Vụ Iran bắn hạ máy bay dân sự: Canada từ chối đề xuất bồi thường của Tehran

Ông Ralph Goodale, cựu Bộ trưởng An ninh công cộng, cố vấn đặc biệt của Chính phủ Canada trong vụ quân đội Iran bắn rơi máy bay chở khách một năm trước, cho biết Canada từ chối đề nghị của Tehran trả 150.000 USD cho mỗi gia đình nạn nhân trong thảm kịch này.

Theo ông Ralph Goodale, Iran không có quyền đơn phương đề nghị bồi thường cho các gia đình nạn nhân, mà mức đền bù sẽ phụ thuộc vào các cuộc đàm phán giữa Iran và Canada, cùng bốn quốc gia khác có công dân thiệt mạng trên chuyến bay này.
Trước đó, truyền thông nhà nước Iran thông báo chính phủ nước này dự kiến bồi thường 150.000 USD cho mỗi gia đình nạn nhân, nhưng không đưa ra khung thời gian cụ thể.

Những mảnh vỡ của chiếc máy bay Boeing 737 gặp nạn ở gần thủ đô Tehran, Iran. Ảnh: AFP/TTXVN

Ngày 8/1/2020, sau khi vừa cất cánh từ thủ đô Tehran của Iran, chiếc Boeing 737-800 của hãng hàng không Ukraine International Airlines (UIA) đã bị Iran bắn hạ do nhầm lẫn. Iran trước đó đã bắn hàng chục tên lửa nhằm vào các căn cứ của Mỹ ở Iraq để đáp trả vụ Mỹ không kích sân bay Baghdad khiến Tướng Qasem Soleimani của Iran thiệt mạng.

Trong tổng số 176 người tử vong trong chuyến bay trên có 55 người mang quốc tịch Canada, 30 người có thẻ thường trú nhân tại nước này và 53 hành khách khác đến Canada, bao gồm nhiều sinh viên Iran, cũng như công dân của Anh, Afghanistan, Thụy Điển và Ukraine.
Theo Công ước Chicago điều chỉnh luật hàng không dân dụng quốc tế, Iran là nước điều tra chính về vụ việc vì máy bay rơi trên đất của Iran. Theo báo cáo tạm thời được Chính phủ Iran công bố vào tháng 7/2020 (mà Canada chỉ trích là thiếu sót), dàn tên lửa đất đối không của quân đội Iran đã được di chuyển và chưa được định hướng lại đúng cách trước khi nhắm mục tiêu vào chiếc Boeing 737-800.
Gia đình các nạn nhân đã kêu gọi chính phủ Canada gây thêm áp lực với Iran bằng cách áp đặt các lệnh trừng phạt (để Iran sớm công bố thông tin chi tiết về thảm kịch trên). Ông Goodale cho biết: “Luật Magnitsky sẽ được sử dụng nếu chính phủ cho là phù hợp".

Hiện một số nước, trong đó có Canada, đã thông qua luật Magnitsky với các phiên bản của riêng mình, cho phép các chính phủ đóng băng tài sản và cấm đi lại đối với những cá nhân bị cáo buộc vi phạm nhân quyền. Luật này đã được "kích hoạt" sau cái chết hồi năm 2009 của luật sư người Nga Sergey Magnitsky khi đang bị tạm giam ở Nga vì tội trốn thuế.
Thủ tướng Justin Trudeau, ông Goodale, và các thành viên chính phủ khác trong ngày 7/1 có cuộc gặp trực tuyến với gia đình các nạn nhân trong chuyến bay trên.

Ông Goodale cho biết Canada sẽ thảo luận về việc xây dựng một đài tưởng niệm, nhưng chính phủ muốn gia đình các nạn nhân đóng góp ý kiến đầy đủ về hình dáng và nơi dựng tượng đài. Theo thống kê năm 2016, có khoảng 210.000 người trong 38 triệu dân sinh sống tại Canada có nguồn gốc Iran.

>>Quốc hội Hàn Quốc họp khẩn về vụ Iran bắt tàu chở dầu