kê, tình trạng tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức tăng cao trong năm 2020 trái ngược với xu thế giảm tỷ lệ này trong những năm gần đây. Trong giai đoạn 2016-2019 trước khi dịch COVID-19 bùng phát, bình quân lao động chính thức tăng 5,6%/năm, lao động phi chính thức tăng 3,6%/năm. Tốc độ tăng lao động chính thức cao gấp 1,6 lần tốc độ tăng lao động phi chính thức kéo theo tỷ lệ lao động có việc phi chính thức giảm dần qua các năm. “Điều này làm số lao động chính thức giảm và số lao động phi chính thức tăng, dẫn đến tình trạng tăng trở lại tỷ lệ lao động có việc làm phi chính thức trong năm 2020 sau nhiều năm liên tục giảm,” đại diện Vụ Thống kê Dân số và Lao động, Tổng cục Thống kê cho biết. * Lao động dịch vụ ảnh hưởng nặng nhất Xét theo khu vực kinh tế, bà Thủy cho biết, khu vực dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch COVID-19 với 71,6% lao động bị ảnh hưởng. Tiếp đến là khu vực công nghiệp và xây dựng với 64,7% lao động bị ảnh hưởng, tỉ lệ lao động bị ảnh hưởng trong khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản 26,4%. Mặc dù, số lao động có việc làm quý IV/2020 tăng mạnh so với 2 quý trước nhưng do sự giảm sâu trong quý 2 nên số lao động từ 15 tuổi trở lên năm 2020 giảm mạnh so với năm 2019 (53,4 triệu người, giảm 1,3 triệu người so với năm 2019, tương ứng 2,36%). Biến động này hoàn toàn trái ngược xu hướng tăng việc làm hàng năm của giai đoạn 2010-2019, với số lao động có việc làm tăng trung bình khoảng 600.000 người. "Mức giảm lao động có việc làm trong năm 2020 là điều chưa từng xảy ra trong suốt thập kỷ qua. Theo đó 1,3 triệu người bị đẩy vào tình trạng không có việc làm, bao gồm 51,6% người là phụ nữ và đa phần đang trong độ tuổi lao động", bà Thủy nhận định. Trong đó, số người thất nghiệp trong quý IV/2020 gần 1,2 triệu người, tăng 136.800 người so với cùng kỳ năm trước. Điều này không chỉ tước đi cơ hội có việc làm chính thức, đại dịch COVID-19 còn khiến họ rơi vào tình trạng thiếu việc làm. Tính chung trong năm 2020, có 1,2 triệu người trong độ tuổi lao động thiếu việc làm, tăng 456.700 người so với năm 2019. Không những thế, so với năm 2019, thu nhập bình quân tháng của người lao động năm 2020 giảm ở cả ba khu vực kinh tế. Thu nhập bình quân tháng từ công việc của người lao động quý IV năm 2020 đạt 5,7 triệu đồng, tăng 212 nghìn đồng so với quý trước và giảm 108 nghìn đồng so với cùng kỳ năm trước. Thông thường, nếu không có cú sốc COVID-19, thu nhập của người lao động quý IV tăng khá cao so với các quý khác. Đại diện Vụ Thống kê Dân số và Lao động dẫn chứng, quý IV năm 2019, thu nhập của người lao động là 5,8 triệu đồng, cao hơn quý III năm 2019 hơn 200 nghìn đồng và cao nhất so với các quý trong năm. Năm 2020, trong bối cảnh ảnh hưởng của dịch COVID-19, thu nhập bình quân tháng của người lao động trong quý IV không những không duy trì được mức tăng trưởng như mọi năm mà còn giảm khá mạnh so với quý I và cùng kỳ năm trước. Trong năm 2020, thu nhập bình quân của người lao động là 5,5 triệu đồng, giảm 2,3% so với năm 2019 (tương ứng giảm 128 nghìn đồng). Thu nhập của lao động ngành dịch vụ bị giảm sâu nhất, giảm 215 nghìn đồng. Tiếp đến là ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản, giảm 156 nghìn đồng. Mức giảm thu nhập của lao động trong ngành công nghiệp và xây dựng là thấp nhất, giảm 100 nghìn đồng/người/tháng.*Đồng bộ các giải pháp
Để chủ động ứng phó, thích ứng với diễn biến của tình hình dịch để vừa kiểm soát dịch vừa thúc đẩy sản xuất kinh doanh, theo Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê Phạm Quang Vinh, cần thực hiện đồng bộ các chính sách. Theo đó, tiếp tục tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp sản xuất, cải cách quy trình, thủ tục để doanh nghiệp tiếp cận các chính sách hỗ trợ đơn giản, thuận tiện, kịp thời nhằm kích thích nền kinh tế cũng như nhu cầu sử dụng lao động.
