Gian nan chuẩn hóa môi giới bất động sản

Mặc dù Luật Kinh doanh bất động sản 2023 có hiệu lực từ 1/8/2024 nhưng sau 9 tháng luật đi vào cuộc sống thì hàng chục nghìn môi giới bất động sản vẫn thiếu chứng chỉ môi giới hoặc chứng chỉ hết thời hạn. Việc tiếp cận tiêu chuẩn chuyên nghiệp là hành trình gian nan.

Bởi hiện nay, tại nhiều địa phương vẫn chưa công bố kế hoạch tổ chức kỳ thi sát hạch cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản dù nhu cầu rất cao. Việc triển khai quy định liên quan đến thi và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản vẫn gặp nhiều trở ngại. Hệ thống tổ chức kỳ thi sát hạch tại các địa phương gần như “án binh bất động” gây ra những hệ lụy đáng lo ngại cho doanh nghiệp, người hành nghề và cả thị trường.

Nhiều doanh nghiệp phản ánh, các đơn vị chung mong muốn nâng cao uy tín và chất lượng dịch vụ, xây dựng hình ảnh chuyên nghiệp trên thị trường vì đây là xu thế đòi hỏi tất yếu nhưng cũng đành “lực bất tòng tâm”. Điều này đang khiến hàng trăm doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới bất động gặp khó do môi giới của họ chưa được tham gia các kỳ thi cấp chứng chỉ hành nghề.

Ông Phạm Trung Hiếu - Chủ tịch Hội đồng quản trị Four Home cho biết: Luật Kinh doanh bất động sản hiện hành đã giao quyền cấp chứng chỉ cho các địa phương, nhưng tiến độ triển khai rất chậm. Những người hoạt động trong lĩnh vực môi giới kỳ vọng có hướng dẫn cụ thể để đạt được chứng chỉ hành nghề theo quy chuẩn.

“Nhiều khó khăn và vướng mắc đang tồn tại, đặc biệt tại các tỉnh thành xa, nơi thiếu sự phối hợp giữa các sở, ban, ngành liên quan và văn bản hướng dẫn rõ ràng. Sự thiếu minh bạch trong quy trình đào tạo và cấp chứng chỉ đang cản trở việc công nhận chính thức năng lực của người hành nghề, có nguy cơ làm giảm hiệu quả hoạt động của thị trường” – ông Hiếu phân tích.

Luật Kinh doanh bất động sản, Nghị định 96/2024/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Kinh doanh bất động sản và Thông tư 04/2024/TT-BXD hướng dẫn về chương trình khung đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản, điều hành sàn giao dịch bất động sản cùng có hiệu lực từ 1/8/2024 quy định rõ: Cá nhân dự thi sát hạch chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản phải đáp ứng các điều kiện như hoàn thành khóa đào tạo, bồi dưỡng kiến thức môi giới bất động sản và được cấp giấy chứng nhận hợp lệ.

Thế nhưng, suốt thời gian dài vừa qua, việc đình trệ các kỳ thi cấp chứng chỉ đã gây ra nhiều hệ lụy. Dù nhiều đơn vị chức năng đã tổ chức các lớp đào tạo, nhưng việc cấp chứng chỉ vẫn bị “ách tắc” khiến những người đủ điều kiện hành nghề gặp khó khăn. Phần lớn lực lượng môi giới hiện nay đang hoạt động “ngoài luật”, tiềm ẩn rủi ro cho cả người hành nghề lẫn khách hàng.

Cùng đó, số lượng lớn môi giới đã hoàn thành khóa học nhưng chưa được cấp chứng chỉ đang làm gián đoạn hoạt động kết nối cung - cầu trên thị trường. Sự chậm trễ này không chỉ gây mệt mỏi, làm giảm uy tín của người làm nghề, mà còn ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ và niềm tin của khách hang – các chuyên gia khuyến cáo.

Theo khảo sát từ Viện Nghiên cứu Đánh giá thị trường bất động sản Việt Nam (VARS IRE), có đến 89% lực lượng môi giới bất động sản hiện nay chưa có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ đã hết hiệu lực; trong đó, 51,8% chưa có chứng chỉ và chưa từng qua đào tạo, 24,1% đã qua đào tạo nhưng chưa có chứng chỉ và 12,8% có chứng chỉ nhưng đã hết hiệu lực. Chỉ có 11,3% hiện đang sở hữu chứng chỉ hành nghề còn hiệu lực.

