Chuyên gia nhận định về tác động của COVID-19 đối với triển vọng thương mại
Nhận định về vấn đề này, ông Vũ Quang Việt cho rằng hiện nay, thương mại quốc tế đã sụt giảm rõ rệt vì đại dịch COVID-19. Theo dự báo của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), đại dịch sẽ khiến xuất nhập khẩu hàng hóa trên thế giới giảm 12-32% trong thời gian tới.
Xu hướng toàn cầu hóa được đẩy mạnh từ khi Mỹ để ngỏ cánh cửa cho Trung Quốc tham gia vào WTO từ năm 2001. Sau đó, Trung Quốc tham gia nhiều hơn vào thị trường thế giới và vì được coi là nước đang phát triển nên Trung Quốc tiếp tục được hưởng chính sách hạn chế hàng hóa và đầu tư của công ty nước ngoài trừ khi các công ty này sẵn sàng chuyển giao công nghệ. Nhờ đó, nền kinh tế Trung Quốc phát triển mạnh, trung bình trên 9% trong suốt 30 năm.
Trong khi đó, công nghiệp ở các nước phát triển cạnh tranh không lại trong lĩnh vực hàng tiêu dùng, buộc phải đóng cửa và người lao động phải chấp nhận mức lương thấp hoặc không có việc làm. Chính vì vậy, chống toàn cầu hóa trở thành khẩu hiệu của một bộ phận người dân lao động nghèo ở các nước phát triển cao.
Ngược lại, một bộ phận khác có tay nghề cao hoặc tham gia vào hoạt động tài chính trở nên giàu có, thậm chí siêu giàu. Sự phân hóa giàu nghèo ở các nước phương Tây trước đây là hiện tượng chưa từng có. Ví dụ, từ năm 1990 đến nay, 20% người dân có thu nhập cao có tài sản tăng gần 80% trong khi 20% có thu nhập thấp nhất có tài sản giảm 39%.
Ông Vũ Quang Việt chỉ ra rằng hàng loạt chính sách đẩy tiền cho công ty lớn, ví dụ như việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) mua lại nợ doanh nghiệp, đã cho phép chính các công ty này mua lại cổ phiếu của họ trên thị trường chứng khoán và đẩy giá cổ phiếu lên mức cao.
Và bởi 1% người giàu nhất nước Mỹ làm chủ tới 50% số cổ phiếu trên thị trường nên giá cổ phiếu tăng thì họ trở nên giàu có hơn. Quan sát như vậy nên nhiều người nghĩ rằng có lẽ đại dịch COVID-19 đang tạo điều kiện cho phân hóa giàu nghèo thêm sâu sắc và có thể đảo ngược quá trình toàn cầu hóa.
Tính đến nay, chưa thể kết luận rằng dòng chảy thương mại quốc tế sẽ đảo ngược, mặc dù Mỹ và một vài nước đã có những hành động kiểm soát và hạn chế sự tham gia của các công ty Trung Quốc.
Ví dụ như các nước phương Tây không cho phép tập đoàn công nghệ Huawei tham gia cung cấp thiết bị cho hệ thống mạng 5G với cáo buộc ảnh hưởng tới an ninh quốc gia của các nước này.
Tuy nhiên, để Mỹ và các nước phương Tây biến hành động kiểm soát thành chính sách rộng rãi là một câu chuyện khác bởi các công ty đa quốc gia, nhất là các công ty của Mỹ, rất mong muốn tiếp cận thị trường rộng lớn của Trung Quốc.
Ông Vũ Quang Việt nhận định, nếu những thay đổi vừa qua tiếp tục dẫn đến xu hướng toàn cầu đảo ngược, kinh tế Việt Nam sẽ chịu tác động. Cụ thể, tổng giá trị xuất nhập khẩu của Việt Nam trong năm 2018 ở mức tương đương 190% GDP, tỷ lệ cao so với các nước khác.
