Kinh tế Việt Nam qua góc nhìn quốc tế: Động lực tăng trưởng và cơ hội nâng hạng thị trường

Đồng thời, cơ hội nâng hạng lên thị trường mới nổi đang giúp Việt Nam thu hút sự chú ý của giới đầu tư toàn cầu, mở ra nhiều triển vọng cho thị trường vốn và tăng trưởng bền vững trong tương lai.

* Triển vọng kinh tế về cơ bản vẫn rất tích cực

Việt Nam được dự báo sẽ tiếp tục là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất châu Á và cạnh tranh với Ấn Độ. Đây là đánh giá được đưa ra tại buổi họp báo "Tâm điểm Tín dụng Việt Nam 2025" do Tổ chức S&P Global Ratings và Công ty FiinRatings phối hợp tổ chức hôm 27/2.

Tham dự họp báo, ông Louis Kuijs, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á-Thái Bình Dương của S&P Global Ratings khẳng định Việt Nam đã có một chặng đường phát triển ấn tượng trong nhiều thập kỷ qua. "Bất chấp những biến động toàn cầu, nền kinh tế vẫn duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 6,2% trong 10 năm qua. Việt Nam đã tận dụng FDI như một đòn bẩy quan trọng, tương tự như cách Trung Quốc làm trong giai đoạn hậu cải cách năm 1978", ông Kuijs nhấn mạnh.

Dẫn chứng cụ thể, ông Kuijs cho biết năm 2024, giá trị xuất khẩu của Việt Nam đạt mức tương đương 79% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP), trong khi FDI đăng ký chiếm 8% GDP. Theo đó, ông khẳng định: "Triển vọng kinh tế về cơ bản vẫn rất tích cực".

Theo ông Suan Teck Kin, Giám đốc Khối Nghiên cứu thị trường và Kinh tế toàn cầu, Ngân hàng UOB của Singapore (Xin-ga-po), việc Việt Nam đặt mục tiêu đạt mức tăng trưởng cao 8% hoặc thậm chí hai con số là hoàn toàn có thể, như kinh nghiệm của Singapore và Trung Quốc. Đặc biệt, khi Việt Nam đã có động lực tăng trưởng mạnh mẽ trong năm 2024 với mức tăng trưởng trên 7%.

Mặc dù vậy ông Suan Teck Kin cho rằng, việc đạt mức tăng trưởng 8% hoặc cao hơn vào năm 2025 sẽ là một thách thức không nhỏ đối với Việt Nam. Trong đó, các rủi ro từ chính sách thuế quan của Mỹ có thể ảnh hưởng đến một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của Việt Nam là thương mại quốc tế.

Dữ liệu cho thấy, Việt Nam có mức độ phụ thuộc rất lớn vào thương mại, với tổng kim ngạch xuất khẩu chiếm khoảng 90% GDP, cao thứ hai trong ASEAN sau Singapore (174% GDP) và vượt xa Malaysia (Ma-lai-xi-a, 69% GDP). Đặc biệt, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm khoảng 30% tổng kim ngạch xuất khẩu.

Hiệu suất GDP mạnh mẽ của Việt Nam trong năm 2024 chủ yếu nhờ thương mại, khi xuất khẩu tăng 14% sau khi giảm trong năm 2023. Ngoài ra, dòng vốn FDI vào Việt Nam cũng đạt kỷ lục mới với 25,4 tỷ USD vốn FDI thực hiện (so với 23,2 tỷ USD năm 2023).

* Cơ hội nâng hạng thị trường

Báo cáo Vietnam at a glance – Câu chuyện về vốn do Bộ phận Nghiên cứu Toàn cầu HSBC phát hành nhận định, Việt Nam đang thu hút sự chú ý của cộng đồng đầu tư toàn cầu khi có cơ hội được nâng hạng lên thị trường mới nổi trong năm nay. Điều này không chỉ tạo điều kiện mở rộng kênh huy động vốn mà còn là một động lực quan trọng để Việt Nam cải thiện tính minh bạch, nâng cao tiêu chuẩn công bố thông tin doanh nghiệp và thúc đẩy thị trường vốn phát triển.

Theo HSBC, Việt Nam là thị trường chứng khoán có kết quả hoạt động tốt nhất nhất Đông Nam Á trong năm 2024. Tuy nhiên, các quý gần đây lại ghi nhận sự suy giảm trong dòng vốn đầu tư nước ngoài. Mặc dù vậy, nhiều thay đổi đang diễn ra.

Có hiệu lực từ tháng 11/2024, Việt Nam đã chính thức bãi bỏ yêu cầu ký quỹ trước khi giao dịch chứng khoán, đáp ứng một tiêu chí quan trọng để nâng hạng từ thị trường cận biên lên thị trường mới nổi. Việt Nam đã nằm trong danh sách xem xét từ năm 2018. Do đó, nếu chính thức triển khai, FTSE Russell, một công ty cung cấp chỉ số hàng đầu, ước tính việc thăng hạng này có thể thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài trị giá khoảng 6 tỷ USD, tương đương hơn 1% GDP, vào Việt Nam.

Trong khi đó, những cải cách nhằm nâng cao mức độ minh bạch và công bố thông tin để tạo điều kiện thuận lợi cho nhóm nhà đầu tư toàn cầu cũng đang được triển khai. So với các nước ASEAN đã áp dụng Chuẩn mực Báo cáo Tài chính Quốc tế (IFRS), nhiều doanh nghiệp ở Việt Nam vẫn chưa chuyển từ Chuẩn mực Kế toán Việt Nam (VAS) sang IFRS, dẫn đến khác biệt trong định giá. Điều đáng khích lệ là năm 2025 là năm then chốt trong kế hoạch chuyển đổi của chính phủ, khi việc áp dụng IFRS sẽ chuyển từ tự nguyện sang bắt buộc đối với các công ty đại chúng kể từ năm 2025.

Việc nâng cao tính minh bạch cũng được đẩy mạnh trong các lĩnh vực khác của nền kinh tế, chẳng hạn như thị trường bất động sản. Những thay đổi pháp lý trong Luật Đất đai năm 2024, Luật Nhà ở năm 2023 và Luật Kinh doanh Bất động sản năm 2023 đã góp phần thúc đẩy dòng vốn FDI đăng ký mới đổ vào lĩnh vực này, đạt 4 tỷ USD trong năm 2024, tăng so với mức 1 tỷ USD của năm 2023. Những thay đổi đáng chú ý như định giá đất sát hơn giá trị thị trường, nới lỏng các quyền liên quan tới đất cho người Việt Nam ở nước ngoài và yêu cầu công bố thông tin chặt chẽ hơn từ các doanh nghiệp bất động sản sẽ tiếp tục góp phần vào quá trình phục hồi tâm lý thị trường.

Điều này cho thấy môi trường đầu tư của Việt Nam đang ngày càng được cải thiện, đặc biệt với các nhà đầu tư nước ngoài./.