“Những biện pháp này không chỉ giúp các doanh nghiệp và người lao động thoát khỏi nguy cơ phá sản, mất việc và giảm thu nhập mà còn tạo động lực thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.”, ông Vinh nhấn mạnh.Bên cạnh đó, Chính phủ tích cực triển khai các gói hỗ trợ đặc thù, đa dạng hóa các hình thức trợ cấp, mở rộng các chương trình đào tạo hướng nghiệp phù hợp với nhiều đối tượng, đặc biệt là lao động nữ, lao động không có trình độ chuyên môn kỹ thuật, lao động phi chính thức nhằm ổn định an sinh xã hội, tạo động lực cho người lao động làm việc, góp sức vào quá trình phục hồi và phát triển kinh tế.
Cùng với đó, tăng năng suất lao động của từng ngành cũng là một trong những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp và tăng trưởng kinh tế. Ông Nguyễn Huy Minh, Phó vụ trưởng Vụ Thống kê Dân số và Lao động giải thích, trong báo cáo chung về tình hình kinh tế - xã hội công bố ngày 27/12 vừa qua, năng suất lao động tăng 5,4%, so với GDP tăng 2,91%, do đóng góp tăng trưởng quy mô GDP chủ yếu từ khối doanh nghiệp với khoảng 60% đóng góp vào GDP và một số ngành có mức tăng trưởng tốt (công nghiệp chế biến chế tạo, xây dựng…) Thị trường lao động Việt Nam có khoảng 75% lao động không được đào tạo chuyên môn kỹ thuật. Đây là hạn chế lớn của nền kinh tế Việt Nam trong bối cảnh dịch vẫn đang lan rộng và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới. Chất lượng nguồn lao động chưa cao sẽ là rào cản ngăn cách cơ hội thích ứng và bắt kịp với các xu hướng công nghệ mới, các phương thức kinh doanh mới của thế giới. Vì vậy, trong thời gian tới, Việt Nam tích cực đổi mới, triển khai các chính sách đào tạo, đào tạo lại nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực thích ứng với yêu cầu tăng trưởng và phát triển kinh tế./.Tin liên quan
-
Kinh tế Việt Nam
Dịch COVID-19 khiến gần 70% lao động bị giảm thu nhập
12:08' - 06/01/2021
Khu vực dịch vụ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi dịch COVID-19 với 71,6% lao động bị ảnh hưởng, tiếp đến là khu vực công nghiệp và xây dựng với 64,7% lao động bị ảnh hưởng...
-
Kinh tế & Xã hội
Từ tháng 4, Nhật Bản hỗ trợ lao động chuyển việc sang ngành điều dưỡng
11:27' - 05/01/2021
Từ tháng 4/2021, Nhật Bản sẽ hỗ trợ lao động chuyển việc sang ngành điều dưỡng, làm việc tại các cơ sở phúc lợi xã hội, trong bối cảnh dịch COVID-19 khiến nguồn lao động ngành này bị thiếu hụt lớn.