Con số này của Việt Nam chỉ thấp hơn Singapore, ở mức 215% GDP. Nhưng Singapore là đảo quốc, khác hẳn một nước có thị trường nội địa lớn như Việt Nam. Nếu so sánh thì có lẽ nên so với Trung Quốc là nước phát triển được nhờ xuất khẩu nhưng tỷ lệ xuất nhập khẩu của họ cũng chỉ là 34% GDP.
Việt Nam cũng là nước phụ thuộc đầu tư nước ngoài, chiếm tới 6,3% GDP, cao hơn gấp 2-3 lần các nước Trung Quốc, Thái Lan, Singapore, Philippines. Chính vì xuất khẩu của Việt Nam cũng dựa vào những thị trường lớn như Mỹ, nên nếu xu hướng toàn cầu hóa đảo ngược xảy ra thì Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng.
Nếu nước Mỹ chưa kiểm soát được đại dịch COVID-19 trong những tháng tới thì khi tiêu dùng tại nước này giảm, những mặt hàng chủ lực mà Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ sẽ gặp khó.
Việt Nam là nơi mà chính sách của chính phủ là mở cửa rộng rãi cho đầu tư nước ngoài, nên các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là từ Trung Quốc, Hàn Quốc đã rót tiền để sử dụng lao động với chi phí thấp gia công hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu.
Nhà đầu tư lại được ưu đãi tiền thuê đất thấp, và có thể mua điện với giá cũng thuộc loại thấp nhất thế giới, trong khi các vật tư để gia công cần công nghệ cao hơn thì nhập khẩu từ những nước này. Thực tế này khiến Việt Nam gặp khó khăn trong việc đa dạng nguồn cung ứng.
Với Việt Nam, để đa dạng hóa nguồn cung thì cần đa dạng hóa sản phẩm và khuyến khích chuyển giao công nghệ hơn nữa. Từ trước đến nay, từ Nhật Bản, Hàn Quốc và nay là Trung Quốc không hề khuyến khích đầu tư nước ngoài.
Nhật Bản và Hàn Quốc thậm chí ngăn cản đầu tư nước ngoài, mua công nghệ và tự phát triển công nghệ mới. Nếu cần vốn, họ sẽ vay và tính toán rất kỹ lưỡng về thị trường và khả năng trả nợ. Trong khi đó, Trung Quốc chỉ mở cửa cho các nhà đầu tư nước ngoài với điều kiện phải chuyển giao công nghệ.
Tiến sỹ Vũ Quang Việt cho rằng: “Hiện rất khó để đưa ra các đánh giá về xu hướng kinh tế mới sắp tới sẽ là gì và gây ra những tác động như thế nào đối với kinh tế toàn cầu. Có lẽ, sau khi nước Mỹ bầu cử xong vào tháng Mười Một tới thì các đường hướng, chính sách của nước Mỹ mới thực sự rõ ràng và từ đó mới có thể dự đoán được”./.
Tin liên quan
-
Ý kiến và Bình luận
IMF: Hợp tác quốc tế là “chìa khóa” giúp đẩy nhanh sự phục hồi kinh tế toàn cầu
10:08' - 16/10/2020
Theo Tổng Giám đốc IMF, sự hợp tác quốc tế mạnh mẽ trong phát triển vắc-xin ngừa COVID-19 sẽ giúp đẩy nhanh phục hồi kinh tế thế giới và thu nhập toàn cầu sẽ tăng thêm 9.000 tỷ USD vào năm 2025.
-
Kinh tế Thế giới
Nhật Bản và Anh sẽ ký kết thỏa thuận thương mại vào ngày 23/10
18:40' - 12/10/2020
Nhật Bản và Vương quốc Anh dự định sẽ ký kết thỏa thuận thương mại tự do song phương vào ngày 23/10, với mục tiêu đưa văn bản vào thực thi vào đầu năm 2021.
-
Kinh tế Thế giới
Hoạt động thương mại quốc tế của Canada có xu hướng đình trệ
09:26' - 07/10/2020
Hoạt động thương mại quốc tế của Canada có xu hướng đình trệ trong tháng 8/2020.