Khảo sát của VARS IRE với khoảng gần 30.000 nhà môi giới cũng cho thấy, đến nay đã có hơn 6.000 học viên hoàn thành chương trình đào tạo theo chuẩn Thông tư số 04/2024/TT-BXD của Bộ Xây dựng hướng dẫn về chương trình khung đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề môi giới bất động sản, điều hành sàn giao dịch bất động sản nhưng chưa thể tham gia kỳ thi sát hạch, do vướng mắc trong hướng dẫn tổ chức kỳ thi ở các tỉnh, thành.

Đáng lưu ý, có đến 416 doanh nghiệp môi giới báo cáo thiếu hụt nhân sự đạt chuẩn, dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp môi giới không thể tuyển đủ nhân sự hợp pháp, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giao dịch và quá trình phục hồi thị trường. Điều này đã khiến hình thành một cơn “bão ngầm” trong ngành môi giới. Người hành nghề bị mắc kẹt giữa kỳ vọng tuân thủ pháp luật và thực tế không có lối đi rõ ràng.

Thực tế này đã phản ánh thực trạng đáng lo ngại về tính pháp lý hành nghề và cũng đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc chuẩn hóa đội ngũ, tăng cường đào tạo cũng như minh bạch hóa quy trình tổ chức thi sát hạch cấp chứng chỉ.

Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) – Tiến sỹ Nguyễn Văn Đính nhận định: Hệ thống thi và cấp chứng chỉ hành nghề là yếu tố then chốt để chuẩn hóa lực lượng môi giới nhưng lại chưa được bất kỳ địa phương nào triển khai. Tình trạng này khiến người hành nghề rơi vào trạng thái hoang mang.

Đồng thời, các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ môi giới đối mặt với nguy cơ thiếu hụt nhân lực hợp pháp để vận hành các sàn giao dịch. Sự chậm trễ trong việc ban hành kế hoạch tổ chức thi, cùng với thiếu hướng dẫn thống nhất và xác định rõ vai trò của các bên liên quan, đang tạo ra tâm lý bất ổn và lo lắng trong cộng đồng kinh doanh bất động sản.

Đồng quan điểm, ông Hoàng Văn Cường - Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội nhận xét, việc chuyên nghiệp hóa lực lượng môi giới là yếu tố then chốt để xây dựng một thị trường bất động sản lành mạnh. Một đội ngũ thiếu chuyên nghiệp sẽ không thể đảm bảo sự phát triển bền vững của thị trường.

Tuy nhiên, ông Cường lý giải, việc tổ chức thi chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản đang đối mặt với nhiều thách thức cũng một phần do các tỉnh thành đang trong giai đoạn sắp xếp lại bộ máy hành chính. Cùng đó, thêm khó khăn lớn nữa là trách nhiệm xây dựng và bảo mật bộ đề thi được giao cho Chủ tịch Hội đồng thi các tỉnh. Điều này cũng tạo ra áp lực lớn cho các địa phương.

“Để linh hoạt, các tỉnh có thể huy động sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp bất động sản để giảm gánh nặng trong quá trình này” – ông Cường gợi mở.

Trước thực trạng cấp bách này, VARS đề xuất, để quá trình chuyên nghiệp hóa nghề môi giới bất động sản diễn ra thuận lợi, đảm bảo đúng quy định pháp luật, cơ quan quản lý Nhà nước các cấp, địa phương cần sớm xây dựng và thông qua kế hoạch tổ chức các kỳ thi sát hạch. Trong đó, số lượng các kỳ thi phải đủ, để đảm bảo đáp ứng được nhu cầu của đông đảo môi giới.

Giữa các địa phương có vị trí gần nhau cũng nên có sự trao đổi, thống nhất để đảm bảo thời gian tổ chức phù hợp, vừa hỗ trợ môi giới trong việc bố trí, di chuyển, vừa linh hoạt, tránh lãng phí. Đặc biệt, yếu tố chất lượng phải được đề cao nhằm đảm bảo tính công bằng, minh bạch và hiệu quả. Tuyệt đối không để xảy ra hình thức “mua bằng”, gây ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động môi giới bất động sản sau này.