Lệnh cấm nhập khẩu than của Trung Quốc và tác động tới thị trường toàn cầu
Chi phí để mua mỗi 1 triệu tấn than phục vụ hoạt động sản xuất thép của Trung Quốc gần đây đã tăng lên hơn 400 triệu USD so với chỉ khoảng 250 triệu USD mà các nhà máy thép ở nước ngoài phải chi trả. Sự khác biệt này là hậu quả của các lệnh cấm vận mà Trung Quốc áp dụng đối với mặt hàng than của Australia.
Tính trung bình mỗi ngày, các nhà máy của Trung Quốc sử dụng gần 2 triệu tấn than. Do đó những nhà máy này đang phải trả nhiều hơn tới khoảng 2 tỷ USD/tuần so với các nhà máy khác trên thế giới.
Phóng viên TTXVN tại Sydney khai thác bài phân tích của chuyên gia nghiên cứu David Uren thuộc Viện Chính sách Chiến lược Australia (ASPI) về ảnh hưởng của lệnh cấm nhập khẩu than từ đối với kinh tế Trung Quốc, được đăng trên trang của ASPI ngày 14/9/2021.
Việc Trung Quốc ban hành lệnh cấm đối với than Australia bắt đầu từ khoảng tháng 11/2020 đã gây ra một sự biến dạng lớn trên thị trường than toàn cầu.
Sự gián đoạn lớn nhất là đối với than luyện kim. Xuất khẩu của Australia chiếm 58% tổng lượng than luyện kim thương mại qua đường biển toàn cầu, so với tỷ lệ 21% đối với than nhiệt. Trong giai đoạn 2019–2020, lượng than nhập khẩu từ Australia của Trung Quốc chiếm hơn 1/3 lượng than luyện kim cao cấp xuất khẩu của Australia và nước này cũng cung cấp khoảng 55% lượng than luyện kim nhập khẩu của Trung Quốc.
Theo báo cáo kết quả hàng năm của Tập đoàn khai khoáng lớn nhất thế giới BHP (Australia), Australia là nhà xuất khẩu than luyện kim qua đường biển lớn nhất. Do đó, lệnh cấm đã gây ra thiệt hại ngay lập tức ở cả Trung Quốc và Australia.
Tháng 12/2020, 46 tàu hàng chở khoảng 5 triệu tấn than của Australia đã bị tắc nghẽn ngoài khơi bờ biển Trung Quốc khi các chủ hàng Trung Quốc cố gắng tìm cách đưa hàng vào bờ và thông quan nhưng không thành công.
Giá than Australia trên thị trường thế giới giảm trong khi giá than bên trong thị trường Trung Quốc tăng vọt, với mức chênh lệch ngay lập tức là 85 USD/tấn. Các nhà cung cấp từ Mỹ và Canada có truyền thống bán than vào châu Âu đã chuyển sang Trung Quốc, nơi có thể giúp họ tăng gấp đôi lợi nhuận, trong khi các nhà máy châu Âu chuyển sang nhập than từ Australia, nơi họ có thể có được nguồn cung chất lượng giá rẻ.
Giới chức Trung Quốc cho rằng tổn thất từ nguồn than của Australia sẽ được bù đắp một cách thỏa đáng bởi các nhà cung cấp khác và bằng trữ lượng khổng lồ của chính quốc gia này. Nhưng thực tế cho thấy Trung Quốc đã bị ảnh hưởng bởi một loạt các cú sốc về nguồn cung.
Mông Cổ đã thay thế Australia trở thành nguồn cung cấp than lớn nhất cho Trung Quốc, nhưng đại dịch COVID-19 đã buộc nước này phải đóng cửa hai tuyến đường vận tải than chính vào tháng 5/2021.
Trong khi đó, lượng than có sẵn từ các nhà cung cấp là có giới hạn. Tổng nhập khẩu than luyện kim của Trung Quốc đã giảm từ 46 triệu tấn trong giai đoạn tháng 1-7/2020 xuống còn 26 triệu tấn trong khoảng thời gian từ tháng 1-7/2021.
Các nhà máy thép của Trung Quốc trung bình tiêu thụ gần 700 triệu tấn than mỗi năm và 88% lượng than đến từ các mỏ trong nước. Tuy nhiên, than nhập khẩu vẫn là yếu tố quan trọng cả về chất lượng và sự linh hoạt trong việc đáp ứng nhu cầu.