-
DN cần biết
Quy định mới về người lao động nước ngoài làm việc tại Việt Nam
22:13' - 04/01/2021
Khi tuyển người lao động nước ngoài, nhà thầu có trách nhiệm kê khai số lượng, trình độ, năng lực chuyên môn, kinh nghiệm của người lao động nước ngoài cần tuyển để thực hiện gói thầu tại Việt Nam.
-
Kinh tế & Xã hội
Tp. Hồ Chí Minh: Nhiều tín hiệu lạc quan cho người lao động nhân dịp cuối năm
19:35' - 24/12/2020
Trong những tháng cuối năm, tình hình lao động việc làm tại Tp. Hồ Chí Minh có nhiều tín hiệu lạc quan hơn; xuất hiện nhiều việc làm mới, công việc của người lao động dần đi vào ổn định.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Việt Nam
Hà Nội đôn đốc đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm
21:35' - 19/04/2024
Ngày 19/4, Ban Chỉ đạo các công trình trọng điểm của thành phố Hà Nội giai đoạn 2021 - 2025 tổ chức hội nghị giao ban để đánh giá tình hình thi công các công trình.
-
Kinh tế Việt Nam
Điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương 2021 - 2025
21:02' - 19/04/2024
Phó Thủ tướng Lê Minh Khái ký Quyết định về việc điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021 - 2025 cho các dự án nội bộ của bộ, cơ quan trung ương và địa phương.
-
Kinh tế Việt Nam
Liên tiếp xử lý nhiều doanh nghiệp bán vàng vi phạm
18:45' - 19/04/2024
Mấy ngày gần đây, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra và liên tiếp xử lý nhiều vi phạm với các trường hợp kinh doanh mặt hàng vàng.
-
Kinh tế Việt Nam
Thông tin gạo ST24 và ST25 được hưởng ưu đãi thuế xuất khẩu sang EU là không chính xác
18:08' - 19/04/2024
Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn khẳng định, thông tin gạo thơm ST24 và ST25 được hưởng ưu đãi thuế xuất khẩu sang thị trường EU là không chính xác.
-
Kinh tế Việt Nam
Quyết tâm cao nhất để hoàn thành Dự án đường dây 500kV mạch 3 trong tháng 6/2024
17:00' - 19/04/2024
Tổng giám đốc Tổng công ty Truyền tải điện quốc gia (EVNNPT) Phạm Lê Phú cho biết, đơn vị đặt ra quyết tâm cao nhất để hoàn thành Dự án đường dây 500kV mạch 3 trong tháng 6/2024
-
Kinh tế Việt Nam
TTXVN tổ chức nhiều hoạt động chào mừng 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ
16:26' - 19/04/2024
Chiều 19/4, tại Trụ sở Trung tâm Thông tấn quốc gia, TTXVN khai trương chuyên trang 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ tại địa chỉ: http://dienbienphu.vnanet.vn.
-
Kinh tế Việt Nam
Khoan 37 mũi bơm bê tông gia cố, dự kiến 22/4 thông hầm Đèo Cả
16:00' - 19/04/2024
Lực lượng chức năng huy động tối đa lực lượng để sớm khắc phục sự cố sạt lở hầm đường sắt Đèo Cả, đưa giao thông trở lại bình thường tại điểm đường sắt nối hai tỉnh Phú Yên - Khánh Hòa.
-
Kinh tế Việt Nam
Bộ trưởng Lê Minh Hoan: Quản lý theo không gian biển để gỡ “thẻ vàng” IUU
14:06' - 19/04/2024
Phải kiểm soát được mọi diễn biến tàu từ ra khơi đến cập bến ở bất kỳ địa phương nào. Dù tàu có vi phạm ở bất kỳ địa phương nào đều có các thông tin xử lý.
-
Kinh tế Việt Nam
Nhà thầu Thuận An ngừng thi công, chủ đầu tư dự án Tham Lương – Bến Cát yêu cầu báo cáo
21:38' - 18/04/2024
Công ty cổ phần Tập đoàn Thuận An đã ngưng thi công và các nhân sự ban chỉ huy công trường, nhân công... không có mặt trên công trường.