EU tiến tới loại các “Big Tech” ra khỏi hệ thống chia sẻ dữ liệu tài chính mới

Liên minh châu Âu (EU) đang tiến tới loại bỏ các “ông lớn” công nghệ Mỹ như Meta, Apple, Google và Amazon ra khỏi một hệ thống chia sẻ dữ liệu tài chính mới của khối này, bất chấp cảnh báo của Tổng thống Mỹ Donald Trump về khả năng áp thuế cao hơn đối với những nước “phân biệt đối xử” với doanh nghiệp Mỹ.

Được sự hậu thuẫn mạnh mẽ của Đức, EU cho rằng quyết định này nhằm thúc đẩy phát triển hệ sinh thái tài chính số nội khối, đồng thời tạo điều kiện cho các ngân hàng củng cố vị thế trước mối lo ngại bị các "Big Tech" (công ty công nghệ lớn) chiếm lĩnh dữ liệu người dùng và lấn át vai trò trung gian trong hoạt động cung cấp dịch vụ tài chính.

Nguồn tin độc quyền từ tờ The Financial Times (FT) cho biết, sau hơn hai năm đàm phán, quy định về Tiếp cận Dữ liệu Tài chính (FiDA) của EU đang bước vào giai đoạn hoàn tất. Nhiều nhà ngoại giao châu Âu nhận định các tập đoàn công nghệ gần như chắc chắn thất bại trong nỗ lực vận động hành lang. “Đây là một hồ sơ hiếm hoi mà Big Tech đang thua trong cuộc vận động chính sách”, một nhà ngoại giao EU cho biết.

Theo kế hoạch ban đầu, FiDA cho phép các nhà cung cấp dịch vụ thứ ba được tiếp cận dữ liệu từ các ngân hàng và công ty bảo hiểm, từ đó phát triển sản phẩm mới như tư vấn tài chính số. Tuy nhiên, ngành tài chính châu Âu đã phản đối mạnh mẽ, cảnh báo nguy cơ những “người gác cổng kỹ thuật số” sẽ khai thác dữ liệu nhạy cảm và củng cố vị thế độc quyền.

Lập luận này nhanh chóng nhận được sự ủng hộ của Nghị viện châu Âu, (EP) Ủy ban châu Âu (EC) và các chính phủ có tiếng nói quan trọng trong EU như Chính phủ Đức. Trong một văn bản gửi các nước thành viên EU, Chính phủ Đức đề xuất loại Big Tech, nhằm “thúc đẩy phát triển hệ sinh thái tài chính số châu Âu, đảm bảo sân chơi bình đẳng và bảo vệ chủ quyền số của người tiêu dùng”.

Dự kiến EU và EP sẽ thống nhất văn bản cuối cùng của FiDA vào mùa Thu năm nay. Tuy nhiên, khả năng loại Big Tech khỏi hệ thống có thể khiến quan hệ thương mại xuyên Đại Tây Dương thêm căng thẳng, chỉ vài tháng sau khi Chủ tịch EU, Ursula von der Leyen, và Tổng thống Trump tuyên bố đạt thỏa thuận thương mại vào cuối tháng 7/2025.

Tổng thống Trump đã nhiều lần đe dọa áp thuế trả đũa đối với những nước áp dụng luật hoặc chính sách thuế mà ông cho là “không công bằng” với doanh nghiệp công nghệ Mỹ. Các nhóm vận động hành lang cho "Big Tech" cũng lên tiếng cảnh báo người tiêu dùng sẽ là bên chịu thiệt nếu EU duy trì hướng đi này.

“FiDA ra đời nhằm giúp người dân kiểm soát dữ liệu của chính mình và tiếp cận các dịch vụ tài chính sáng tạo hơn”, ông Daniel Friedlaender, Giám đốc Hiệp hội Công nghiệp Máy tính & Truyền thông châu Âu (CCIA Europe), phát biểu. “Nếu nhượng bộ các ngân hàng truyền thống, EU sẽ hạn chế quyền lựa chọn của người tiêu dùng và củng cố thế độc quyền vốn đã tồn tại từ lâu”.

Ông Kay Jebelli, đại diện Phòng Thương mại Tiến bộ (Chamber of Progress), một nhóm vận động khác, cũng cho rằng: “Chính các ngân hàng lớn mới là những ‘người gác cổng’ thực sự, chứ không phải các nền tảng số. Việc phân biệt đối xử với công ty công nghệ Mỹ không chỉ ngăn người châu Âu tiếp cận dịch vụ tài chính số mới, mà còn có nguy cơ làm gia tăng căng thẳng xuyên Đại Tây Dương”.