Nhằm thay đổi thói quen sử dụng các loại ống hút nhựa vừa ảnh hưởng sức khỏe con người, vừa gây hại cho môi trường, chị Nguyễn Thị Huệ, Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hữu cơ Huế Việt tại phường Kim Long, thành phố Huế (Thừa Thiên - Huế) đã có ý tưởng dùng cỏ bàng được trồng ở làng nghề đệm bàng truyền thống ở Phò Trạch, xã Phong Bình, huyện Phong Điền để làm ống hút thay thế ống hút nhựa.

Chị đã biến ý tưởng của mình thành hiện thực. Bởi loài cây thân rỗng này làm thành ống hút nhờ những ưu điểm nổi bật như lành tính, không mùi, giá thành rẻ và dễ dàng phân hủy trong môi trường.
Cỏ bàng thường mọc hoang ở vùng đất ngập nước phèn chua, nhiễm mặn. Thân dưới của cỏ bàng cứng, to khoảng 8-10mm, nằm ngang trong bùn. Thân thẳng đứng cao khoảng 1m, có ngấn ngang, đáy gồm 3-4 bẹ, bao nhau cao 15-20cm. Gié hoa ở chót ngọn cao khoảng 1,5-2cm và rộng đến 1cm. Từ lâu nay, người nông dân vùng Đồng bằng sông Cửu Long đã biết sử dụng cây cỏ bàng tạo ra nhiều sản phẩm độc đáo như đệm, tấm lót nôi, bao lồng nhãn...

Bên cạnh các sản phẩm truyền thống, những sản phẩm mỹ nghệ sinh hoạt và trang trí cũng trở thành phổ biến từ cỏ bàng như chiếu du lịch tắm biển, túi xách thời trang, khay đựng, giỏ đựng rác, đèn trang trí… Các sản phẩm này được thị trường ưa chuộng vì màu sắc bắt mắt và độ bền chắc, giá thành lại rẻ hơn so với các sản phẩm cùng loại sản xuất từ nhựa hoặc các nguyên liệu khác.
Chị Nguyễn Thị Huệ cho biết, trước đó, chị đã tìm nhiều loại nguyên liệu làm ống hút khác nhau như cọng rau muống đến cọng sả… Sau những lần thử nghiệm, chị nhận thấy chỉ có cọng cỏ bàng lớn đường kính khoảng 4,5 - 6,5mm, thích hợp để làm ống hút. Đầu năm 2019, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hữu cơ Huế Việt và UBND huyện Phong Điền cùng triển khai Dự án sản xuất ống hút cỏ bàng.
Ngoài 5,3ha cỏ bàng hiện có, để đảm bảo cung cấp nguyên liệu đáp ứng yêu cầu sản xuất, Công ty đã phối hợp với UBND xã Phong Bình hỗ trợ người dân trồng thí điểm 3ha cỏ bàng từ tháng 2/2019. Trước đây, cỏ bàng chỉ được sử dụng để đan lát nên người dân ít chăm bón.

Do đó, để tăng kích cỡ đường kính ống lên 4 - 6mm và tăng độ cứng thân ống, Công ty đã đưa cán bộ kỹ thuật về tận nơi hướng dẫn người dân cách trồng, chăm sóc cây, giãn thời gian thu hoạch, rút ngắn chu kỳ trồng lại cây mới để kích thích cây cỏ bàng phát triển theo đúng yêu cầu.
Để hoàn thiện một chiếc ống hút cỏ cơ bản phải trải qua các công đoạn từ thu cỏ bàng ở ruộng, tiếp đó là rửa với nước tro và cắt khúc từ 18 - 20cm rồi dùng thanh sắt để thông phần ruột bên trong. Công đoạn cuối cùng là rửa lại, ngâm với bột vỏ sò để hạn chế vi khuẩn trước khi mang đi phơi khô.

Sau khi được rửa sạch một lần nữa, ống hút cỏ được bó lại và bọc bằng lá chuối. Có 2 loại ống hút là ống hút cỏ tươi và ống hút cỏ khô. Loại tươi có thể bảo quản được 2 tuần trong tủ lạnh và 1 tuần ở nhiệt độ trong phòng. Loại khô được phơi nắng từ 2 - 3 ngày rồi đem sấy trong lò. Ống hút cỏ khô có thể để được 6 tháng ở nhiệt độ trong phòng và tái sử dụng nhiều lần.
Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hữu cơ Huế Việt luôn chú trọng trong mọi công đoạn làm ra ống hút đảm bảo an toàn vệ sinh, chất lượng sản phẩm từ các bước thu hoạch bàng, rửa sạch, cắt ống, thông ống cho đến sấy, hấp, tiệt trùng bằng máy móc.

Hiện Công ty đã thử nghiệm sản xuất 35.000 ống hút cỏ bàng. Sản phẩm tạo được sự chú ý và rất ấn tượng của nhiều người. Nhiều khách hàng hoạt động ở các lĩnh vực khách sạn, nhà hàng, kinh doanh giải khát... đã đặt hàng với số lượng lớn.

Ngoài làm ống hút, khoảng 2/3 phần thân trên của cây bàng còn được Công ty sử dụng đan giỏ xách, đệm... với giá bán chưa tới 10.000 đồng/túi, để kích thích người tiêu dùng sử dụng đại trà sản phẩm của địa phương, hạn chế dùng túi nylon, nhựa sử dụng một lần.
Dự án này được thực hiện với mục đích chung tay cùng cộng đồng bảo vệ môi trường, tạo thêm nhiều sản phẩm phong phú, thân thiện với môi trường từ cây cỏ bàng của làng nghề đệm bàng Phò Trạch. Tận dụng được những lợi thế sẵn có như vùng nguyên liệu, lao động tại chỗ và sự ủng hộ của chính quyền địa phương.

Sau quá trình thử nghiệm, ống hút cỏ bàng vẫn còn một vài lỗi như lỗ ống nhỏ, giòn nên dễ vỡ. Do vậy, Công ty đang phối hợp với làng nghề, người dân tiếp tục tuyển chọn số bàng có kích cỡ thân ống to để tăng số lượng sản phẩm. Dự kiến cuối năm 2019, Công ty sẽ đẩy nhanh tiến độ sản xuất hàng loạt ống hút cỏ bàng đáp ứng nhu cầu của thị trường, sản lượng bình quân đạt khoảng 10 triệu ống/vụ.
Là đơn vị chuyên sản xuất, cung cấp các sản phẩm nông nghiệp hữu cơ trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên - Huế và các tỉnh lân cận, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hữu cơ Huế Việt đang khẳng định thương hiệu của mình, trong đó có thêm sản phẩm ống hút cỏ bàng, góp phần loại bỏ sản phẩm nhựa sử dụng một lần hiện nay./.
Xem thêm:

>>Xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về giảm rác thải nhựa đại dương đến năm 2030

>>Thủ tướng Australia lên kế hoạch ngừng xuất khẩu rác thải tái chế