Trong khi đó, nguồn cung nội địa của Trung Quốc cũng đang gặp khó khăn. Hàng loạt vụ tai nạn đã buộc nhiều mỏ than của Trung Quốc phải đóng cửa. Đầu tháng 9/2021, một mỏ than công suất 6 triệu tấn/năm ở tỉnh Sơn Tây đã bị buộc phải đóng cửa trong một tháng sau khi một công nhân thiệt mạng. Trước đó, chính quyền tỉnh Sơn Tây đã phải đóng cửa 22 mỏ than trong tỉnh sau ba vụ tai nạn khai thác vào tháng 6/2021.
Theo tờ South China Morning Post, 1/4 công suất khai thác ở Sơn Tây - tỉnh sản xuất nhiều than nhất Trung Quốc – đã phải ngừng hoạt động vì lý do an toàn. Việc đóng cửa mỏ than vì lý do an toàn cũng đã được đưa ra ở các tỉnh Hà Nam và Hà Bắc.
Sau khi thêm một mỏ than phải đóng cửa trong tháng 9/2021, than luyện cốc chất lượng cao từ Sơn Tây đã tăng giá lên 613 USD/tấn. Than nhập khẩu cho các nhà máy thép cũng tăng giá lên mức kỷ lục 412 USD/tấn.
Sự gia tăng giá than tại Trung Quốc đã kéo giá than của Australia tăng theo. Đầu tháng 9/2021, than Australia được giao dịch ở mức 274 USD/tấn, tăng từ mức 100 USD/tấn kể từ sau khi lệnh cấm vận của Trung Quốc được áp dụng.
Trong khi đó, giá than tăng cũng khiến các nhà máy thép Trung Quốc chuyển chi phí sang khách hàng của họ. Với việc ngành thép Trung Quốc được lệnh duy trì sản lượng năm 2021 không quá 1,06 tỷ tấn trong năm 2020, các khách hàng buộc phải cạnh tranh để đảm bảo nguồn cung.
Điều này đang đẩy giá thép lên cao hơn. Giá cổ phiếu của nhà sản xuất thép lớn nhất BaoSteel đã tăng 60% lên mức kỷ lục kể từ tháng 6/2021, khi các giới hạn sản xuất của chính phủ trở nên rõ ràng.
Việc áp đặt các rào cản thương mại luôn gây ra một số thiệt hại. Các nhà máy bia của Trung Quốc đã đưa ra đề nghị không áp thuế đối với lúa mạch Australia vì khó có thể thay thế bằng lúa mạch khác có cùng chất lượng.
Người tiêu dùng Trung Quốc đang bị từ chối tiếp cận mặt hàng tôm hùm từ Australia vốn có chất lượng cao và hiện đang phải trả phí bảo hiểm cao để có thể có được sản phẩm này thông qua đường hàng lậu. Các nhà chức trách Trung Quốc luôn nghĩ rằng những chi phí như vậy là nhỏ so với các mục tiêu địa chính trị rộng lớn hơn.
Tuy nhiên, chi phí thép gia tăng hiện đang ảnh hưởng trực tiếp tới lạm phát nói chung. Tính đến tháng 8/2021, giá nhập khẩu tại các nhà máy của Trung Quốc đã tăng 9,5% so với cùng kỳ năm 2020, và là tốc độ tăng trưởng nhanh nhất trong 13 năm qua.
Trong khi những biện pháp hạn chế gần đây của Trung Quốc đối với các công ty công nghệ, dịch vụ dạy kèm tại nhà và ngành công nghiệp giải trí đang thu hút sự chú ý của toàn cầu, thì có thể những can thiệp pháp lý trong ngành thép, bao gồm cả lệnh cấm vận đối với than của Australia, sẽ gây ra những thách thức nhất định đối với nền kinh tế Trung Quốc./.
Tin liên quan
-
Kinh tế Thế giới
Australia dỡ bỏ lệnh giới nghiêm tại thành phố Sydney
14:06' - 15/09/2021
Thủ hiến bang New South Wales Gladys Berejiklian nêu rõ lệnh giới nghiêm từ 21h tối hôm trước đến 5h sáng hôm sau sẽ được dỡ bỏ tại các điểm nóng kể từ ngày 15/9.
-
Kinh tế Thế giới
Australia điều tra tình trạng chi phí vận chuyển và container tăng vọt
15:36' - 14/09/2021
Ủy ban Cạnh tranh và Người tiêu dùng Australia (ACCC) vừa mở một cuộc điều tra về sự gia tăng của chi phí vận chuyển và container, gây tác động lớn đến lĩnh vực bán lẻ của nước này.