-
Công nghệ
Đại dịch COVID-19: Thương mại điện tử quốc tế tăng hơn 4%
05:30' - 02/09/2020
Các biện pháp phong tỏa nhằm ngăn chặn sự lây lan của đại dịch COVID-19 đã tạo cú hích lớn cho thương mại điện tử, trái ngược với tình cảnh của các nhà bán lẻ truyền thống lớn phải sa thải nhân viên.
Tin cùng chuyên mục
-
Kinh tế Thế giới
Thâm hụt thương mại Mỹ tiếp tục giảm
22:02' - 07/07/2022
Báo cáo được Bộ Thương mại Mỹ công bố ngày 7/7 cho thấy trong tháng 5 vừa qua, thâm hụt thương mại của Mỹ giảm 1,3% xuống còn 85,5 tỷ USD.
-
Kinh tế Thế giới
Thủ tướng Boris Johnson thay thế nội các trước khi thông báo từ chức
21:36' - 07/07/2022
Ngày 7/7, ông Boris Johnson đã bổ nhiệm các vị trí bị trống trong nội các trước khi ông thông báo từ chức lãnh đạo đảng Bảo thủ, đồng nghĩa với việc từ chức Thủ tướng Chính phủ Anh.
-
Kinh tế Thế giới
Thủ tướng Boris Johnson tuyên bố từ chức lãnh đạo đảng Bảo thủ
19:22' - 07/07/2022
Ngày 7/7, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã thông báo từ chức lãnh đạo đảng Bảo thủ cầm quyền.
-
Kinh tế Thế giới
Mỹ chi 968,6 triệu USD nâng cấp hạ tầng sân bay
19:00' - 07/07/2022
Ngày 7/7, Bộ Giao thông Mỹ quyết định cấp 968,6 triệu USD cho 85 dự án sân bay nhằm nâng cấp hạ tầng hàng không ở nước này.
-
Kinh tế Thế giới
Ủy ban hỗn hợp về kinh tế Việt Nam - Canada nỗ lực mở rộng thương mại song phương
11:26' - 07/07/2022
Tại kỳ họp đầu tiên của Ủy ban hỗn hợp về kinh tế giữa Việt Nam và Canada, hai bên thảo luận về các thách thức và cơ hội với thương mại và đầu tư song phương.
-
Kinh tế Thế giới
ASEAN sẽ trở thành điểm đến du lịch chất lượng
10:55' - 07/07/2022
Theo Bộ trưởng Du lịch, Nghệ thuật và Văn hóa Malaysia, ASEAN có tiềm năng trở thành điểm đến du lịch chất lượng, nhất là với kế hoạch Chiến lược Du lịch ASEAN giai đoạn 2015-2025 đang được thực hiện.
-
Kinh tế Thế giới
Kinh tế Ai Cập tăng trưởng 6,2% trong tài khóa 2021-2022
08:26' - 07/07/2022
Bộ trưởng Kế hoạch và Phát triển Kinh tế Ai Cập Hala El Said ngày 6/7 cho biết kinh tế nước này đã đạt tốc độ tăng trưởng 6,2% trong tài khóa kết thúc vào cuối tháng 6/2022.
-
Kinh tế Thế giới
Lượng đơn đặt hàng công nghiệp của Đức tăng nhẹ trong tháng 5/2022
08:00' - 07/07/2022
Lượng đơn đặt hàng công nghiệp của Đức đã tăng nhẹ trong tháng 5/2022, sau khi giảm trong ba tháng liên tiếp trước đó do ảnh hưởng của suy thoái kinh tế gây ra bởi cuộc xung đột Nga-Ukraine.
-
Kinh tế Thế giới
Người tiêu dùng Eurozone giảm chi tiêu cho hàng thiết yếu
07:30' - 07/07/2022
Trong tháng Năm, người tiêu dùng Khu vực sử dụng đồng euro (Eurozone) đã cắt giảm chi tiêu cho thực phẩm, đồ uống và thuốc lá tháng thứ hai liên tiếp trong bối cảnh giá cả tăng vọt.