Mỹ đề xuất Nhật Bản tăng cường mua gạo Mỹ

Động thái này khiến vòng đàm phán thương mại song phương mới nhất gặp bế tắc, khi Tokyo “kịch liệt phản đối”.

Ngày 28/8, Trưởng đoàn đàm phán thuế quan của Nhật Bản đã bất ngờ hủy chuyến công tác sang Mỹ. Người phát ngôn của Chính phủ Nhật Bản cho biết, nguyên nhân là do còn nhiều “điểm cần được thảo luận ở cấp độ hành chính”. Hai bên hiện vẫn đang cố gắng hoàn tất chi tiết thỏa thuận đạt được hồi tháng 7/2025, theo đó Mỹ sẽ giảm 15% thuế đối với hàng nhập khẩu từ Nhật.

Nikkei, dẫn nguồn từ một quan chức Nhật Bản giấu tên, cho hay trong lệnh điều chỉnh mới của ông Trump, liên quan tới thỏa thuận thương mại với Nhật Bản, có thêm điều khoản cam kết Nhật Bản phải mua nhiều gạo của Mỹ hơn, gây phản ứng từ giới chính trị Nhật Bản, vì cho rằng đề xuất này là “can thiệp vào công việc nội bộ”.

Văn phòng của ông Ryosei Akazawa – Bộ trưởng Bộ Chính sách Kinh tế kiêm trưởng đoàn đàm phán, cùng Bộ Nông nghiệp, Bộ Ngoại giao Nhật Bản và Đại sứ quán Mỹ tại Tokyo hiện chưa đưa ra các tuyên bố chính thức về thông tin trên.

Theo Nikkei, yêu cầu mới của Tổng thống Trump mâu thuẫn với thỏa thuận trước đó, vốn nêu rõ Nhật Bản sẽ không phải hạ thuế đối với hàng nông sản nhập khẩu. Trong thỏa thuận đạt được vào tháng 7/2025, Nhà Trắng cho biết Nhật Bản sẽ tăng nhập khẩu gạo Mỹ thêm 75%.

Thủ tướng Shigeru Ishiba khi đó khẳng định nhập khẩu gạo Mỹ có thể tăng theo khuôn khổ miễn thuế hiện hành và thỏa thuận đảm bảo “không gây tổn hại” cho ngành nông nghiệp Nhật.

Trong khi đó, lãnh đạo phe đối lập Yuichiro Tamaki ngày 30/8 đặt câu hỏi về năng lực và tính minh bạch của chính phủ trong quá trình đàm phán với Mỹ. Trên mạng xã hội X, ông viết yêu cầu tăng nhập khẩu gạo cho thấy rủi ro khi tiến hành đàm phán mà không có văn bản thỏa thuận chính thức.

“Vì không có văn bản, chúng ta không thể xác định vấn đề thực sự nằm ở đâu”, ông Tamaki, Chủ tịch Đảng Dân chủ Vì Nhân dân, nói. Ông kêu gọi Thủ tướng Ishiba nhanh chóng triệu tập Quốc hội để giải trình đầy đủ, đồng thời nhấn mạnh bất kỳ nhượng bộ nông nghiệp mới nào cũng cần được Quốc hội phê chuẩn.

Để đạt được thỏa thuận giúp hạ thuế nhập khẩu từ Mỹ, Chính phủ của Thủ tướng Ishiba đã cam kết gói đầu tư 550 tỷ USD vào Mỹ thông qua các khoản vay và bảo lãnh do chính phủ Nhật hỗ trợ. Tuy nhiên, chi tiết thỏa thuận chưa rõ ràng.

Chuyến công tác của ông Akazawa là nhằm hoàn tất nội dung về gói đầu tư này. Các quan chức Nhật nhiều lần nhấn mạnh cần một sắc lệnh hành pháp sửa đổi – loại bỏ các mức thuế chồng chéo lên hàng hóa Nhật – trước khi công bố tài liệu chung về gói đầu tư.