-
Hàng hoá
Giá than đá của Indonesia cao nhất một thập niên
07:10' - 13/09/2021
Bộ Năng lượng và Tài nguyên Khoáng sản Indonesia (EMR) cho biết giá than chuẩn của nước này đã thiết lập mức cao nhất trong hơn một thập niên do nhu cầu tăng vọt tại Trung Quốc, Hàn Quốc và châu Âu.
-
Công nghệ
Khai thác mỏ than "thông minh" bằng công nghệ 5G
18:36' - 07/09/2021
Mạng di động thế hệ thứ 5 (5G) được "phủ sóng" tại nhiều mỏ than ở tỉnh Sơn Tây, mở đường cho việc khai thác mỏ "thông minh" dựa trên công nghệ 5G.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Ngành rượu vang Đức lo ngại tác động tiêu cực từ thuế quan của Mỹ
21:56' - 11/07/2025
Theo phóng viên TTXVN tại Đức, các nhà sản xuất rượu vang nước này dự đoán sẽ có nhiều hậu quả tiêu cực lớn nếu Mỹ quyết định áp thuế quan đối với rượu vang nhập khẩu.
-
Kinh tế Thế giới
Nền kinh tế lớn thứ sáu thế giới tăng trưởng trì trệ
16:20' - 11/07/2025
Kinh tế Anh chỉ đạt mức tăng trưởng 0,1% trong tháng 5/2025 với sự sụt giảm cả trong hai lĩnh vực sản xuất và xây dựng.
-
Kinh tế Thế giới
Xuất khẩu của Trung Quốc có thể khởi sắc trước thời hạn Mỹ tái áp thuế
15:45' - 11/07/2025
Xuất khẩu của Trung Quốc trong tháng 6/2025 nhiều khả năng tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái, khi các doanh nghiệp đẩy mạnh giao hàng trước thời hạn để tránh rủi ro thuế của Mỹ.
-
Kinh tế Thế giới
Cuba đẩy mạnh sử dụng năng lượng Mặt trời trong sản xuất xì gà
14:45' - 11/07/2025
Để duy trì sản xuất xì gà, nông dân ở tỉnh miền Tây Pinar del Río đã chuyển sang sử dụng tấm pin Mặt trời để vận hành hệ thống tưới tiêu giữa cuộc khủng hoảng năng lượng.
-
Kinh tế Thế giới
Bộ Ngoại giao Mỹ lên kế hoạch cắt giảm nhân sự quy mô lớn
12:50' - 11/07/2025
Ngày 10/7, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết sẽ sớm triển khai kế hoạch cắt giảm nhân sự, sau khi Tòa án Tối cao tạo điều kiện cho đợt tinh giản biên chế hàng loạt theo đề xuất của Tổng thống Donald Trump.
-
Kinh tế Thế giới
Tổng thống Brazil tuyên bố đáp trả tương xứng nếu Mỹ áp thuế 50%
11:33' - 11/07/2025
Tổng thống Brazil mong muốn tìm ra giải pháp ngoại giao nhưng cũng tuyên bố sẽ áp thuế đáp trả tương xứng nếu Mỹ áp thuế 50% với tất cả các mặt hàng nhập khẩu từ ngày 1/8 tới đây.
-
Kinh tế Thế giới
EU rút Panama khỏi danh sách các nước có nguy cơ cao về rửa tiền
10:49' - 11/07/2025
Chính phủ Panama mới đây tuyên bố nước này đã “khôi phục được niềm tin quốc tế” sau khi được Liên minh châu Âu (EU) rút khỏi danh sách các quốc gia có nguy cơ cao về rửa tiền và tài trợ khủng bố.
-
Kinh tế Thế giới
Canada đứng trước cơ hội trở thành siêu cường năng lượng của thế giới
10:34' - 11/07/2025
Ông Chris Cooper, Giám đốc điều hành Công ty LNG Canada, nhận định chuyến hàng đầu tiên của LNG Canada đã khẳng định được dấu mốc và cơ hội của ngành khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) trong tương lai.
-
Kinh tế Thế giới
Hàn Quốc lập chiến lược thương mại – an ninh trong đàm phán
09:58' - 11/07/2025
Sau khi nhận được thư về thuế quan của Tổng thống Mỹ, Văn phòng Tổng thống Hàn Quốc bắt đầu xem xét "gói an ninh" toàn diện để tìm bước đột phá trong các cuộc đàm phán thuế quan với Mỹ.